Criticising India’s startup ecosystem: ਕਿਹਾ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਫ਼ੂਡ ਡਿਲੀਵਰੀ ਤੇ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ ’ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਦੇ ਰਹੇ
ਚੀਨ ਦੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਈਵੀ, ਬੈਟਰੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰਾਂ ਤੇ ਏਆਈ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ : ਪਿਊਸ਼ ਗੋਇਲ
Criticising India’s startup ecosystem: ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਕੇਂਦਰੀ ਵਣਜ ਮੰਤਰੀ ਪੀਯੂਸ਼ ਗੋਇਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਫ਼ੂਡ ਡਿਲੀਵਰੀ ਅਤੇ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ, ਫੈਂਟਸੀ ਸਪੋਰਟਸ ਐਪਸ ’ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਈਵੀ, ਬੈਟਰੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਏਆਈ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਮਹਾਕੁੰਭ ’ਚ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਗੋਇਲ ਨੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੀ ਦੇਸ਼ ਤਕਨੀਕੀ ਤਰੱਕੀ ਲਈ ਯਤਨ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਘੱਟ ਤਨਖ਼ਾਹ ਵਾਲੀਆਂ ਗਿਗ ਨੌਕਰੀਆਂ ਤੋਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੈ।
ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, ‘ਕੀ ਸਾਨੂੰ ਆਈਸ ਕਰੀਮ ਜਾਂ ਚਿਪਸ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ?’ ਦੁਕਾਨਦਾਰੀ ਹੀ ਕਰਨੀ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਬਾਰੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, ਕੀ ਅਸੀਂ ਡਿਲੀਵਰੀ ਲੜਕੇ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਬਣ ਕੇ ਖ਼ੁਸ਼ ਰਹਾਂਗਾ? ਕੀ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਹੈ... ਇਹ ਕੋਈ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉੱਦਮਤਾ ਹੈ।
ਚੀਨ ’ਚ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਗੋਇਲ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਏਆਈ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਹੈ। ਗੋਇਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੂੰ ਅਸਲੀਅਤ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਹਨ? ਅਸੀਂ ਫ਼ੂਡ ਡਿਲੀਵਰੀ ਐਪ ’ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹਾਂ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਸਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਰਹੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਜੋ ਅਮੀਰ ਲੋਕ ਘਰ ਤੋਂ ਜਾਏ ਬਿਨਾਂ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਣ।
ਈ-ਕਾਮਰਸ ਤੋਂ ਪਰੇ ਨਵੀਨਤਾ ’ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਗੋਇਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡੀਪ-ਟੈਕ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸੀਮਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡੀਪ-ਟੈਕ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 1,000 ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਹਨ। ਵਣਜ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਵੇਂ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਮੈਨੂੰ ਦੁੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਨੌਜਵਾਨ ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪ ਦਾ ਇਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਵਿਚਾਰ ਇਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ 25 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਜਾਂ 50 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ’ਚ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।’’
ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਆਸਾਨ ਹੈ ਉਂਗਲ ਚੁੱਕਣਾ’
ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਬਿਆਨ ਦੀ ਜ਼ੈਪਟੋ ਦੇ ਸੀਈਓ ਆਦਿਤ ਪਾਲੀਚਾ ਅਤੇ ਇਨਫੋਸਿਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਮੋਹਨਦਾਸ ਪਾਈ ਵਰਗੇ ਉਦਯੋਗਪਤੀਆਂ ਨੇ ਸਖ਼ਤ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਐਕਸ ’ਤੇ ਇੱਕ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ, ਜ਼ੇਪਟੋ ਦੇ ਸੀਈਓ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ‘ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ’ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਰੋਕਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਪਾਲੀਚਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਪਭੋਗਤਾ ਇੰਟਰਨੈਟ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਜਾਂ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਤਕਨੀਕੀ ਤਰੱਕੀਆਂ ਨਾਲ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਹੈ।
ਮੋਹਨਦਾਸ ਪਾਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੂੰ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਅਤੇ ਡੀਪ-ਟੈਕ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ’ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਿਖਿਆ, ‘‘ਇਹ ਇੱਕ ਮਾੜੀ ਤੁਲਨਾ ਹੈ।’ ਪੀਯੂਸ਼ ਗੋਇਲ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੂੰ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਪੁੱਛਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡੀਪ-ਟੈਕ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੂੰ ਵਧਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀ ਕੀਤਾ ਹੈ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਉਂਗਲੀਆਂ ਚੁੱਕਣਾ ਆਸਾਨ ਹੈ।’’
(For more news apart from Piyush Goyal Latest News, stay tuned to Rozana Spokesman)
