Satyapal Malik : ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਚੌਧਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਤਿਹਾੜ ਜੇਲ੍ਹ
Satyapal Malik in Punjabi : ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦਾ ਦੌਰ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵੱਡੇ ਆਗੂ ਜਾਂ ਤਾਂ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਸਨ ਜਾਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਸਨ। 1976 ਤੱਕ, ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਵੱਡੇ ਆਗੂਆਂ ਚੌਧਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ, ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਵਿਰੋਧੀ ਆਗੂ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਾ ਆਉਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਭੜਕਾਊ ਬਿਆਨ ਨਾ ਦੇਣ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਥਿਤੀ ਵਿਗੜ ਨਾ ਜਾਵੇ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਸੱਤਿਆਪਾਲ ਮਲਿਕ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨੇੜੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
1976 ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ, ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਆਗੂ ਸੁਲ੍ਹਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮੂਡ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਸੱਤਿਆਪਾਲ ਮਲਿਕ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਮਾਰਚ 1976 ਵਿੱਚ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸਾਨ ਨੇਤਾ ਨੂੰ 7 ਮਾਰਚ 1976 ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਜਦੋਂ ਇੰਦਰਾ ਨੇ ਸੱਤਿਆਪਾਲ ਮਲਿਕ ਰਾਹੀਂ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਿਆ
ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੀਰਜਾ ਚੌਧਰੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ 'ਹਾਉ ਪ੍ਰਾਈਮ ਮਨਿਸਟਰ ਡਿਸਾਈਡਡ' ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਸੱਤਿਆਪਾਲ ਮਲਿਕ ਰਾਹੀਂ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਸਖ਼ਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸਖ਼ਤ ਆਲੋਚਕ ਸੀ। ਫਰਵਰੀ 1976 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੱਤਿਆਪਾਲ ਮਲਿਕ ਨੂੰ ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਤਿਹਾੜ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮਲਿਕ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਤਿਹਾੜ ਜੇਲ੍ਹ ਪਹੁੰਚੇ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਜੇਲ੍ਹ ਸੁਪਰਡੈਂਟ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਏ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਐੱਚਕੇਐੱਲ ਭਗਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਐੱਚਕੇਐੱਲ ਭਗਤ ਨੇ ਸੱਤਿਆਪਾਲ ਮਲਿਕ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਲੀ ਕੋਠੜੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਲਿਕ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, 'ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਹੰਗਾਮਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।' ਮਲਿਕ ਨੇ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਤੁਸੀਂ ਖੁਦ ਜਾਓ ਅਤੇ ਇੰਦਰਾ ਨੂੰ ਮਿਲੋ - ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸੱਤਿਆਪਾਲ ਨੂੰ ਬੋਲਿਆ
ਜਦੋਂ ਸਤਿਆਪਾਲ ਮਲਿਕ ਨੇ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਐੱਚ.ਕੇ.ਐੱਲ. ਭਗਤ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਸਤਿਆਪਾਲ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, 'ਮੈਨੂੰ ਭਗਤ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੁਦ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਛੁਡਾ ਲਓ ਅਤੇ ਫਿਰ ਖ਼ੁਦ ਜਾ ਕੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰੋ।'
ਸਤਿਆਪਾਲ ਮਲਿਕ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਇੰਦਰਾ ਨੇ ਮਲਿਕ ਨੂੰ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ, 'ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਉਸ ਵੱਲ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।'
ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਰਿਹਾਅ ਹੋਏ ਕਈ ਨੇਤਾ
ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਦੋਂ ਸਤਿਆਪਾਲ ਮਲਿਕ ਜੇਲ੍ਹ ਆਏ ਅਤੇ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇਕੱਲਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ 4-5 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ, ਬੀਜੂ ਪਟਨਾਇਕ, ਪੀਲੂ ਮੋਦੀ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਮਲਿਕ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਿਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਵਾਅਦੇ 'ਤੇ ਕਾਇਮ ਰਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ 'ਤੇ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਹ ਭਾਵੁਕ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਰਿਹਾਈ ਤੋਂ ਕੁਝ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਬਾਅਦ, 23 ਮਾਰਚ 1976 ਨੂੰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਅਤੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣ ਬਾਰੇ ਚਾਰ ਘੰਟੇ ਦਾ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ।
ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਕੋਲ ਭੇਜਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੈਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵਿਰੋਧੀ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 18 ਜਨਵਰੀ 1977 ਨੂੰ, ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਕੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ ਅਤੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਇਹ ਚੋਣਾਂ ਹਾਰ ਗਈ। ਇਸ ਚੋਣ ਵਿੱਚ, ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਜਿੱਤ ਗਈ ਅਤੇ ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਗਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ।
(For more news apart from Satyapal Malik was in Fatehgarh Jail during Emergency News in Punjabi, stay tuned to Rozana Spokesman)
