Rabies : ਕੁੱਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ 99% ਮਾਮਲਿਆਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ
Rabies News in Punjabi : ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਆਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਸਨੂੰ ਅਣਦੇਖਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸਗੋਂ ਘਾਤਕ ਵੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਯੂਪੀ ਦੇ ਬੁਲੰਦਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸੂਬਾ ਪੱਧਰੀ ਕਬੱਡੀ ਖਿਡਾਰੀ ਬ੍ਰਿਜੇਸ਼ ਸੋਲੰਕੀ ਦੀ ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰੀ ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਿਜੇਸ਼ ਸੋਲੰਕੀ ਨੇ ਲਗਭਗ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਨਾਲੇ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਅਵਾਰਾ ਕਤੂਰੇ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕੁੱਤੇ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਕੱਟ ਲਿਆ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਇਸਨੂੰ ਅਣਦੇਖਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਰੇਬੀਜ਼ ਵਿਰੋਧੀ ਟੀਕਾ ਨਹੀਂ ਲਗਵਾਇਆ। ਬ੍ਰਿਜੇਸ਼ ਸੋਲੰਕੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ ਸਨ।
ਆਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਕਿਵੇਂ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰੇਬੀਜ਼ ਇੱਕ ਵਾਇਰਲ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਕੁੱਤਿਆਂ, ਬਿੱਲੀਆਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਜਾਂ ਖੁਰਚਣ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਰੇਬੀਜ਼ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਰ ਰਾਹੀਂ ਫੈਲਦਾ ਹੈ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੱਟਣ, ਖੁਰਚਣ ਜਾਂ ਅੱਖਾਂ, ਮੂੰਹ ਜਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਵਰਗੇ ਮਿਊਕੋਸਾ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਸੰਪਰਕ ਰਾਹੀਂ। ਜੇਕਰ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਰੇਬੀਜ਼ ਲਗਭਗ 100% ਘਾਤਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
WHO ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਰੇਬੀਜ਼ ਕਾਰਨ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਗੁਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਿਰਫ ਇਸ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਟੀਕਾ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਵੇਂ ਕੁੱਤਾ ਪਾਲਤੂ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਅਵਾਰਾ, ਇਸਦੇ ਕੱਟਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਐਂਟੀ-ਰੇਬੀਜ਼ ਇੰਜੈਕਸ਼ਨ (ARV) ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਟੀਕਾ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਾਇਰਸ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ, ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਮੌਤ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟੀਕਾ ਕਿੰਨੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਹਿਲਾ ਟੀਕਾ ਲਗਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਰੇਬੀਜ਼ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਜਿੰਨੀ ਜਲਦੀ ਹੋ ਸਕੇ ਟੀਕਾ ਲਗਾਉਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਕੁੱਤੇ ਜਾਂ ਬਿੱਲੀ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ ਲੱਛਣ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਲਾਜ ਅਸੰਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
#Rabies spreads through the saliva of infected animals through bites, scratches, or contact with eyes, mouth, or open wounds.
— World Health Organization South-East Asia (@WHOSEARO) August 10, 2025
Dogs 🐶 are responsible for up to 99% of human rabies cases.
If you're bitten or scratched, the next 15 minutes ⏱️ can save your life.
1️⃣ Wash the… pic.twitter.com/qs7SScDZDo
ਰੇਬੀਜ਼ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ?
ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਰੇਬੀਜ਼ ਵਾਇਰਸ ਜ਼ਖ਼ਮ ਰਾਹੀਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕੁੱਤਾ ਕੱਟਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਲਾਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਵਾਇਰਸ ਸਿੱਧਾ ਤੁਹਾਡੀ ਚਮੜੀ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਨਸਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਉਲਝਣ, ਦੌਰੇ, ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ ਅਤੇ ਅਜੀਬ ਵਿਵਹਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸਦਾ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਘਾਤਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਲੱਛਣ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਦਾ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ ਲੱਛਣ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਣ 'ਤੇ, ਮਰੀਜ਼ 10 ਤੋਂ 15 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣ
ਜ਼ਖ਼ਮ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਝਰਨਾਹਟ ਜਾਂ ਜਲਣ
ਬੁਖਾਰ, ਥਕਾਵਟ, ਸਿਰ ਦਰਦ
ਪਾਣੀ ਦਾ ਡਰ
ਚਿੜਚਿੜਾਪਨ ਜਾਂ ਹਮਲਾਵਰਤਾ
ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੜਵੱਲ
ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ?
ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ 'ਤੇ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁੱਤੇ ਨੇ ਕੱਟ ਲਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਜ਼ਖ਼ਮ ਨੂੰ ਵਗਦੇ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸਾਬਣ ਨਾਲ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 15 ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਧੋਵੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੇਕਰ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਐਂਟੀਸੈਪਟਿਕ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੋਵੀਡੋਨ-ਆਇਓਡੀਨ, ਲਗਾਓ। ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਜਾਂ ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਜਾਓ ਅਤੇ ਐਂਟੀ-ਰੇਬੀਜ਼ ਟੀਕਾ (ARV) ਲਗਵਾਓ। ਜੇਕਰ ਜ਼ਖ਼ਮ ਡੂੰਘਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਮਯੂਨੋਗਲੋਬੂਲਿਨ ਟੀਕਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਓ।
(For more news apart from Rabies is spread through saliva infected animals through bites, scratches, or contact with eyes, mouth, or open wounds News in Punjabi, stay tuned to Rozana Spokesman)
