ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ 27.88 ਦੇ ਇੰਡੈਕਸ ਨਾਲ ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ 27 ਦੇ ਇੰਡੈਕਸ ਨਾਲ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ - ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਭਾਰਤ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਇੰਡੈਕਸ ਵਿਚ ਯੂਟੀ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਟਾਪ 'ਤੇ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਅੰਕ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਨ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਨੇ ਕਰਨਾਟਕ, ਦਿੱਲੀ, ਮਨੀਪੁਰ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਤੀਜੇ ਐਡੀਸ਼ਨ ਵਿਚ ਇੰਡੀਆ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਇੰਡੈਕਸ 2021 ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ।
ਸੂਚਕਾਂਕ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਵੱਡੇ ਰਾਜ, ਪਹਾੜੀ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼।
NITI Aayog
ਵੱਡੇ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿਚ ਕਰਨਾਟਕ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿਚ ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ। ਇਹ ਸੂਚਕਾਂਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਦਾ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਇੰਡੈਕਸ 66 ਵਿਲੱਖਣ ਸੂਚਕਾਂ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਸੂਚਕਾਂਕ 36 ਸੂਚਕਾਂ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸਨ।
Chandigarh
ਇਸ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਪੂੰਜੀ, ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਨਿਵੇਸ਼, ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਗਿਆਨ ਕਰਮਚਾਰੀ, ਗਿਆਨ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿਚ ਕਈ ਸੂਚਕ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਸਭ ਨੂੰ ਨੰਬਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਸੂਚਕਾਂਕ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ 27.88 ਦੇ ਇੰਡੈਕਸ ਨਾਲ ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ 27 ਦੇ ਇੰਡੈਕਸ ਨਾਲ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਨੀਪੁਰ, ਕਰਨਾਟਕ ਆਦਿ ਦਾ ਨੰਬਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
Punjab
ਪੰਜਾਬ - ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇਸ ਵਾਰ ਬਿਹਤਰ ਰਹੀ ਤੇ ਸੂਬਾ ਚਾਰ ਛਲਾਂਘਾ ਲਗਾ ਕੇ ਇਸ ਵਾਰ ਛੇਵੇਂ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਦਕਿ 2020 ’ਚ ਇਹ 10ਵੇਂ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਸੀ। ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੰਡੀਆ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਇੰਡੈਕਸ ਦੇ ਤੀਜੇ ਐਡੀਸ਼ਨ ’ਚ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਇਹ ਉਪਲੱਬਧੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਿਪੋਰਟ ’ਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਨਿਵੇਸ਼ ਤੇ ਰਿਸਰਚ ’ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ’ਚ ਸੂਬੇ ਨੇ ਬਿਹਤਰ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਕੂਲਾਂ ’ਚ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਦੀ ਉਪਲੱਬਧਤਾ, ਸਕੂਲਾਂ ’ਚ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਅਨੁਪਾਤ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ’ਤੇ ਖ਼ਰਚ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਬਿਹਤਰ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
NITI Aayog
ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ’ਤੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਿਪੋਰਟ ’ਚ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਸਥਾਨ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ’ਚ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਕੁਨੈਕਟਿਵਿਟੀ ’ਚ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਅੰਕ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਿਪੋਰਟ ’ਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ, ਸਾਇੰਸ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕ ਤੇ ਰਿਸਰਚ ’ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ ਪਰ ਸੂਬੇ ਨੇ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨੰਬਰ ਘੱਟ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬਿਹਤਰ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਪਰ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ’ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਰਚ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੂਬੇ ਦੇ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ ’ਚ ਵੀ ਕਮੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ।
