ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਕੈਂਸਰ, ਸ਼ੂਗਰ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਦਮਾ, ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ, ਦਰਦ, ਸੋਜ ਵਰਗੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ

 Punjab 11 medicine samples fail: ਸੈਂਟਰਲ ਡਰੱਗਜ਼ ਸਟੈਂਡਰਡ ਕੰਟਰੋਲ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (CDSCO) ਦੀ ਸਤੰਬਰ 2025 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਬਾਰੇ ਗੰਭੀਰ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੁੱਲ 112 ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਜਾਂਚਾਂ ਵਿੱਚ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 11 ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਸਭ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤਿੰਨ ਖੰਘ ਦੇ ਸਿਰਪ ਵੀ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਗਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨਕਲੀ ਸੀ। ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਕੈਂਸਰ, ਸ਼ੂਗਰ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਦਮਾ, ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ, ਦਰਦ, ਸੋਜ, ਅਨੀਮੀਆ ਅਤੇ ਮਿਰਗੀ ਵਰਗੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਅਤੇ ਰਾਜ-ਪੱਧਰੀ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਵਿੱਚ 52 ਦਵਾਈਆਂ ਮਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ 60 ਰਾਜ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀਆਂ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਵਾਈਆਂ 49, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ, 16 ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ, 12 ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ, 11 ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅਤੇ 6 ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਰਾਜਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹਨ।

ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਬਣੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 11 ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਸੈਂਪਲ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਏ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਫਾਰਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਬੈਚ ਨੂੰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤੇਜ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਖੰਘ ਦੇ ਸਿਰਪ 'ਤੇ ਵੀ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜੋ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਸੀ।

ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਸਾਰੇ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਠ ਦਵਾਈਆਂ (ਖੰਘ ਦੇ ਸਿਰਪ ਸਮੇਤ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ਖਰੀਦ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਾਰੇ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟੋਰਾਂ, ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਤੁਰੰਤ ਸਟਾਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵਿਕਲਪ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।

11 ਦਵਾਈਆਂ ਜੋ ਅਸਫਲ ਰਹੀਆਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜਾਣੋ
1. ਐਜੈਨ-20 ਰੈਬੇਪ੍ਰਾਜੋਲ ਟੈਬਲਟਸ ਆਈਪੀ (ਮੋਹਾਲੀ)
ਉਪਯੋਗ: ਪੇਟ ਦੀ ਐਸਿਡਿਟੀ ਘਟਾਉਣ ਲਈ।
ਰਿਜੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ: ਐਸਿਡ ਸਟੇਜ ਅਤੇ ਬਫਰ ਸਟੇਜ ਦੇ ਟੈਸਟ ਵਿਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਮਾਪਦੰਡਾਂ 'ਤੇ ਖਰਾ ਨਹੀਂ ਉਤਰਿਆ।
2. ਪੈਂਜੋਲ-40 ਟੈਬਲਟਸ ਪੈਂਟੋਪ੍ਰਾਜੋਲ ਗੈਸਟਰੋ ਰੇਜ਼ਿਸਟੈਂਟ ਆਈਪੀ 40 ਮਿ.ਗ੍ਰਾ (ਮੋਹਾਲੀ)
ਉਪਯੋਗ: ਪੇਟ ਦੀ ਐਸਿਡਿਟੀ ਅਤੇ ਅਲਸਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ
ਰਿਜੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ: ਬਫਰ ਸਟੇਜ ਵਿਚ ਪੈਂਟੋਪ੍ਰਾਜੋਲ ਦੇ ਘੁਲਣ (ਡਿਸੋਲਿਊਸ਼ਨ) ਦੇ ਟੈਸਟ ਵਿਚ ਫੇਲ੍ਹ।
3. ਰੈਕਸੋਫੇਨ ਇਬੂਪ੍ਰੋਫੇਨ ਅਤੇ ਪੈਰਾਸਿਟਾਮੋਲ ਟੈਬਲਟਸ ਆਈਪੀ (ਮੋਹਾਲੀ)
ਉਪਯੋਗ: ਦਰਦ ਅਤੇ ਬੁਖਾਰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ।
ਰਿਜੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ: ਪੈਰਾਸਿਟਾਮੋਲ ਅਤੇ ਇਬੂਪ੍ਰੋਫੇਨ ਦੇ ਘੁਲਣ ਦੇ ਟੈਸਟ ਵਿਚ ਅਸਫ਼ਲ।
4. ਪੋਡੋਰਮ ਸੇਫ਼ਪੋਓਕਸਿਮ ਟੈਬਲਟਸ ਆਈਪੀ 200 ਮਿ.ਗ੍ਰਾ (ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ)
ਉਪਯੋਗ: ਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ।
ਰਿਜੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ: ਡਿਸੋਲਿਊਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸੇਫ਼ਪੋਓਕਸਿਮ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਟੈਸਟ ਵਿਚ ਖਾਮੀ।
5. ਸਾਇਪ੍ਰੋਹੈਪਟਾਡੀਨ ਟੈਬਲਟਸ ਆਈਪੀ 4 ਮਿ.ਗ੍ਰਾ (ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ)
ਉਪਯੋਗ: ਐਲਰਜੀ ਅਤੇ ਅਸਥਮਾ ਵਿਚ ਰਾਹਤ ਲਈ।
ਰਿਜੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ: ਸਾਇਪ੍ਰੋਹੈਪਟਾਡੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਕਲੋਰਾਈਡ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਟੈਸਟ ਵਿਚ ਅੰਤਰ।
6. ਲੋਪਰਾਮਾਈਡ ਹਾਈਡ੍ਰੋਕਲੋਰਾਈਡ ਕੈਪਸੂਲ ਆਈਪੀ 2 ਮਿ.ਗ੍ਰਾ (ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ)
ਉਪਯੋਗ: ਦਸਤ ਰੋਕਣ ਲਈ।
ਰਿਜੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ: ਡਿਸੋਲਿਊਸ਼ਨ ਟੈਸਟ ਵਿਚ ਫੇਲ੍ਹ।
7. ਪੈਂਜੋਲ ਪੈਂਟੋਪ੍ਰਾਜੋਲ ਸੋਡੀਅਮ ਟੈਬਲਟਸ ਆਈਪੀ (ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ)
ਉਪਯੋਗ: ਪੇਟ ਦੀ ਐਸਿਡਿਟੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ।
ਰਿਜੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ: ਡਿਸੋਲਿਊਸ਼ਨ (ਬਫਰ ਸਟੇਜ) ਵਿਚ ਮਾਪਦੰਡਾਂ 'ਤੇ ਖਰਾ ਨਹੀਂ ਉਤਰੀ।
8. ਐਮਲੋਕੇਅਰ-ਏਟੀ ਐਮਲੋਡਿਪਾਈਨ ਅਤੇ ਐਟੇਨੋਲੋਲ ਟੈਬਲਟਸ ਆਈਪੀ (ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ)
ਉਪਯੋਗ: ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ।
ਰਿਜੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ: ਐਮਲੋਡਿਪਾਈਨ ਅਤੇ ਐਟੇਨੋਲੋਲ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਟੈਸਟ ਵਿਚ ਕਮੀ।
9. ਅਮੋਕਸਿਸਿਲਿਨ ਅਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਕਲਾਵੁਲਾਨੇਟ ਟੈਬਲਟਸ ਆਈਪੀ (ਮੋਹਾਲੀ)
ਉਪਯੋਗ: ਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ।
ਰਿਜੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ: ਡਿਸੋਲਿਊਸ਼ਨ ਵਿਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸਮੱਸਿਆ।
10. ਫੇਕੋਪੋਡ ਸੇਫ਼ਪੋਓਕਸਿਮ ਪ੍ਰੋਕਸੈਟਿਲ ਟੈਬਲਟਸ 200 ਮਿ.ਗ੍ਰਾ (ਡੇਰਾਬੱਸਸੀ)
ਉਪਯੋਗ: ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ।
ਰਿਜੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ: ਡਿਸੋਲਿਊਸ਼ਨ ਟੈਸਟ ਵਿਚ ਫੇਲ੍ਹ।
11. ਪੈਰਾਸਿਟਾਮੋਲ, ਫੇਨਿਲਫ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਕਲੋਰਾਈਡ ਅਤੇ ਕਲੋਰਫੇਨਿਰਾਮਾਈਨ ਮੈਲੀਏਟ ਸਸਪੈਂਸ਼ਨ (ਜਲੰਧਰ)
ਉਪਯੋਗ: ਜੁਕਾਮ, ਖਾਂਸੀ ਅਤੇ ਐਲਰਜੀ ਵਿੱਚ।
ਰਿਜੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ: ਟੈਸਟ ਵਿਚ ਫੇਲ੍ਹ।
ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਆਪਣੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਮਾਪਦੰਡਾਂ 'ਤੇ ਖਰੀਆਂ ਨਾ ਉਤਰਨ ਕਾਰਨ ਰੱਦ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਸਿਹਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ।