ਮੁਦਰਾ ਰਿਆਲ ’ਚ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਦੇਸ਼ ’ਚ ਵੱਡਾ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ
ਤਹਿਰਾਨ : ਈਰਾਨ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਵਿਚ ਰੀਕਾਰਡ ਗਿਰਾਵਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਗਵਰਨਰ ਦੀ ਥਾਂ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਲਈ ਨਵਾਂ ਗਵਰਨਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਰਿਆਲ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੋਇਆ, ਰੈਲੀਆਂ ਐਤਵਾਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ਅਤੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਤਕ ਜਾਰੀ ਰਹੀਆਂ।
ਸਰਕਾਰੀ ਸਮਾਚਾਰ ਏਜੰਸੀ ਆਈ.ਆਰ.ਐਨ.ਏ. ਦੀ ਇਕ ਰੀਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮਸੂਦ ਪੇਜ਼ੇਸ਼ਕੀਅਨ ਦੀ ਕੈਬਨਿਟ ਨੇ ਸਾਬਕਾ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਮੰਤਰੀ ਅਬਦੁਲਨਾਸਰ ਹੇਮਮਤੀ ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਦੇ ਇਸਲਾਮਿਕ ਗਣਰਾਜ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਦਾ ਨਵਾਂ ਗਵਰਨਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਮੁਹੰਮਦ ਰੇਜ਼ਾ ਫਰਜ਼ਿਨ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈਣਗੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿਤਾ ਸੀ।
ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 40 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ। ਬੁਧਵਾਰ ਨੂੰ ਇਕ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ 13.8 ਲੱਖ ਰਿਆਲ ਉਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਫਰਜ਼ਿਨ ਨੇ 2022 ਵਿਚ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਤਾਂ ਇਹ 430,000 ਰਿਆਲ ਪ੍ਰਤੀ ਡਾਲਰ ਸੀ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰਾਂ ਨੇ ਅਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਤੇ ਅਤੇ ਤਹਿਰਾਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਉਤੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਫਾਤਿਮੇਹ ਮੋਹਜੇਰਾਨੀ ਨੇ ‘ਐਕਸ’ ਉਤੇ ਲਿਖਿਆ, ਨਵੇਂ ਗਵਰਨਰ ਦੇ ਏਜੰਡੇ ਵਿਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮੁਦਰਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਕੁਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਉਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇਗਾ।
68 ਸਾਲ ਦੇ ਹੇਮਮਤੀ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੇਜ਼ੇਸ਼ਕਿਆਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਰਥਕ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਅ ਚੁਕੇ ਹਨ। ਮਾਰਚ ਵਿਚ ਸੰਸਦ ਨੇ ਹੇਮਤੀ ਨੂੰ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ਉਤੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਲਈ ਬਰਖਾਸਤ ਕਰ ਦਿਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੇ ਸਖਤ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁਧ ਈਰਾਨ ਦੀ ਰਿਆਲ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚਾਈ।
ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਗਿਰਾਵਟ ਅਤੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਦਬਾਅ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਨੇ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦਿਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਈਰਾਨ ਉਤੇ ਪਛਮੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਘਰੇਲੂ ਬਜਟ ਉਤੇ ਦਬਾਅ ਪੈ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿਚ ਵਧਾਈਆਂ ਪਟਰੌਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨਾਲ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਹੋਰ ਭਖਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। 2015 ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਈਰਾਨ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 32,000 ਰਿਆਲ ਉਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਈਰਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਉਤੇ ਸਖਤ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੇ ਬਦਲੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਹਟਾ ਦਿਤੀਆਂ ਸਨ।
