ਅਸੀਂ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦਾ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਪੋਕਸਮੈਨ (ਟੀਮ ਮੋਹਾਲੀ): ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡਿਆ 'ਤੇ ਇਕ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਵਿਚ ਲਾਈਟਾਂ ਨਾਲ ਜਗਦੇ ਟਰੈਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਹਾਲੀਆ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਚਲ ਰਹੇ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਕਿਸਾਨ 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਟਰੈਕਟਰ ਪਰੇਡ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਅਸੀਂ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦਾ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦਾ ਹੈ।
ਵਾਇਰਲ ਦਾਅਵਾ
ਫੇਸਬੁੱਕ ਯੂਜ਼ਰ B Patel Patel ਨੇ ਲਾਈਟਾਂ ਨਾਲ ਜਗਦੇ ਟਰੈਕਟਰਾਂ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਅਪਲੋਡ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲਿਖਿਆ: "26 जनवरी परेड की तैयारी इस बार 26 जनवरी ऐतिहासिक होने वाली है जय जवान जय किसान"
ਇਸ ਪੋਸਟ ਦਾ ਆਰਕਾਇਵਡ ਲਿੰਕ ਇੱਥੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਦੀ ਪੜਤਾਲ
ਪੜਤਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਸੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ Invid ਟੂਲ ਵਿਚ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਕੀਫ਼੍ਰੇਮਸ ਕੱਢੇ। ਫਿਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੀਫ਼੍ਰੇਮਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਰਿਵਰਸ ਇਮੇਜ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸਰਚ ਕੀਤਾ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ Delta Agribusiness ਨਾਂ ਦੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੇਜ 'ਤੇ 16 ਦਿਸੰਬਰ 2020 ਦਾ ਅਪਲੋਡ ਮਿਲਿਆ। ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਅਪਲੋਡ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ: They know how to turn it on in Ireland. Checkout this annual Christmas Tractor Run. #santasleigh #tractor #thispartyislit #10outof10
ਕੀਵਰਡ ਸਰਚ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਪੜਤਾਲ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ। ਸਾਨੂੰ ਕਈ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਇਸ ਰੈਲੀ ਦੇ ਵੀਡੀਓ ਅਤੇ ਤਸਵੀਰਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। farmersjournal.ie ਨਾਂ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਇੱਕ ਸਲਾਨਾ ਰੈਲੀ ਹੈ ਜੋ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕ੍ਰਿਸਮਿਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਕੱਢੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਕੋਰੋਨਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਵਾਰ ਇਸ ਰੈਲੀ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਸਮਿਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ। ਖਬਰ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, "To prevent crowds gathering in the town to watch the run, the tractor run is being held virtually this year on YouTube and Facebook on 19 December at 7pm."
ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਸਬੰਧੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਭੋਗਲ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦਾ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿਖੇ ਕ੍ਰਿਸਮਿਸ ਨੇੜੇ ਕੱਢੀ ਗਈ ਰੈਲੀ ਦੀ ਹੈ’।
ਨਤੀਜਾ: ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਪੜਤਾਲ ਵਿਚ ਵਾਇਰਲ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਫਰਜ਼ੀ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿਚ ਕੱਢੀ ਜਾਂਦੀ ਇਕ ਸਾਲਾਨਾ ਰੈਲੀ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ।
Claim: 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਟਰੈਕਟਰ ਪਰੇਡ ਦੀ ਤਿਆਰੀ
Claim By: B Patel Patel
Fact Check: ਫਰਜ਼ੀ
ਡਿਸਕਲੇਮਰ: ਇਹ ਸਟੋਰੀ 18 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 23 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਇਸ ਸਟੋਰੀ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਵਿਚ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸਟੋਰੀ ਨੂੰ ਅਪਡੇਟ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ SoP ਮੁਤਾਬਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਿਚ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।
