ਬੀਜਿੰਗ: ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ ਡੋਕਲਾਮ ਵਿਵਾਦ ਸੁਲਝਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਬੇਸ਼ੱਕ ਭਾਰਤ - ਚੀਨ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿਚ ਤਨਾਅ ਘੱਟ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਅਸਲ ਵਿਚ ਚੀਨ ਆਪਣੀ ਹਰਕਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਜ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਭਾਰਤੀ ਸੀਮਾਵਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜੇ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਬਰਕਰਾਰ ਹਨ। ਨਾਲ ਡੋਕਲਾਮ ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਬਾਅਦ ਚੀਨ ਨੇ ਹੁਣ ਨਵੀਂ ਚਾਲ ਚਲਦੇ ਸੀਮਾ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਰਣਨੀਤੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ 4,057 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਮੀ ਲਾਇਨ ਆਫ ਐਕਚੁਅਲ ਕੰਟਰੋਲ (LAC) 'ਤੇ ਚੀਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਉਲੰਘਣ ਦੇ ਤਰੀਕਾਂ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਵਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਚੀਨੀ ਫੌਜ LAC ਦੇ ਨਜਦੀਕ ਅਸਥਾਈ ਢਾਂਚੇ ਬਣਾਉਂਦੀ ਸੀ ਜਾਂ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਣਾਏ ਗਏ ਅਸਥਾਈ ਢਾਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਦੀ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਉਹ ਸਥਾਈ ਢਾਂਚੇ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਜਾਣਕਾਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਚੀਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਇਕ ਬੁਲਡੋਜਰ ਦੇ ਪਰਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਨਾਲ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਡੋਕਲਾਮ ਵਿਚ ਹੋਏ ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਵਰਗੀ ਹੈ। ਡੋਕਲਾਮ ਦੇ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੁਟਾਨ ਦੋਵੇਂ ਆਪਣਾ ਦਾਅਵਾ ਜਤਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਇਸ ਵਿਚ ਪਰਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਚ 75 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਟਕਰਾਅ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਰਹੀ ਸੀ।
ਜਾਣਕਾਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਦਾ ਲਕਸ਼ LAC 'ਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਫੌਜ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਰਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸਤੋਂ ਚੀਨ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀਮਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਪੱਖ ਮਜਬੂਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਹਾਲ ਦੀ ਘਟਨਾ ਚੀਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਚਿਨਫਿੰਗ ਦੇ ਕਮਿਉਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਆਫ ਚਾਇਨਾ ਦਾ ਦੁਬਾਰਾ ਜਨਰਲ ਸੈਕਰੇਟਰੀ ਚੁਣੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਵਾਦ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਚ ਸੀਮਾ ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (90, 000 ਸਕਵੇਅਰ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਹੈ। ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੱਖਣ ਤਿੱਬਤ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੀ ਮੰਗ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਪੂਰਾ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਰਾਜ ਵਿਚ ਤਵਾਂਗ ਦਾ ਖੇਤਰ ਉਸਨੂੰ ਮੂਵ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਚੀਨ ਨੇ ਤਵਾਂਗ ਨੂੰ ਮੂਵ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਸੀਮਾ ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਤੋਂ ਮਨਾਹੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੋਈ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
