ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਵੱਛਤਾ ਅਤੇ ਸਫ਼ਾਈ ਨਾਲ ਜੁੜੇ 9,600 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਕਈ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਅਤੇ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰਖਿਆ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਬੁਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਅਭਿਆਨ ਨੂੰ ਇਸ ਸਦੀ ’ਚ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਸਫਲ ਜਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦਸਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਕਸਤ ਭਾਰਤ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ’ਚ ਹਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ‘ਸਵੱਛਤਾ ਤੋਂ ਸੰਪਨਤਾ’ ਦੇ ਮੰਤਰ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗਾ।
ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਅਭਿਆਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ 10 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਦੇ ਮੌਕੇ ’ਤੇ ਇੱਥੇ ਵਿਗਿਆਨ ਭਵਨ ਵਿਖੇ ਕਰਵਾਏ ਇਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ’ਚ ਸਵੱਛਤਾ ਅਤੇ ਸਫ਼ਾਈ ਨਾਲ ਜੁੜੇ 9,600 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਕਈ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਅਤੇ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ’ਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਵੱਛਤਾ ਨੂੰ ਹਰ ਨਾਗਰਿਕ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ’ਚ ਇਸ ਮੁੱਲ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿਤਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਅੱਜ ਤੋਂ ਇਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ ਜਦੋਂ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ ਇਸ ਸਦੀ ’ਚ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਸਫਲ ਜਨ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਵਾਲਾ ਜਨ ਅੰਦੋਲਨ ਹੈ। ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਰੂਪ ’ਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਦਿੱਖ ਵਾਲੀ ਊਰਜਾ ਵੀ ਵਿਖਾਈ ਹੈ।’’
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਵਿਕਸਤ ਭਾਰਤ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ’ਚ ਅਸੀਂ ਜੋ ਵੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਉਹ ਸਵੱਛਤਾ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੇ ਮੰਤਰ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗੀ।’’ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ, ਮੰਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨੇ ਇਸ ਕੌਮੀ ਯਤਨ ’ਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਵੱਛਤਾ ਵਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਨਾ ਦੇਣ ਲਈ ਪਿਛਲੀਆਂ ਕਾਂਗਰਸ ਸਰਕਾਰਾਂ ’ਤੇ ਵੀ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਵਿੰਨ੍ਹਿਆ ਅਤੇ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਕਿ ਇਸ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ ਕਦਮਾਂ ’ਤੇ ਚੱਲਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ ਸੱਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਪਰ ਸਵੱਛਤਾ ਬਾਰੇ ਬਾਪੂ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਸਾਲਾਂ ਤਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿਆਸੀ ਫਾਇਦੇ ਲਈ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਸੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਪਰ ਸਵੱਛਤਾ ’ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਗਏ।’’ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਉਹ ਗੰਦਗੀ ਨੂੰ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਲੋਕ ਗੰਦਗੀ ’ਚ ਰਹਿਣ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋ ਗਏ, ਗੰਦਗੀ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਮਾਜ ’ਚ ਸਵੱਛਤਾ ਬਾਰੇ ਵੀ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।’’
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਪ੍ਰਾਚੀਰ ਤੋਂ ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਚੁਕਿਆ ਸੀ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਖਾਨੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘... ਪਰ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਰੁਕਾਂਗਾ... ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਮੇਰੀ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਰਜੀਹ ਅਪਣੇ ਸਾਥੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।’’
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਪਖਾਨੇ ਅਤੇ ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਨਤੀਜੇ ਵੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ।’’
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਕ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ 60 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ’ਚ ਹੱਗਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਦਲਿਤਾਂ, ਪੱਛੜੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਦੁੱਖ ਹੋਇਆ। ਮੋਦੀ ਨੇ ਪਖਾਨੇ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਮਾਵਾਂ, ਭੈਣਾਂ ਅਤੇ ਧੀਆਂ ਦੀਆਂ ਤਕਲੀਫਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਵੀ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਅਸੀਂ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਅਤੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੂੰ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ’’ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ‘ਕਲੀਨ ਟੈਕ’ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਲਗਭਗ 5000 ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹਨ।
ਮੋਦੀ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸਵੱਛਤਾ ਖੇਤਰ ’ਚ ਕਈ ਨਵੇਂ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਤੋਂ ਦੌਲਤ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ, ਪਾਣੀ ਦੀ ਦੁਬਾਰਾ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਹੋਵੇ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ ’ਚ 12 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਖਾਨੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਪਖਾਨੇ ਦੀ ਕਵਰੇਜ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ 40 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਤੋਂ 100 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ।
ਇਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਜਰਨਲ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਖੋਜ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮੁਹਿੰਮ ਹਰ ਸਾਲ 60,000 ਤੋਂ 70,000 ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲੱਖਾਂ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਲੜਕੀਆਂ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਪਖਾਨੇ ਬਣਾਉਣ ਨਾਲ ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਦੀ ਦਰ ਵਿਚ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਯੂਨੀਸੇਫ ਦੇ ਇਕ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦਾ ਇਕ ਪਰਵਾਰ ਸਵੱਛਤਾ ਕਾਰਨ ਹਰ ਸਾਲ ਔਸਤਨ 50,000 ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਚਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ ਇਸ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ’ਤੇ ਲਗਭਗ 10,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਵੱਛਤਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਨ ਅਟਲ ਪੁਨਰਸੁਰਜੀਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਤਬਦੀਲੀ (ਅਮਰੁਤ) ਤਹਿਤ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ’ਚ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦੇ ਟਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਬਣਾਏ ਜਾਣਗੇ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਮਾਮੀ ਗੰਗੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕੰਮ ਹੋਣ ਜਾਂ ਕੂੜੇ ਤੋਂ ਬਾਇਓਗੈਸ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਗੋਬਰਧਨ ਪਲਾਂਟ, ਇਹ ਕੰਮ ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਉਚਾਈ ’ਤੇ ਲੈ ਜਾਣਗੇ। ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ ਜਿੰਨਾ ਸਫਲ ਹੋਵੇਗਾ, ਓਨਾ ਹੀ ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼ ਚਮਕੇਗਾ।
