ਰੂਹਾਂ ਨੂੰ ਬਲੂੰਦਰ ਕੇ ਰੱਖ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ
ਮੁਹਾਲੀ (ਪ੍ਰੇਮ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ)/ ਲੰਕੇਸ਼ ਤ੍ਰਿਖਾ): ਰੂਹਾਂ ਨੂੰ ਬਲੂੰਦਰ ਰੱਖ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕਾਲੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਲੜਾਈ ਲੜਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਘਰੋਂ ਤੁਰੇ ਸਨ।
Jai Singh
ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅੰਦੋਲਨ ਬਣਕੇ ਉਭਰਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਕਿ ਜ਼ਜਬੇ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਘੋਲ ਪਹਿਲੀ ਬਾਰ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।
Dhanna Singh
ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਨੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਉੱਠੀ ਇਸ ਲਹਿਰ ਨੇ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਉਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਅੱਜ ਕੱਲ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚੋਂ ਲੋਕ ਪਰਵਾਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ
Jatinder Singh
ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਨਸ਼ਿਆਂ ਨੇ ਘੁਣ ਵਾਂਗ ਖਾ ਲਿਆ ਹੈ ਪਰ ਅੱਜ ਓਸੇ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ ਬਰੂਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਬ ਰੱਖਿਆ ਹੈ | ਹੁਣ ਤਕ ਲਗਭਗ 70 ਕਿਸਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ । ਜਿਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੁੱਝ ਦੀ ਦਾਸਤਾਨ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ................
JATINDER SINGH
1 ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਫੱਤਾ ਮਾਲੋਕਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮਾਨਸਾ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ 22 ਸਾਲਾਂ ਜਤਿੰਦਰ ਆਪਣੀ ਦਲੇਰੀ, ਆਪਣਾ ਹੌਂਸਲਾ ਤੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਾ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦਿਆਂ ਇਸ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਜੱਗ ਦੇ ਲਈ ਤਾਂ ਜਤਿੰਦਰ ਸ਼ਹੀਦ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਮਾਂ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛ ਕੇ ਦੇਖੋ ਜਿਸ ਮਾਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਉਸਦੀ ਔਲਾਦ ਦੇ ਵਿਚ ਵਸਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਤੇ ਉਸਦੀ ਦਾਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਚੀਖ ਸੁਣਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਜਤਿੰਦਰ ਦੇ ਘਰ ਦੀ ਖਾਮੋਸ਼ ਫਿਜ਼ਾ, ਕੰਧਾਂ ਵਿਚਲੀ ਕੱਲੀ ਕੱਲੀ ਇੱਟ, ਤੇ ਘਰ ਅੰਦਰ ਪਸਰਿਆ ਮਾਤਮ ਜਤਿੰਦਰ ਦੇ ਵਕਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੁਰ ਜਾਣ ਦੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਵਿਚ ਦਰਜ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਤਿੰਦਰ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 2 ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਬਦਲ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਕਿਓਂਕਿ ਜਤਿੰਦਰ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਵਿਚ ਦਸਤਕ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਜਤਿੰਦਰ ਦੀ ਹਮਸਫਰ ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨੇ।
Jatinder Singh's Mother
ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਜਤਿੰਦਰ ਦੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਜਤਿੰਦਰ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਤਿੰਦਰ ਅਕਸਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਮੰਮੀ ਜੇ ਤੂੰ ਮਰ ਗਈ ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਮਰੂੰਗਾ' ਮੈਂ ਵੀ ਪੁੱਛ ਲੈਂਦੀ ਕੇ ਤੂੰ ਕੀ ਕਰੇਂਗਾ ਤਾਂ ਕਹਿ ਦਿੰਦਾ ਕੇ ਮੈਂ ਸਪਰੇ ਪੀ ਕੇ ਮਰ ਜਾਵਾਂਗਾ! ਪਰ ਵਕਤ ਦੀ ਖੇਡ ਕੌਣ ਸਮਝ ਪਾਇਆ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਸੀ ਜਤਿੰਦਰ ਜੋ ਜਿਉਂਦੇ ਜੀ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਤੋਂ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਦੁੱਖ ਉਸਦੇ ਲੇਖਾਂ 'ਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਿਖਿਆ ਪਰ ਰੱਬ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹਨਾਂ ਬੇ ਰਹਿਮ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਂ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਖੋ ਲਿਆ। ਜਤਿੰਦਰ ਦੀਆਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਜਤਿੰਦਰ ਦੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਰਾਹਤ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
JATINDER SINGH
ਜਤਿੰਦਰ ਦੀ ਸ਼ਰਟ ਜਿਸਦੇ ਵਿਚ ਮਾਂ ਨੇ ਗੰਢ ਬੰਨ ਕੇ ਜਤਿੰਦਰ ਦੀ ਸਿਵਿਆ ਦੀ ਰਾਖ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਜਤਿੰਦਰ ਦੇ ਬੂਟਾਂ ਦਾ ਜੋੜਾ ਮਾਂ ਨੇ ਛਾਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲਾ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜੋ ਉਸਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹੋਏ ਪਾਏ ਸਨ। ਜਤਿੰਦਰ ਦੇ ਮਾਤਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਤਿੰਦਰ ਬਹੁਤ ਸਾਊ ਸੀ ਜੋ ਚੀਜ਼ ਮੰਗਦਾ ਸੀ ਉਹ ਹੀ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਕੋਈ ਨਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦਾ। ਜਤਿੰਦਰ ਦੇ ਮਾਮਾ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਐਮਬੂਲੈਂਸ ਦੇ ਵਿਚ ਹਸਪਤਾਲ ਜਾ ਰਹੇ ਜਤਿੰਦਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮਾਮਾ ਤੂੰ ਜਾਣਾ ਨਹੀਂ ਤੂੰ ਇਥੇ ਹੀ ਰਹੀ ਮੇਰੀ ਸੱਟ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਹੈ ਮੈਂ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਣਾ ਹੈ ਫੇਰ ਅਸੀਂ ਦਿੱਲੀ ਚਲਾਂਗੇ। ਜਤਿੰਦਰ ਦੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਤਿੰਦਰ ਇੱਕ ਖੁਸ਼ਨੁਮਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਜ਼ਿੰਦਾ ਦਿਲ ਨੌਜਵਾਨ ਸੀ ਜੋ ਮਜ਼ਾਕ ਤੇ ਮਖੌਲ ਦੇ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਦਿਲ ਲਗਾ ਕੇ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। ਜੋ ਅਕਸਰ ਕਹਿੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਮੈਂ ਘਰ ਵਾਪਿਸ ਨਾ ਮੁੜਿਆ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਟ੍ਰੈਕਟਰ ਨਾ ਵੇਚਣਾ। ਮਜ਼ਾਕ ਦੇ ਵਿਚ ਜਤਿੰਦਰ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਨਿਕਲੇ ਇਹ ਬੋਲ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸੀ ਕੇ ਸੱਚ ਸਾਬਿਤ ਹੋਣਗੇ। ਜਿਸ ਟ੍ਰੈਕਟਰ ਦੇ ਨਾਲ ਜਤਿੰਦਰ ਦਾ ਇਹਨਾਂ ਗੂੜਾ ਪਿਆਰ ਸੀ ਉਹੀ ਟ੍ਰੈਕਟਰ ਜਤਿੰਦਰ ਦੇ ਲਈ ਮੌਤ ਬਣਕੇ ਆਇਆ।
Jatinder Singh's friend
ਜਤਿੰਦਰ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸੁਖਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣਾ ਮੁੰਡਾ ਤਾਂ ਗਵਾ ਲਿਆ ਪਰ ਹਿੰਮਤ ਤੇ ਹੌਂਸਲਾ ਬਰਕਰਾਰ ਹੈ। ਜਤਿੰਦਰ ਦੀ ਮੌਤ ਨੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਝੰਜੋੜਿਆ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਹੋਵੇਗਾ ਪਰ ਤੋੜਿਆ ਨਹੀਂ। ਜਤਿੰਦਰ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੌਤ ਤਾਂ ਹੋਣੀ ਸੀ ਪਰ ਜਤਿੰਦਰ ਦੀ ਮੌਤ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿਚ ਹੋਈ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਧਰਨੇ ਤੇ ਤਾਂ ਹੁਣ ਵੀ ਜਾਵਾਂਗੇ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟਾਂਗੇ।
Jatinder Singh's father and Lankesh Trikha
ਇਨਕਲਾਬ ਦਾ ਜੋਸ਼ ਕਿਥੇ ਲਹੂ ਠੰਡਾ ਪੈਣ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਤਿੰਦਰ ਜਿਸਨੂੰ ਵੀ ਦੇਖਦਾ ਉਸਨੂੰ ਕਹਿ ਦਿੰਦਾ ਕੇ ਚਲੋ ਦਿੱਲੀ ਚਲੀਏ। ਇਹ ਜਜ਼ਬਾ ਹੀ ਤਾਂ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਜਤਿੰਦਰ ਨੂੰ ਘਰ ਨਹੀਂ ਬੈਠਣ ਦਿੱਤਾ। ਕਿਸਾਨੀ ਰਗਾਂ ਚ ਦੌੜਦਾ ਉਹ ਇਸ਼ਕ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਛੋੜਾ ਮੁਮਕਿਨ ਨਹੀਂ, ਜਤਿੰਦਰ ਦੇ ਕੋਲ ਇਕ ਹੋਰ ਰਸਤਾ ਮੌਜੂਦ ਸੀ ਉਹ ਰਸਤਾ ਕੈਨੇਡਾ ਲੈਕੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਥੇ ਜਤਿੰਦਰ ਦਾ ਭਰਾ ਇੰਦਰ ਰੋਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜਤਿੰਦਰ ਵਲੋਂ ਸਾਫ ਇਨਕਾਰ ਸੀ ਕੇ ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗਾ ਕਿਓਂਕਿ ਕਿਸਾਨੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਜਤਿੰਦਰ ਖੁਦ ਨੂੰ ਅਧੂਰਾ ਸਮਝਦਾ ਸੀ।
ਕੋਈ ਸ਼ਖਸ ਜਦੋਂ ਇਸ ਜਹਾਨ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਜਹਾਨ ਛੱਡ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਜਹਾਨ ਉਸ ਸ਼ਖਸ ਦੀ ਗੈਰ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਵਿਚ ਅਧੂਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਜਿਹੜੇ ਰਾਹ ਚੁਣਦੇ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦੇ ਉਹ ਯਾਦ ਉਮਰਾਂ ਲਈ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਨੇ
ਜਿਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਰਾਂ ਜਾਗਦੀਆਂ ਨੇ ਉਹ ਨਾ ਕਿਸੇ ਕੋਲੋਂ ਝੁਕਾਏ ਜਾਂਦੇ ਨੇ
ਮੌਤ ਨੂੰ ਬੁੱਕਲ 'ਚ ਭਰ ਲੈਂਦੇ ਜਿੰਨਾ ਨੂੰ ਖੌਫ ਸਤਾਉਂਦਾ ਨਾ
ਜਾਬਰਾਂ ਦੇ ਅਗੇ ਜਿਗਰਾ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਛੇਤੀ ਕੀਤੇ ਘਬਰਾਉਂਦਾ ਨਾ
Jatinder Singh
ਜਤਿੰਦਰ ਤੇਰੀ ਮੌਤ ਨੇ ਤੈਨੂੰ ਅਮਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਤੂੰ ਮਿਸਾਲ ਕਾਇਮ ਕਰ ਗਿਆ। ਇਹ ਸਫ਼ਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਏ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਤਵਾਰੀਖ ਚ ਦਰਜ ਕਰਵਾਏਗਾ। ਜਤਿੰਦਰ ਤਾਂ ਖੈਰ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਬਣ ਕੇ ਫਿਜ਼ਾ ਦੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਗਿਆ ।
JATINDER SINGH
2 ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਪਿੰਡ ਚਹਿਲਾਂ ਵਾਲੀ ਜਿਲ੍ਹਾ ਮਾਨਸਾ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ, ਜੋ ਮੈਦਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਲਈ ਨਿਕਲੇ ਤਾਂ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਸਨ ਪਰ ਨਸੀਬਾਂ ਵਿਚ ਸਬਰ ਇੰਨਾ ਕੁ ਹੀ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਇਕ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਵਿਚ ਮੌਕੇ ਤੇ ਹੀ ਦਮ ਤੋੜ ਗਏ। ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਜਿਸ ਟਰੈਕਟਰ ਤੇ ਬੈਠੇ ਸਨ ਉਸਨੂੰ ਟਰੱਕ ਨੇ ਪਿੱਛੋਂ ਦੀ ਫੇਟ ਮਾਰੀ।
Dhanna Singh
ਟਰੈਕਟਰ ਦਾ ਟਾਇਰ ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਹੀ ਦਮ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ। ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਪਤਨੀ, ਧੀ, ਪੁੱਤ ਛੱਡ ਗਿਆ। ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਦੇ 14 ਸਾਲਾ ਪੁ੍ੱਤਰ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਅਰਥੀ ਨੂੰ ਮੋਢਾ ਦਿੱਤਾ। ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਗਈ।
Dhanna Singh's Son
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਸੀ ਕਿ ਆਪਣੇ ਕਿੰਨੀ ਕਿ ਪੈਲੀ ਹੈ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਕੰਮਾਂ ਵਿਚ ਨਾ ਪਵੋ। ਪਤਨੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਦਿੱਲੀ ਜਾਣਾ ਸੀ ਉਦੋਂ ਵੀ ਮੇਰੀ ਦਵਾਈ ਵਾਲੀ ਪਰਚੀ ਲੈ ਕੇ ਦਵਾਈ ਲਿਆ ਕੇ ਦੇ ਗਏ ਵੀ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਕੌਣ ਲਿਆ ਕੇ ਦੇਵੇਗਾ ਤੇ ਜਦੋਂ ਜਾਣਾ ਸੀ ਉਦੋਂ ਸਾਨੂੰ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੱਸ ਕੇ ਗਏ ਤੇ ਹੁਣ ਸਾਨੂੰ ਸਦਾ ਲਈ ਹੀ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੇ ਗਏ।
Dhanna Singh's
ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਹਰਵਿੰਦਰ ਹੁਣ ਆਪਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਮੱਝਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ , ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਝੋਟੇ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਕੰਦਰ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਹਰਵਿੰਦਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਗੋਭੀ ਉਸਦੀ ਮਨਪਸੰਦ ਸਬਜੀ ਹੈ ਉਸਨੇ ਖੁਦ ਹੀ ਗੋਭੀ ਲਗਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਖੁਦ ਹੀ ਉਸਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।
Dhanna Singh's Wife
ਹਰਵਿੰਦਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਟਰੈਕਟਰ ਬਾਰੇ ਕੱਲੀ ਕੱਲੀ ਚੀਜ਼ ਦੱਸੀ। ਹਰਵਿੰਦਰ ਦੇ ਮੂੰਹ ਤੇ ਮਾਸੂਮੀਅਤ ਸਾਫ ਝਲਕਦੀ ਹੈ। ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਝੂਲਦਾ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਝੰਡਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੀ ਦਾਸਤਾਨ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਰਹੇਗਾ।
Dhanna Singh's Son
3 ਜੈ ਸਿੰਘ ਬਠਿੰਡਾ ਜਿਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਤੁੰਗਵਾਲੀ ਦਾ ਜੈ ਸਿੰਘ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਕਰਕੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਹੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਪਰ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਖੁਮਾਰ ਕਿੱਥੇ ਠੰਡਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ ਜੈ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਰ ਵੀ ਮਾਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ।
Jai Singh
ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਜੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਕ ਗੱਲ ਦਾ ਵਾਸਤਾ ਉਸਨੂੰ ਮੈਂ ਵੀ ਪਾਇਆ ਸੀ ਕਿ ਵੀ ਬੇਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਆ ਲੈਣ ਦੇ ਫਿਰ ਚਲਾ ਜਾਵੀ। ਜਿਸਤੇ ਜੈ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇ ਭਰਾ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਨੂੰਨ ਵਾਪਸ ਹੋ ਗਏ ਫਿਰ ਮੈਨੂੰ ਕਦੋਂ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇਗਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿਚ ਜਾਣ ਦਾ।
Lankesh Trikha and Jai Singh' s father
ਜੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਇਕ ਪਿਤਾ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਅਰਥੀ ਨੂੰ ਮੋਢਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤੈਂ ਉਦੋਂ ਧਰਤੀ ਵੀ ਵਜਨ ਨਹੀਂ ਚਲਦੀ। ਜੈ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਛੱਡ ਗਿਆ ਜਿਸ ਦਾ ਦਿਨ ਰਾਤ ਇਸ ਗੱਲ ਵਿਚ ਗੁਜਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਅੱਗੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਅੱਗੇ ਭਵਿੱਖ ਨਹੀਂ ਦਿਸ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭੂਤਕਾਲ ਤਾਂ ਲੰਘ ਗਿਆ ਉਦੋਂ ਸਰੀਰ ਵੀ ਸਾਥ ਦਿੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਸਰੀਰ ਸਾਥ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ, ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਇਹੀ ਫਿਕਰ ਹੈ ਵੀ ਅੱਗੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ।
Lankesh Trikha and Jai Singh' s father
ਜੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਚਾਚਾ ਜੀ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਬਚਪਨ ਵਿਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚਾਚਾ ਜੀ, ਤਾਇਆ ਜੀ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਪਿਤਾ ਦੀ ਕਮੀ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤੀ । ਜੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੈ ਸਿੰਘ ਬਹੁਤ ਹੀ ਫੱਕਰ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਇਨਸਾਨ ਸੀ ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਭਾਵੇਂ ਉਸਨੂੰ ਉਸਤੋਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦਾ ਇਨਸਾਨ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਲਈ ਟੋਕ ਦੇਵੇ। ਜੈ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੁੱਖ ਵੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਪਰ ਹੌਸਲਾ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋਏ ਹਨ।
Lankesh Trikha and Jai Singh' s wife
ਜੈ ਸਿੰਘ ਇਕ ਕਿਸਾਨ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇਕ ਲੇਖਕ , ਕਲਾਕਾਰ ਵੀ ਸੀ। ਜੈ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਡਾਇਰੀ ਵਿਚ ਲਿਖਦਾ ਸੀ ਤੇ ਹੁਣ ਉਹ ਡਾਇਰੀ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਕੋਲ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਜੈ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਿੰਨੀ ਜਿੰਦਗੀ ਹੈ ਉਹਨੀਂ ਜੈ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਨਾਲ ਲੰਘੇਗੀ ਹੁਣ। ਪਿਤਾ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੈ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 3 ਕੁੜਤੇ ਪਜਾਮੇ ਸਵਾਏ ਸੀ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਹਜੇ ਤੱਕ ਤਹਿ ਵੀ ਨਹੀਂ ਖੋਲ੍ਹੀ। ਜੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਤਾਇਆ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੈ ਸਿੰਘ ਬਿਸਤਰਾ ਇਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਧਰ ਕੇ ਆਇਆ ਸੀ। ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਦੀ ਇਸ ਦੁੱਖ ਦੀ ਘੜੀ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਸਾਏ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ।
