ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਲਈ ਇਕ ਮੁੱਦਾ ਹੈ।’’

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਕਾਫੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਗੱਲ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਜੈ ਸਿੰਘ ਬੰਗਾ ਨੇ ਬੁਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕਹੀ ਅਤੇ ਅਗਲੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿਤਾ ਤਾਂ ਜੋ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।

ਇਕ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ’ਚ, ਬੰਗਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਚਮੁਚ ਦੀਆਂ ਚੁਨੌਤੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਆਏ ਤਾਂ ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣਾ ਸਿਖ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਰਹਿਣ ਕਾਰਨ ਪੜ੍ਹਾਈ-ਲਿਖਾਈ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣਾ 
ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਲਈ ਇਕ ਮੁੱਦਾ ਹੈ।’’

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਮੇਰਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਹੁਣ ਸਬਕ ਸਿਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤਕ, ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅਗਲੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਕ ਸਿਸਟਮ ਬਣਾਉਣਾ ਸਿੱਖੀਏ... ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਉਹੀ ਗਲਤੀਆਂ ਦੁਬਾਰਾ ਕਰਾਂਗੇ। ਇਹ ਤੈਅ ਹੈ ਕਿ ਅਗਲੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਜ਼ਰੂਰ ਆਵੇਗੀ। ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਸਿੱਖਦੇ ਹਾਂ? ਇਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਕ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਹੈ।’’

ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ’ਚ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਬੰਦ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਕਮਾਈ ’ਚ 400 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਅਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤ ਫੇਰੀ ’ਤੇ ਹਨ। ਉਹ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ’ਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਜੀ-20 ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਗਵਰਨਰਾਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ।