ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਪਸੰਦ ਹੈ ਸਾਈਕਲ ਉੱਤੇ ਸਕੂਲ ਜਾਣਾ।
Research News: ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾ ਕੇ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਇਸ "ਕ੍ਰਾਂਤੀ" ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬਿਹਾਰ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ, ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਾਈਕਲ ਵੰਡ ਸਕੀਮਾਂ (ਬੀ.ਡੀ.ਐਸ.) ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਾਜਾਂ 'ਚ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ 'ਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਕੀਮਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ, ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਨਰਸੀ ਮੋਨਜੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਖੋਜ 'ਚ ਪਾਂਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ 'ਚ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾ ਕੇ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ, ਦਿੱਲੀ, ਅਤੇ ਨਰਸੀ ਮੋਨਜੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਪੱਕਾ ਸਬੂਤ ਪਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਈਕਲ ਵੰਡ ਸਕੀਮਾਂ (ਬੀਡੀਐਸ) ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਪੇਂਡੂ ਕੁੜੀਆਂ ਸਨ।ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟੇਸ਼ਨ ਰਿਸਰਚ ਐਂਡ ਇੰਜਰੀ ਪ੍ਰੀਵੈਂਸ਼ਨ, ਆਈਆਈਟੀ-ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਪੀਐਚਡੀ ਸਕਾਲਰ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਅਗਰਵਾਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲਿੰਗ ਦੇ ਨਿਯਮ, ਸਾਈਕਲਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ, ਸਕੂਲ ਦੀ ਦੂਰੀ ਅਤੇ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਨਿਰਣਾਇਕ ਹਨ।
ਅਗਰਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ, ਦਹਾਕੇ (2007 ਤੋਂ 2017) ਦੌਰਾਨ ਸਕੂਲ ਤੱਕ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦਾ ਪੱਧਰ 6.6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 11.2 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪੱਧਰ ਲਗਭਗ ਦੁੱਗਣਾ (6.3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ 12.3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ) ਤੱਕ ਸਥਿਰ ਰਿਹਾ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ (7.8 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ 8.3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ) ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਚਾਰ ਉਪ-ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਵੱਕਾਰੀ "ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਜਿਓਗ੍ਰਾਫੀ" ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ, ਲੜਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਵਾਧੇ ਦੇ ਨਾਲ, ਦੋਵਾਂ ਲਿੰਗਾਂ ਲਈ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਵਧੀ ਹੈ।
ਕੁੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਧਾ ਪੇਂਡੂ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਪੱਧਰ ਅੱਠ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਗਿਆ। ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪੇਂਡੂ ਲੜਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲਾ ਰਾਜ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।ਆਸਾਮ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਝਾਰਖੰਡ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੜੀਸਾ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦਾ ਪੱਧਰ ਲਗਭਗ ਦੁੱਗਣਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਨੀਪੁਰ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਲਿੰਗਾਂ ਲਈ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ।
ਨਰਸੀ ਮੋਨਜੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਸਟੱਡੀਜ਼, ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਅਦਿਤੀ ਸੇਠ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਬੇਮਿਸਾਲ ਵਾਧਾ ਇੱਕ "ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਕ੍ਰਾਂਤੀ" ਹੈ।ਅਸੀਂ ਚੁੱਪ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਸ਼ੋਰ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਸਗੋਂ ਆਵਾਜਾਈ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ, ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ, ਜਾਂ ਪ੍ਰੈਕਟੀਸ਼ਨਰਾਂ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਰੁਝਾਨ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਮੂਲ ਕਾਰਨਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਵੀ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਸੇਠ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧਿਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਅਸਮਾਨਤਾ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਹੈ।"ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਲਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦਾ ਪੱਧਰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਘਟਿਆ ਜਾਂ ਸਥਿਰ ਰਿਹਾ।ਕੁਝ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਿੱਥੇ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਲੜਕੀਆਂ ਲਈ, ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦਾ ਪੱਧਰ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਵਿੱਚ 10 ਗੁਣਾ, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਮੁੰਡਿਆਂ ਲਈ, ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦਾ ਪੱਧਰ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਤੋਂ 5.8 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਦੁੱਗਣਾ ਹੈ।ਰਾਜਾਂ (ਹਰਿਆਣਾ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ) ਦੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਦੋਵਾਂ ਲਿੰਗਾਂ ਲਈ ਘਟੀ ਹੈ, ਲੜਕੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਲੜਕਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਗਿਰਾਵਟ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ।ਰਾਹੁਲ ਗੋਇਲ, ਆਈਆਈਟੀ-ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਸਾਨੂੰ ਸਾਈਕਲ ਵੰਡ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੇ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਪੱਧਰਾਂ 'ਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੂਤ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਬੀਡੀਐਸ ਵਾਲੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਔਸਤਨ 3.6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
