ਕਰੀਬ 6,382 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਹੋਇਆ ਖ਼ਰਚਾ
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ’ਚ 13 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਮਹਾਕੁੰਭ 45 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ 26 ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ਮਹਾਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ’ਤੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ। ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਗੰਗਾ, ਯਮੁਨਾ ਅਤੇ ਮਹਾਨ ਸਰਸਵਤੀ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਸੰਗਮ ’ਤੇ ਅਧਿਆਤਮਕ ਸ਼ੁੱਧੀ ਅਤੇ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਇਹ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਮਾਗਮ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਡੂੰਘੇ ਅਧਿਆਤਮਕ ਮਹੱਤਵ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਆਰਥਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਛੱਡੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਵੈਂਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 6,382 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ (ਲਗਭਗ 800 ਮਿਲੀਅਨ) ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ 2019 ਕੁੰਭ ਦੇ ਬਜਟ ਨਾਲੋਂ 72 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਵੈਂਟ ਦੀ ਲਾਗਤ ਲਗਭਗ 7,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਨੇ 22.5 ਤੋਂ 26.25 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ (32-35 ਬਿਲੀਅਨ) ਦੀ ਆਮਦਨੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ।
ਰਿਕਾਰਡ 65 ਕਰੋੜ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੇ ਪਵਿੱਤਰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ, ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਵੀ ਉਤਪ੍ਰੇਰਕ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਧਾਰਮਕ ਇਕੱਠਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ, ਇਸ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਧਿਆਤਮਕ ਇਕਸੁਰਤਾ ਵਿਚ ਇਕਜੁੱਟ ਕੀਤਾ, ਸਗੋਂ ਬੇਮਿਸਾਲ ਪੈਮਾਨੇ ’ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਗਠਨਾਤਮਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵੀ ਕੀਤਾ।
ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਤੋਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਪਵਿੱਤਰ ਤ੍ਰਿਵੇਣੀ ਸੰਗਮ ’ਤੇ ਪਵਿੱਤਰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਰਸਮ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਇਹ ਪਾਪਾਂ ਨੂੰ ਧੋ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇੰਨੇ ਵੱਡੇ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਆਯੋਜਨ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਖਰਚਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ, ਸੁਰੱਖਿਆ, ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ, ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ’ਤੇ ਲਗਭਗ 7,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿੱਤੀ ਰਿਟਰਨ ਲਾਗਤਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਹਨ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੇ 22.5 ਤੋਂ 26.25 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਅਨੁਮਾਨਤ ਆਮਦਨੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ,
ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ, ਖ਼ਾਸ ਕਰ ਕੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ, ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲਿਆ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਵਿਚ 65 ਕਰੋੜ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੇ ਤ੍ਰਿਵੇਣੀ ਸੰਗਮ ਵਿਚ ਪਵਿੱਤਰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ। ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ੁਭ ਦਿਹਾੜਿਆਂ ’ਤੇ, 10 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੇ ਰਸਮਾਂ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਨਦੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਸਾਗਰ ਵਿਚ ਬਦਲ ਦਿਤਾ।
ਇਸ ਵੱਡੀ ਭੀੜ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ, ਸਗੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਧਿਆਨ ਵੀ ਖਿੱਚਿਆ।
