ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ 'ਸੇਂਗੋਲ' ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਿਛੋਕੜ?

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ :  28 ਮਈ 2023 ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਦੀ ਨਵੀਂ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਸੇਂਗੋਲ' ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸੌਂਪਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਚੇਨਈ: ਚੇਨਈ ਸਥਿਤ ਵੁਮੁਦੀ ਬੰਗਾਰੂ ਜਵੈਲਰਜ਼ (ਵੀ.ਬੀ.ਜੇ.) ਦੁਆਰਾ ਇਕ ਮਿੰਟ ਦੇ ਵੀਡੀਉ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਪੰਜ ਫੁੱਟ ਲੰਬੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਰਾਜਦ ਜਾਂ 'ਸੇਂਗੋਲ' ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹ ਦਸਿਆ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਇਹ ਸੇਂਗੋਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਜੋ 1947 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਤੋਂ ਸੱਤਾ ਦੇ ਤਬਾਦਲੇ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਵੀ.ਬੀ.ਜੇ.ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਅਮਰੇਂਦਰਨ ਵੁਮੁਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਇਹ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਉਥੇ ਪਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਨਹਿਰੂ ਦੀ 'ਸੁਨਹਿਰੀ ਵਾਕਿੰਗ ਸਟਿੱਕ' ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਾਨੂੰ 'ਸੇਂਗੋਲ' ਕਹਾਣੀ ਬਾਰੇ ਉਦੋਂ ਤਕ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤਕ ਅਸੀਂ 2018 ਵਿਚ ਇਕ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿਚ ਇਸ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਿਆ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ 2019 ਵਿਚ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿਚ ਲੱਭਿਆ ਅਤੇ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਇਕ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ। ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਲਈ, ਅਸੀਂ ਇਕ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾਈ. ਇਸ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ।

ਜਵੈਲਰਜ਼ ਦੇ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਹੈੱਡ ਅਰੁਣ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ 'ਚ ਪਾਇਆ। “ਇਹ ਇਕ ਕੱਚ ਦੇ ਬਕਸੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਕ ਛੋਟੀ ਪਿੱਤਲ ਦੀ ਤੋਪ ਅਤੇ ਇਕ ਮਲਟੀ-ਕੰਪੋਨੈਂਟ ਸਟੋਰੇਜ ਬਾਕਸ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਸਿਆ, ''ਡਿਸਪਲੇ ਬਾਕਸ ਵਿਚ ਵਰਣਨ ਟੈਗ 'ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਨੂੰ ਤੋਹਫ਼ੇ ਵਿਚ ਸੁਨਹਿਰੀ ਵਾਕਿੰਗ ਸਟਿੱਕ' ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।'' ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਰਾਜਦੰਡ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਲਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਉੱਪਰ ਇਕ ਰਿਸ਼ਭ (ਪਵਿੱਤਰ ਬਲਦ) ਸੀ।

ਸੇਂਗੋਲ ਕੀ ਹੈ?
ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਦਸਿਆ ਕਿ ਸੇਂਗੋਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਸੱਤਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। 14 ਅਗਸਤ, 1947 ਨੂੰ ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਨੂੰ ਸੇਂਗੋਲ (ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਰਾਜਦੰਡ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ) ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਲਾਰਡ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਨੇ ਪੰਡਿਤ ਨਹਿਰੂ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਦੇ ਤਬਾਦਲੇ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਾਰੇ ਪੁਛਿਆ ਤਾਂ ਸੀ ਰਾਜਗੋਪਾਲਾਚਾਰੀ ਨੇ ਸੇਂਗੋਲ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੇਂਗੋਲ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤੈਅ ਹੋ ਗਈ। ਉਦੋਂ ਵੀ ਪਵਿੱਤਰ ਸੇਂਗੋਲ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਤੋਂ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਸੇਂਗੋਲ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਤੋਂ ਆਵੇਗਾ।

ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਮੁਤਾਬਕ ਅੱਜ 75 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਾਗਰਿਕ ਸੇਂਗੋਲ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਸੇਂਗੋਲ ਸੱਤਾ ਦੇ ਤਬਾਦਲੇ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਇੰਨੇ ਸਾਲਾਂ ਤਕ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਲੁਕੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਈ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਵੇਰਵੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ  ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਪਵਿੱਤਰ ਸੇਂਗੋਲ ਨੂੰ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਤੋਂ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਦਘਾਟਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਮਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਸਪੀਕਰ ਦੀ ਸੀਟ ਦੇ ਕੋਲ ਰਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਨੰਦੀ ਸੇਂਗੋਲ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਹਨ। ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਨਹੀਂ, ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਨਵੀਂ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਭੇਜਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਸਿਆਸਤ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠ ਕੇ ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਲ ਦਾ ਗਵਾਹ ਬਣਿਆ।

ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ 60 ਹਜ਼ਾਰ ਕਿਰਤੀਆਂ (ਸ਼੍ਰਮ ਯੋਗੀਆਂ) ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਵੀ ਕਰਨਗੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਿਰਤੀਆਂ ਦੇ ਅਣਥੱਕ ਯਤਨਾਂ ਸਦਕਾ ਇਹ ਇਮਾਰਤ ਰਿਕਾਰਡ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਈ ਹੈ। ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਮਹੋਤਸਵ' ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ 28 ਮਈ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਦੀ ਨਵੀਂ ਬਣੀ ਇਮਾਰਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਨਗੇ। ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨਵਾਂ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਦੂਰਅੰਦੇਸ਼ੀ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਇਕ ਨਵੇਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ, ਪਰੰਪਰਾ ਅਤੇ ਸਭਿਅਤਾ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦਾ ਇਕ ਸੁੰਦਰ ਉਪਰਾਲਾ ਹੈ।