ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਮੌਜੂਦਾ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਪੱਤਰਕਾਰਤਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਹੋਣਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਪਰ ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਮਹਿਲਾ ਦਾ ਫੋਟੋ ਸੰਪਾਦਕ ਹੋਣਾ ਕਿਸੇ ਹੈਰਾਨੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਰ ਹੋਮੀ ਵਿਆਰਵਾਲਾ ਨੇ ਰੂੜੀਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡਦੇ ਹੋਏ ਫੋਟੋ ਜਰਨਲਿਜਮ ਵਿੱਚ ਕਰੀਅਰ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਫੋਟੋ ਸੰਪਾਦਕ ਬਣ ਗਈ। ਅੱਜ ਗੂਗਲ ਹੋਮੀ ਵਿਆਰਵਾਲਾ ਦਾ 104ਵਾਂ ਜਨਮਦਿਨ ਮਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਕੌਣ ਸੀ ਹੋਮੀ ਵਿਆਰਵਾਲਾ

- 9 ਦਸੰਬਰ 1913 ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਨਵਸਾਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੱਧ ਵਰਗੀਏ ਪਾਰਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ ਹੋਮੀ ਨੇ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਪੜਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਸਾਲ 1942 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਫਰਮੇਂਸ਼ਨ ਸਰਵਿਸੇਜ ਵਿੱਚ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। 

 

- 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਉੱਤੇ ਤਰੰਗਾ ਫਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਹੋਮੀ ਵਿਆਰਵਾਲਾ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।

- ਹੋਮੀ ਵਿਆਰਵਾਲਾ ਦਾ 15 ਜਨਵਰੀ 2012 ਨੂੰ ਵਡੋਦਰੇ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।

- ਸੰਨ 1938 ਵਿੱਚ ਹੋਮੀ ਨੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਨੂੰ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਖੇਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਰਾਵਾਲਾ, ਜੋ ਕਿ ਮਹਿਲਾ ਸੀ, ਸਫਲਤਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਉਪਲਬਧੀ ਸੀ। 

 

- ਹੋਮੀ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 1938 ਤੋਂ 1973 ਤੱਕ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।

- ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਲਾਰਡ ਮਾਉਂਟਬੇਟਨ ਨੂੰ ਸਲਾਮੀ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਹੋਮੀ ਨੇ ਤਸਵੀਰਾਂ ਖਿੱਚੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੈਣ ਵਿਜੇ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਗਲੇ ਮਿਲਦੇ ਫੋਟੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖਿੱਚੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਨਾਲ ਖਾਨ ਅਬਦੁਲ ਗੱਫਾਰ ਖਾਨ ਅਤੇ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਚਿਕਿਤਸਕ ਸੁਸ਼ੀਲਾ ਨਾਇਰ ਦੀ ਅਨੋਖੀ ਤਸਵੀਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖਿੱਚੀ ਹੈ। ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋ ਦੋਤਾ ਅਤੇ ਇੰਦਰਾ ਫਿਰੋਜ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਵੀ ਇੱਕ ਅਨੋਖੀ ਤਸਵੀਰ ਹੋਮੀ ਵਿਆਰਵਾਲਾ ਨੇ ਖਿੱਚੀ ਹੈ। ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ, ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਲਾਲ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੇ ਅੰਤਮ ਸੰਸਕਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੈਮਰੇ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰਿਆ ਹੈ। 

 

- ਹੋਮੀ ਦਾ ਪਸੰਦੀਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਸਨ। ਹੋਮੀ ਨੇ ਨਹਿਰੂ ਦੇ ਕਈ ਯਾਦਗਾਰ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚੇ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲੰਦਨ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਫਲਾਇਟ ਵਿੱਚ ਨਹਿਰੂ ਦੁਆਰਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਹਾਈ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਦੀ ਪਤਨੀ ਮਿਸ ਸ਼ਿਮੋਨ ਦੀ ਸਿਗਰਟ ਸੁਲਗਾਉਣ ਵਾਲਾ ਫੋਟੋ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਹਿਨ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਛਾਇਆ ਰਿਹਾ। ਨਹਿਰੂ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਹੋਮੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਵੀ ਨਜਦੀਕੀ ਸਨ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵਯੁੱਧ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫੋਟੋ ਖਾਸ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਸਨ।

- ਹੋਮਾਈ ਵਿਆਰਾਵਾਲਾ ਆਪਣੇ ਮੂਲਨਾਮ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਆਪਣੇ ਉਪਨਾਮ 'ਡਾਲਡਾ' 13 ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੇ। ਵਿਆਰਾਵਾਲਾ ਨੇ ਜਦੋਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਪਣੀ ਕਾਰ ਦਾ ਰਜਿਸਟਰੇਸ਼ਨ ਕਰਵਾਇਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰ ਦਾ ਨੰਬਰ DLD 13 ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਕਾਰ ਦੇ ਇਸ ਨੰਬਰ ਤੋਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉਪਨਾਮ ਡਾਲਡਾ 13 ਰੱਖਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ। 

 

- ਹੋਮੀ ਵਿਆਰਵਾਲਾ ਨੂੰ ਸਾਲ 2011 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅੱਜ ਗੂਗਲ ਨੇ ਡੂਡਲ ਬਣਾਕੇ ਹੋਮੀ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਗੂਗਲ ਨੇ ਹੋਮੀ ਨੂੰ ਫਰਸਟ ਲੇਡੀ ਆਫ ਦ ਲੇਂਸ ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਡੂਡਲ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਕਲਾਕਾਰ ਸਮੀਰ ਕੁਲਾਵੂਰ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।