ਪਰ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਉਤੇ ਖ਼ਰਚ ਕਰਨ ਵਿਚ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਈ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ’ਚ ‘ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਾਪੇਗੰਡਾ’ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪ੍ਰਚਾਰ ਉਤੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ) ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੈਸਾ ਖਰਚ ਕੀਤਾ ਪਰ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਉਤੇ ਖਰਚ ਕਰਨ ’ਚ ਉਹ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਈ। 

ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫਾਰ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਰਿਫਾਰਮਸ (ਏ.ਡੀ.ਆਰ.) ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਕੋਲ ਦਾਇਰ ਚੋਣ ਖਰਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਰੀਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ) ਦਾ ਕੁਲ ਖਰਚਾ 57.65 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵੱਧ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ 46.19 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ। 

ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 2025 ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੁਲ ਫੰਡਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ, ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ 64.3 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਭਾਜਪਾ 88.7 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਹੈ। 

ਕੁਲ 70 ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਹੋਈਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਭਾਜਪਾ ਨੇ 48 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ, ਜਦਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਇਕ ਵੀ ਸੀਟ ਨਹੀਂ ਜਿੱਤ ਸਕੀ। ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ (ਆਪ) ਨੇ 22 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ। 

ਏ.ਡੀ.ਆਰ. ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਮੁਤਾਬਕ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਉਤੇ 12.12 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਉਤੇ 2.4 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਕੁਲ 14.5 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਖਰਚੇ ਗਏ। 

ਇਸ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉਤੇ ਲਗਭਗ 3 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ, ਜਦਕਿ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਸਿਰਫ 5.26 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ 5.95 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਐਲਾਨ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਕੁਲ ਖਰਚਾ 57.65 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ, ਜੋ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ 46.19 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ 14.5 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। 

ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਉਤੇ 39.14 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ 40.13 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹਨ ਪਰ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਵਲੋਂ ਐਲਾਨੇ ਗਏ 12.12 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਨ। 

ਹੁਣ ਤਕ ਨੌਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਐਲਾਨਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੁਲ ਖਰਚਾ 120.3 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ, ਜਿਸ ’ਚ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਉਤੇ 27 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਭਾਜਪਾ, ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਸਪਾ ਇਕਲੌਤੀ ਪਾਰਟੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ 1 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ (1.8 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਹਨ। 

ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਲੋਂ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੁਲ ਫੰਡ 170.68 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਭਾਜਪਾ ਨੇ 88.7 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ, ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ 64.3 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ‘ਆਪ‘ ਨੇ 16.1 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਿਤੇ ਹਨ। ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਫੰਡ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਪੱਧਰ ਉਤੇ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। 

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਚੈੱਕ/ਡੀ.ਡੀ. 74 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਭ ਤੋਂ ਪਸੰਦੀਦਾ ਢੰਗ ਸੀ, ਜਦਕਿ ਲਗਭਗ 26 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਰੁਪਏ ਨਕਦ ਰਾਹੀਂ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਧਿਰਾਂ ਵਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਐਲਾਨਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਖਰਚੇ ਲਈ ਵੀ ਸਿਰਫ 0.04 ਫੀ ਸਦੀ ਜਾਂ 3.7 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਨਕਦ ’ਚ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਏ.ਆਈ.ਐਮ.ਆਈ.ਐਮ, ਜਿਸ ਨੇ ਦੋ ਸੀਟਾਂ ਉਤੇ ਚੋਣ ਲੜੀ ਸੀ ਪਰ ਕੋਈ ਵੀ ਜਿੱਤ ਨਹੀਂ ਸਕੀ, ਇਕਲੌਤੀ ਪਾਰਟੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਕੋਈ ਖਰਚਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। 

ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ 70 ਸੀਟਾਂ ਉਤੇ ਚੋਣ ਲੜੀ ਸੀ, ਜਦਕਿ ਭਾਜਪਾ ਨੇ 68 ਸੀਟਾਂ ਉਤੇ ਚੋਣ ਲੜੀ ਅਤੇ ਅਪਣੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਦੋ ਸੀਟਾਂ ਦਿਤੀਆਂ। 2020 ਅਤੇ 2025 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਲੜਨ ਵਾਲੀਆਂ ਛੇ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਲੋਂ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੁਲ ਫੰਡ ਇਸ ਵਾਰ ਲਗਭਗ ਨੌਂ ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਵਧ ਕੇ ਲਗਭਗ 170 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 222 ਫੀ ਸਦੀ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ, ਜਦਕਿ ਭਾਜਪਾ ’ਚ 25 ਫੀ ਸਦੀ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ’ਚ ਲਗਭਗ 6 ਫੀ ਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। 

2020 ਅਤੇ 2025 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਛੇ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਕੁਲ ਖਰਚਿਆਂ ਵਿਚ ਲਗਭਗ 39 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਇਹ ਵਾਧਾ ਲਗਭਗ 161 ਫੀ ਸਦੀ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਲਈ 20.5 ਫੀ ਸਦੀ ਸੀ, ਜਦਕਿ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਲਗਭਗ 32 ਫੀ ਸਦੀ ਘੱਟ ਫੰਡ ਖਰਚ ਕੀਤੇ।