Women's Day Special : ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ ’ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ’ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਇਕ ਸਮੂਹ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਅੱਗੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਲੀਡਰਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਤਕ ਇਹ ਔਰਤਾਂ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਇਕ ਸਵੱਛ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਭਵਿੱਖ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਠੋਸ ਹੱਲਾਂ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਮੌਕੇ, ਅਸੀਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ, ਭਾਈਚਾਰਕ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ, ਵਕਾਲਤ ਜਾਂ ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਣ ਰਾਹੀਂ ਹੋਵੇ। 

ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਸਵੱਛ ਹਵਾ ਵਾਲੇ ਭਵਿੱਖ ਵਲ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਔਰਤਾਂ 

ਡਾ. ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਰਾਣਾ - ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਸਿਹਤ ਸਲਾਹਕਾਰ ਦੀ ਚੈਂਪੀਅਨ 

ਡਾ. ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਰਾਣਾ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਇਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਮਾਇਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਸਿਹਤ ’ਤੇ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਗੰਭੀਰ ਅਸਰਾਂ, ਖਾਸ ਕਰ ਕੇ ਹਾਸ਼ੀਏ ’ਤੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਤਬਕੇ, ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ’ਤੇ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਅਸਰਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ। ਸਿਹਤ ਸਲਾਹਾਂ, ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਉਹ ਕਮਜ਼ੋਰ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਰੋਤਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਅਪੀਲ ਕਰਦੇ ਹਨ, ‘‘ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ- ਇਹ ਇਕ ਦਬਾਅ ਵਾਲੀ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਤੁਰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।‘‘

ਡਾ. ਸੀਤਾ - ਏਅਰਕੇਅਰ ਸੈਂਟਰ ਵਿਖੇ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ

ਏਅਰਕੇਅਰ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ, ਡਾ. ਸੀਤਾ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਇਕ ਵੱਡਾ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਦਸ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਇਕ ਟੀਮ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਹ ਅੱਗ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਅੱਗ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਹਾਰਕ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਵਿਕਸਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ‘‘ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨਾ ਇਕ ਚੁਨੌਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਡਾਟਾ ਆਧਾਰਤ ਹੱਲ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਹੱਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੀ ਖੋਜ ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਲਪ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਭਰਨ ’ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਹੈ।’’

ਇੰਦੂ ਅਰੋੜਾ - ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ 

ਵਾਇਸ ਆਫ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ, ਇੰਦੂ ਅਰੋੜਾ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਅਣਥੱਕ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਨਾਲ ਮੰਨਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਹੀ ਅਤੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਡਾਟਾ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਨੀਂਹ ਹੈ। ਹਵਾ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇੰਦੂ ਨੇ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਢਾਹੁਣ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਕੂੜੇ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਹਰਿਆਵਲ ਦੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਕਮੀ ਸਮੇਤ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਕਈ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਮਾਹਰਾਂ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਕਰ ਕੇ, ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਬਾਅ ਵਾਲੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਸਹਿਯੋਗੀ ਹੱਲਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। 
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, ‘‘ਸਹੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅਸੀਂ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਅਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਰਥਪੂਰਨ ਪ੍ਰਗਤੀ ਵਲ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਹੈ। ਪਰ ਸਿਰਫ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ - ਸਾਨੂੰ ਅਪਣੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਮੂਹਿਕ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।’’

ਨਿਧੀ ਸਿੰਧਵਾਨੀ - ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸਾਫ ਹਵਾ ਦੀ ਚੈਂਪੀਅਨ 

ਰੋਟਰੀ ਦੀ ਸਕੱਤਰ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਮਹਿਲਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਫੁਲਕਾਰੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ, ਨਿਧੀ ਸਿੰਧਵਾਨੀ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸਾਫ ਹਵਾ ਦੀ ਇਕ ਭਾਵੁਕ ਹਮਾਇਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ’ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਗੈਰ-ਅਨੁਕੂਲ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਅਪਣੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਰਾਹੀਂ, ਨਿਧੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਹੱਲਾਂ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਮੰਨਦੀ ਹੈ ਕਿ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਕਾਲਤ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਨਾਲ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਉਣਾ ਸਾਰਥਕ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, ‘‘ਔਰਤਾਂ, ਖਾਸ ਕਰ ਕੇ ਮਾਵਾਂ ’ਤੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਅਪਣੇ ਪਰਵਾਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਲੋਂ ਸੰਚਾਲਿਤ ਹੱਲਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।’’

ਦੀਪਾ ਸਵਾਨੀ - ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸਿੱਖਿਆ ਰਾਹੀਂ ਨੌਜੁਆਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ

ਕਲੀਨ ਏਅਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਖੇ ਦੀਪਾ ਸਵਾਨੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਇਕ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਜੋ ਨੌਜੁਆਨਾਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀਆਂ ਚੁਨੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਾਧਨਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਕੂਲਾਂ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਕੇ, ਦੀਪਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਇਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਾਫ ਹਵਾ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਹਵਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਵੱਡੇ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਟੀਚਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਕਾਰਵਾਈ-ਮੁਖੀ ਹੱਲਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਚੈਂਪੀਅਨ ਬਣ ਸਕਣ।’’

ਸਮਿਤਾ ਕੌਰ - ਸਵੱਛ ਹਵਾ ਲਈ ਨਗਰ ਪਾਲਿਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਜਵਾਬਦੇਹ ਠਹਿਰਾ ਰਹੇ ਨੇ

ਸਮਿਤਾ ਕੌਰ ਉਦਯੋਗਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦੇ ਕੁਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿਰੁਧ ਨਿਰੰਤਰ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਮੋਰਚਿਆਂ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਨਗਰ ਨਿਗਮਾਂ ਨੂੰ ਉਦਯੋਗਿਕ ਨਿਕਾਸ ’ਤੇ ਸਖਤ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕੂੜੇ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ’ਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ, ਸਾਫ ਹਵਾ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਨੀਤੀ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਖਤਰਿਆਂ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਰੇ ਕਵਰ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਜੰਗਲਾਤ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਵੀ ਹਮਾਇਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਰਿਆਲੀ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿਚਕਾਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਬੰਧ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, ‘‘ਸਾਫ ਹਵਾ ਸਿਰਫ ਗੱਡੀਆਂ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਹੈ - ਇਹ ਉਦਯੋਗਾਂ ਅਤੇ ਨਗਰ ਪਾਲਿਕਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਭਾਵ ਲਈ ਜਵਾਬਦੇਹ ਬਣਾਉਣ ਬਾਰੇ ਹੈ। ਮਜ਼ਬੂਤ ਨੀਤੀਆਂ, ਬਿਹਤਰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਲੋਂ ਚਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਅਸਲ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।’’

ਸ਼ਵੇਤਾ ਮਹਿਰਾ - ਕੂੜਾ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿਤੀ ਹਮਾਇਤ

ਕਲੀਨ ਏਅਰ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਇਕ ਸਿੱਖਿਅਕ ਅਤੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ, ਸ਼ਵੇਤਾ ਮਹਿਰਾ ਸਿਫ਼ਰ ਕੂੜਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀ ਇਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਮਰਥਕ ਹੈ, ਜੋ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਕੰਪੋਸਟਿੰਗ, ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਅਭਿਆਸਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੂੜੇ ਨੂੰ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਮੰਨਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ’ਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ੀਰੋ ਵੇਸਟ ਲਿਵਿੰਗ ਵਲ ਤਬਦੀਲੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, ‘‘ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਸਿਰਫ ਸੁੱਟਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ- ਇਹ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਅਸੀਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ. ਜ਼ੀਰੋ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ, ਹਰ ਘਰ ਇਕ ਸਵੱਛ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਾਤਾਵਰਣ ’ਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।’’

ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ - ਸਾਫ਼ ਹਵਾ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ’ਤੇ 

ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੀ ਇਕ ਨੌਜੁਆਨ ਮਾਂ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਸਥਾਨਕ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ’ਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਲੀਨ ਏਅਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ, ਉਸ ਨੇ ਆਈ.ਈ.ਸੀ. (ਸੂਚਨਾ, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ) ਭਾਈਵਾਲ ਵਜੋਂ ਨਗਰ ਪਾਲਿਕਾਵਾਂ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਜਨਤਾ ਦੋਹਾਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਸਰ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ 4,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਤਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ’ਚ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦਾ ਬਿਲਬੋਰਡ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਸਾਹ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਤਸਵੀਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਹੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪਿੰਕ ਆਟੋ ਸਕੀਮ ’ਤੇ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਸਵੱਛ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਹੱਲਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਹਿਲਾ ਆਟੋ ਡਰਾਈਵਰਾਂ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, ‘‘ਇਕ ਮਾਂ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਮੈਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਲਦ ਕੁੱਝ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਸਾਫ਼ ਹਵਾ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ, ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਸਾਰਥਕ ਪ੍ਰਗਤੀ ਵਲ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਹੈ। 

ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕ ਕਾਲ 

ਇਹ ਔਰਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਸਮੂਹਕ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਖੋਜ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਤਕ, ਉਹ ਸਾਬਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਤਬਦੀਲੀ ਸੰਭਵ ਹੈ ਜਦੋਂ ਵਿਅਕਤੀ ਹੱਲ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਸਾਫ ਹਵਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਮੁਕਤ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹਰ ਨਾਗਰਿਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ।