New York News : ਹੰਸਾ ਮਹਿਤਾ ਨੂੰ ਮਾਨਵਤਾ ਦੇ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਵਜੋਂ "ਪੁਰਸ਼ਾਂ" ਦੇ ਸੰਦਰਭਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸਫ਼ਲਤਾਪੂਰਵਕ ਬਹਿਸ ਕਰਨ ਦਾ ਦਿੱਤਾ ਸਿਹਰਾ
New York News : ਕੂਟਨੀਤੀ ’ਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਜਨਰਲ ਅਸੈਂਬਲੀ (ਯੂ.ਐਨ.ਜੀ.ਏ.) ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਡੇਨਿਸ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਨੇ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਨੇਤਾ, ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ, ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਰਵ-ਵਿਆਪਕ ਵਕੀਲ ਹੰਸਾ ਮਹਿਤਾ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਪੱਤਰ (UDHR) ਨੂੰ ਹੋਰ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਬਣਾਉਣ ’ਚ ਆਪਣੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ। ਮਹਿਤਾ ਨੂੰ ਮਾਨਵਤਾ ਦੇ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਵਜੋਂ "ਪੁਰਸ਼ਾਂ" ਦੇ ਸੰਦਰਭਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਫ਼ਲਤਾਪੂਰਵਕ ਬਹਿਸ ਕਰਨ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਪੱਤਰ ਦੇ ਆਰਟੀਕਲ 1 ਵਿਚ "ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖ ਆਜ਼ਾਦ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ" ਵਾਕੰਸ਼ ਨੂੰ "ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖ ਆਜ਼ਾਦ ਅਤੇ ਹਨ" ਨਾਲ ਬਦਲਣ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
UDHR ਵਿਚ ਵਧੇਰੇ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਸਮਾਨਤਾ ਲਈ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਸੀ। ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿਚ, ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਨੇ ਕੂਟਨੀਤੀ ’ਚ ਲਿੰਗ ਸਮਾਨਤਾ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕੀਤਾ, ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਸਮਾਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਵੱਲ ਵਿਆਪਕ ਸਮਾਜਿਕ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਮਹਿਲਾ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਯੋਗਦਾਨ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੌਰਾਨ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਿਆ ਅਤੇ ਬਹੁਪੱਖੀਵਾਦ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ।
ਹੰਸਾ ਮਹਿਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਰੇ ਭਾਵੁਕਤਾ ਨਾਲ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਨੇ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸਵਾਲ ਉਠਾਇਆ: "ਕੀ ਅੱਜ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਐਲਾਨਨਾਮਾ ਸੱਚਮੁੱਚ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਹੰਸਾ ਮਹਿਤਾ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲਾਈਨਾਂ ਨੂੰ "ਸਾਰੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ" ਤੋਂ ਬਦਲ ਕੇ "ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖ" ਬਰਾਬਰ ਅਤੇ ਸਮਾਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?" ਜੇਕਰ ਇਹ ਬਦਲਣ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਹੁੰਦਾ ? ਯੂਐਨਜੀਏ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਲਿੰਗ ਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਹਿਲਾ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਦੁਹਰਾਇਆ।
ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਾਜ਼ਮੀ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ। ਹੰਸਾ ਮਹਿਤਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਵਾਨ, ਅਧਿਆਪਕ, ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੈ। 3 ਜੁਲਾਈ 1897 ਨੂੰ ਜਨਮੀ ਮਹਿਤਾ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਚੈਂਪੀਅਨ ਸੀ। 1946 ਵਿਚ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਵੂਮੈਨਜ਼ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸ (AIWC) ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਸਨੇ "ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰ ਚਾਰਟਰ" ਦੇ ਖਰੜੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ’ਚ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਲਿੰਗ ਸਮਾਨਤਾ, ਨਾਗਰਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਖਰੜਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਇਸਦੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਮੌਲਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਉਪ-ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। AIWC ਦੇ ਚਾਰਟਰ ਦੇ ਕਈ ਉਪਬੰਧਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ’ਚ ਲਿੰਗ-ਨਿਰਪੱਖ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਆਧਾਰ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਮਹਿਤਾ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਪੱਤਰ (UDHR) ਦਾ ਖਰੜਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ’ਚ ਮੋਹਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ, ਉਹ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵਿਚ ਐਲੀਨਰ ਰੂਜ਼ਵੈਲਟ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਔਰਤ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਸੀ।
(For more news apart from UNGA President honored India's Hansa Mehta on the International Day in Diplomacy News in Punjabi, stay tuned to Rozana Spokesman)
