ਅੱਜ-ਕੱਲ ਖੇਤੀ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੋ ਇੱਕ ਵਾਰ ਤਾਂ ਅਸਰ ਕਰਦਾ ਹੈ...
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਅੱਜ-ਕੱਲ ਖੇਤੀ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੋ ਇੱਕ ਵਾਰ ਤਾਂ ਅਸਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨ ਨਾਲ ਉਹ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਨਾਲ ਹੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਅਸਰ ਵੀ ਘੱਟ ਹੋਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਜੈਵਿਕ ਟੀਕਿਆਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰੋਗੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਫਸਲ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧੇਗਾ ਹੀ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਅਸਰ ਵੀ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲੇਗਾ। ਨੀਲ ਹਰਿਤ ਸ਼ੈਵਾਲ ਟੀਕਾ–ਝੋਨੇ ਵਿਚ ਕਾਫੀ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
Paddy
ਇੱਕ ਏਕੜ ਦੇ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਉਪਚਾਰਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ 500 ਗ੍ਰਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਪੈਕੇਟ ਟੀਕਾ ਕਾਫੀ ਹੈ। 20 ਤੋਂ 30 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ ਇਹ ਟੀਕਾ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਫਸਲ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਲਾਭ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਜੋਲਾ ਟੀਕਾ-ਇਹ ਇੱਕ ਆਦਰਸ਼ ਜੈਵਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ ਜੋ ਊਸ਼ਣ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿਚ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਦਾ ਜੈਵਿਕ ਸਥਿਤੀਕਰਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਜੋਲਾ 25 ਤੋਂ 30 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਫਸਲ ਨੂੰ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਰੀ ਖਾਦ–ਸਾਲ ਵਿਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਹਰੀ ਖਾਦ ਉਗਾ ਕੇ ਖੇਤ ਨੂੰ ਗੁਡਾਈ ਕਰਕੇ ਕਾਰਬਨਿਕ ਅੰਸ਼ ਨੂੰ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
Corn
ਹਰੀਆਂ ਖਾਦਾਂ ਵਿਚ ਦਲਹਨੀ ਫਸਲਾਂ, ਦਰਖੱਤਾਂ ਦੀਆਂ ਪੱਤਿਆਂ ਖਪਤਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗੁਡਾਈ ਕੇ ਉਪਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਦਲਹਨੀ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਫਸਲ 10-25 ਟਨ ਹਰੀ ਖਾਦ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਗੁਡਾਈ ਤੋਂ 60 ਤੋਂ 90 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੰਪੋਸਟ ਟੀਕਾ–ਇਸ ਟੀਕੇ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਨਾਲ ਝੋਨੇ ਦੇ ਪੁਆਲ ਦਾ 6 ਤੋਂ 9 ਹਫਤੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਚੰਗਾ ਕੰਪੋਸਟ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਪੈਕੇਟ ਦੇ ਅੰਦਰ 500 ਗ੍ਰਾਮ ਟੀਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਟਨ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਚਰੇ ਨੂੰ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਸਾੜ ਕੇ ਕੰਪੋਸਟ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਕਾਫੀ ਹੈ।
Pattato
ਰੀਜੋਬੀਅਮ ਟੀਕਾ–ਰੀਜੋਬੀਅਮ ਦਾ ਟੀਕਾ ਦਲਹਨੀ, ਤਿਲਹਨੀ ਅਤੇ ਚਾਰੇ ਵਾਲਿਆਂ ਫਸਲਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਯੋਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ 50 ਤੋਂ 100 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਦਾ ਜੈਵਿਕ ਸਥਿਤੀਕਰਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਨਾਲ 25 ਤੋਂ 30 ਫੀਸਦੀ ਫਸਲ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਏਜੋਟੋਬੈਕਟਰ ਟੀਕਾ–ਇਹ ਸਵਤੰਤਰ ਜੀਵੀ ਜੀਵਾਣੂ ਹੈ।
Chilli
ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਣਕ, ਝੋਨੇ, ਮੱਕੀ, ਬਾਜਰਾ ਆਦਿ ਟਮਾਟਰ, ਆਲੂ, ਬੈਂਗਣ, ਪਿਆਜ, ਕਪਾਹ ਸਰੋਂ ਆਦਿ ਵਿਚ ਕਰਦੇ ਹਨ। 15 ਤੋਂ 20 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਦੀ ਬੱਚਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। 10 ਤੋਂ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਫਸਲ ਵਧਦੀ ਹੈ।
Bajra
ਇਜੋਸਿਪਰਿਲਮ ਟੀਕਾ–ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਅਨਾਜ ਵਾਲਿਆਂ ਫਸਲਾਂ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਜਵਾਰ, ਬਾਜਰਾ, ਰਾਗੀ, ਮੋਟੇ ਛੋਟੇ ਅਨਾਜਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਈ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਚਾਰੇ ਵਾਲਿਆਂ ਫਸਲਾਂ ਉੱਪਰ ਵੀ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 15 ਤੋਂ 20 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਬਚਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਫਸਲ ਚਾਰਾ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
Tamatto
ਫ਼ਾਸਫੋਰਸ ਵਿਲਈ ਜੀਵਾਣੂ ਟੀਕਾ–ਫਾਸਫੋਰਸ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਮੁੱਖ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਹੈ। ਇਸ ਟੀਕੇ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਨਾਲ ਮੁਦਰਾ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਅਘੁਲਣਸ਼ੀਲ ਫਾਸਫੋਰਸ ਘੁਲਣਸ਼ੀਲ ਹੋ ਕੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
