ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਨੇ ਨਿਕਾਸ ਵਿਚ ਸੱਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਵਾਧਾ ਦਰਜ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਯੂ.ਐਨ.ਈ.ਪੀ.) ਦੀ ਨਿਕਾਸ ਅੰਤਰ ਰੀਪੋਰਟ 2025 ਨੇ ਜਲਵਾਯੂ ਦੇ ਜੋਖਮਾਂ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਵਿਚ ਗੰਭੀਰ ਵਾਧੇ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਗ੍ਰੀਨਹਾਊਸ ਗੈਸਾਂ (ਜੀ.ਐਚ.ਜੀ.) ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਸੱਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ।
4 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰੀਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ‘‘ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀ ਅਤੇ ਜੰਗਲਾਤ (ਐਲ.ਯੂ.ਐਲ.ਯੂ.ਸੀ.ਐਫ.) ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਕੁਲ ਜੀ.ਐਚ.ਜੀ. ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਵਿਚ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਪੂਰਨ ਵਾਧਾ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ, ਜਦਕਿ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਨੇ ਨਿਕਾਸ ਵਿਚ ਸੱਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ।’’
ਅਫਰੀਕੀ ਯੂਨੀਅਨ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਜੀ20 ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਜੀ.ਐੱਚ.ਜੀ. ਨਿਕਾਸ ਗਲੋਬਲ ਨਿਕਾਸ ਦਾ 77 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਹੈ ਅਤੇ 2024 ਵਿਚ ਇਸ ਵਿਚ 0.7 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜੀ-20 ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਵੀ 2024 ਵਿਚ ਨਿਕਾਸੀ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਾਧਾ ਦਰਸਾਇਆ।
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਜੀ.ਐੱਚ.ਜੀ. ਦੇ ਛੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਿਕਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ’ਚੋਂ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਚੀਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਰੂਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ 2024 ਵਿਚ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਾਲਾ ਇਕਲੌਤਾ ਸੀ।
ਪੈਰਿਸ ਸਮਝੌਤੇ ਤਹਿਤ ਉਪਲਬਧ ਨਵੇਂ ਜਲਵਾਯੂ ਵਾਅਦਿਆਂ ਦੇ ਯੂ.ਐਨ.ਈ.ਪੀ. ਦੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਵਿਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਦੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਗਲੋਬਲ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਘਟਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਜਲਵਾਯੂ ਦੇ ਜੋਖਮਾਂ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਵਾਧੇ ਵਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੈਰਿਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ 1.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਦੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦੁਨੀਆਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਹੈ।
ਨਿਕਾਸ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਵਾਅਦਿਆਂ ਵਿਚ ਮਾਮੂਲੀ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਮੌਜੂਦਾ ਗਲੋਬਲ ਟ੍ਰੈਜੈਕਟਰੀਜ਼ 2100 ਤਕ ਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਪੂਰਵ-ਉਦਯੋਗਿਕ ਪੱਧਰ ਤੋਂ 2.8 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗਰੇਡ ਤਕ ਗਰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੌਮੀ ਪੱਧਰ ਉਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਯੋਗਦਾਨ (ਐਨ.ਡੀ.ਸੀ.) ਦੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਅਧਾਰ ਉਤੇ ਇਸ ਸਦੀ ਵਿਚ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨ ਹੁਣ 2.3 ਤੋਂ 2.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਹਨ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 2.6 ਤੋਂ 2.8 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਸੀ। ਰੀਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ ਮੌਜੂਦਾ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 3.1 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 2.8 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤਕ ਗਰਮੀ ਹੋਵੇਗੀ। (ਏਜੰਸੀ)
