ਸੰਸਦ ਦਾ ਬਜਟ ਇਜਲਾਸ ਅਣਮਿੱਥੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮੁਲਤਵੀ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਸਨਿਚਰਵਾਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਸ ’ਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਰਿਹਾ। ਇਹ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਪੀ.ਆਰ.ਐਸ. ਲੈਜਿਸਲੇਟਿਵ ਰੀਸਰਚ ਵਲੋਂ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ’ਚ 2019 ਤੋਂ 2024 ਤਕ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ’ਚ ਕੁਲ 272 ਬੈਠਕਾਂ ਹੋਈਆਂ।

ਪੀ.ਆਰ.ਐਸ. ਮੁਤਾਬਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਗੱਠਜੋੜ (ਯੂ.ਪੀ.ਏ.) ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ 16ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀਆਂ 331 ਬੈਠਕਾਂ ਹੋਈਆਂ, ਜਦਕਿ 15ਵੀਂ ਅਤੇ 14ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਲੜੀਵਾਰ 332 ਅਤੇ 356 ਬੈਠਕਾਂ ਹੋਈਆਂ। 13ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀਆਂ 356 ਬੈਠਕਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। 

ਕਿਸੇ ਵੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ’ਚ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੈਠਕਾਂ ਪਹਿਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ’ਚ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਜਿਸ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ 1952 ਤੋਂ 1957 ਤਕ 677 ਬੈਠਕਾਂ ਦਾ ਸੀ। ਦੂਜੀ ਅਤੇ ਤੀਜੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ’ਚ ਲੜੀਵਾਰ 581 ਅਤੇ 578 ਬੈਠਕਾਂ ਹੋਈਆਂ। ਚੌਥੀ ਲੋਕ ਸਭਾ, ਜੋ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਭੰਗ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਦੀਆਂ 469 ਬੈਠਕਾਂ ਹੋਈਆਂ, ਜਦਕਿ ਪੰਜਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਨੇ 613 ਬੈਠਕਾਂ ਨਾਲ ਅਪਣਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ। ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੌਰਾਨ ਛੇਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀਆਂ 267 ਬੈਠਕਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ, ਜਦਕਿ ਸੱਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਬੈਠਕਾਂ 12ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ’ਚ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਦੀ 13 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ’ਚ ਸਿਰਫ 88 ਬੈਠਕਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।

ਕਾਰਵਾਈ ਅਣਮਿੱਥੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੋਹਾਂ ਸਦਨਾਂ ’ਚ ਮੌਜੂਦ ਰਹੇ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਸੰਸਦ ਦਾ ਬਜਟ ਇਜਲਾਸ ਸਨਿਚਰਵਾਰ ਨੂੰ ਅਣਮਿੱਥੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅੰਤਰਿਮ ਆਮ ਬਜਟ, ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਅੰਤਰਿਮ ਬਜਟ, ਇਮਤਿਹਾਨ ਪੇਪਰ ਲੀਕ ਹੋਣ ਵਿਰੁਧ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਬਿਲ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਲਿਆਂਦੇ ਗਏ ਵ੍ਹਾਈਟ ਪੇਪਰ ਸਮੇਤ ਅਯੁਧਿਆ ’ਚ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਰਾਮ ਲਲਾ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ’ਤੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਹੋਈ। 

ਲੋਕ ਸਭਾ ਸਪੀਕਰ ਓਮ ਬਿਰਲਾ ਨੇ 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸੈਸ਼ਨ ਨੂੰ ਅਣਮਿੱਥੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਪਣੇ ਰਵਾਇਤੀ ਭਾਸ਼ਣ ’ਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬਿਲਾਂ ਨੂੰ ਪਾਸ ਕਰਨ ’ਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ। ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਜਗਦੀਪ ਧਨਖੜ ਨੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਅਣਮਿੱਥੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਕਿ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਉੱਚ ਸਦਨ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕਈ ਦਿਨ ਅੱਗੇ ਬੈਠਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੰਮਕਾਜ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ। ਜਦੋਂ ਦੋਹਾਂ ਸਦਨਾਂ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਅਣਮਿੱਥੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮੁਲਤਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੋਹਾਂ ਸਦਨਾਂ ’ਚ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। 

ਬਜਟ ਸੈਸ਼ਨ 31 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਦੇ ਦੋਹਾਂ ਸਦਨਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਬੈਠਕ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਨਵੇਂ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ’ਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਭਾਸ਼ਣ ਸੀ। ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ 1 ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ਅੰਤਰਿਮ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਦੋਹਾਂ ਸਦਨਾਂ ’ਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ’ਤੇ ਧਨਵਾਦ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ਹੋਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਅੰਤਰਿਮ ਬਜਟ ਅਤੇ ਅੰਤਰਿਮ ਬਜਟ ’ਤੇ ਦੋਹਾਂ ਸਦਨਾਂ ’ਚ ਚਰਚਾ ਹੋਈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿਤੀ ਗਈ। 

ਬਜਟ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ, ਵੱਡੇ ਬਿਲ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਜਨਤਕ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦੇ ਅਣਉਚਿਤ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਬਿਲ, 2024, ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇਮਤਿਹਾਨ ਪੇਪਰਾਂ ਨੂੰ ਲੀਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ’ਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕ ਬਿਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਅਯੁੱਧਿਆ ’ਚ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮੰਦਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਲਲਾ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਲਿਆਂਦੇ ਗਏ ਵਾਈਟ ਪੇਪਰ ’ਤੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਹੋਈ। ਇਜਲਾਸ 9 ਫ਼ਰਵਰੀ ਤਕ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਬਾਅਦ ’ਚ ਇਸ ਨੂੰ ਇਕ ਦਿਨ ਲਈ ਵਧਾ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।  

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀ ਕੀਤੀ ਸ਼ਲਾਘਾ, ਕਿਹਾ, ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਸੁਧਾਰ, ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਸਨ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਸਨਿਚਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ’ਚ ਕਈ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨੀਂਹ ਵੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਬਜਟ ਸੈਸ਼ਨ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਲੋਕ ਸਭਾ ’ਚ ਅਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦੌਰਾਨ ਮੋਦੀ ਨੇ ਮਹਿਲਾ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਬਿਲ ਪਾਸ ਹੋਣ, ਧਾਰਾ 370 ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਤੁਰਤ ਤਿੰਨ ਤਲਾਕ ਦੇ ਅਪਰਾਧੀਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇਹ ਪੰਜ ਸਾਲ ਸੁਧਾਰ, ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸੁਧਾਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਤਬਦੀਲੀ ਵੀ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਦੇਸ਼ 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਨੂੰ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿੰਦਾ ਰਹੇਗਾ।’’

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਡੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਵਲ ਵਧਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਦਨ ਦੇ ਹਰ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਕੰਮ ਪੂਰੇ ਹੋ ਗਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਮੋਦੀ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸਪੀਕਰ ਓਮ ਬਿਰਲਾ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਤਕ ਸਦਨ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। 

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਤੁਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸੀ। ਤੁਹਾਡੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਕਦੇ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਤੁਸੀਂ ਕਈ ਮੌਕਿਆਂ ’ਤੇ ਇਸ ਸਦਨ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਅਤੇ ਨਿਰਪੱਖ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ; ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪਲ ਸਨ, ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਧੀਰਜ ਨਾਲ ਕਾਬੂ ਕੀਤਾ, ਸਦਨ ਚਲਾਇਆ ਅਤੇ ਸਾਡਾ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਮੈਂ ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਡਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।’’ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਪੀਕਰ ਨੂੰ ‘ਕਾਗਜ਼ ਰਹਿਤ ਸੰਸਦ’ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧਾਈ ਦਿਤੀ । 

ਮੋਦੀ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ’ਚ 97 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਵੇਖੀ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਅਸੀਂ 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਅੰਤ ਵਲ ਵਧ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਸੰਕਲਪ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ 18ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ’ਚ ਉਤਪਾਦਕਤਾ 100 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।’’