Minor Driving In India: ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਵਾਹਨ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਉਮਰ ਘੱਟ ਸੀ

Minor Driving In India: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਬਾਲਗ ਅਰਥਾਤ 18 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਵਾਹਨ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਉਮਰ ਘੱਟ ਸੀ।

ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਵੱਲੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਐਕਟ ਅਤੇ ਜੁਵੇਨਾਈਲ ਜਸਟਿਸ ਐਕਟ ਵਿੱਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਨਾਬਾਲਗ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਈ ਕੁਝ ਜੁਰਮਾਨੇ ਬਾਰੇ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਾਂ।

2019 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸੋਧੇ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਨਿਯਮ ਲਿਆਂਦੇ ਗਏ ਸਨ। ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ- ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਐਕਟ 1988 ਦੀ ਧਾਰਾ 199ਏ ਦੇ ਤਹਿਤ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਨਾਬਾਲਗ ਕੋਈ ਅਪਰਾਧ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਨਾਬਾਲਗ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਮੋਟਰ ਵਾਹਨ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਬਣਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।

ਜੁਰਮਾਨੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਜਾਂ ਮੋਟਰ ਵਾਹਨ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ ਅਤੇ 25,000 ਰੁਪਏ ਜੁਰਮਾਨੇ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਵਾਹਨ ਦੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ 12 ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਰੱਦ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਨਾਬਾਲਗ ਕੋਲ ਸਿੱਖਣ ਵਾਲਾ ਲਾਇਸੰਸ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਵਾਹਨ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਉਸ ਨੂੰ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ (50 ਸੀਸੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲਾ ਗੈਰ-ਗੇਅਰ ਵਾਲਾ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ), ਉੱਪਰ ਦੱਸੇ ਗਏ ਜੁਰਮਾਨੇ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਨਾਬਾਲਗ ਇਸ ਐਕਟ ਅਧੀਨ ਕੋਈ ਜੁਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ ਲਈ ਅਪਲਾਈ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।

ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਾਹਨ ਮਾਲਕ ਕਿਸੇ ਨਾਬਾਲਗ ਨੂੰ ਕਾਰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਨਤੀਜੇ ਭੁਗਤਣੇ ਪੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਦੀ ਕੈਦ ਜਾਂ 5,000 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦਾ ਜੁਰਮਾਨਾ ਜਾਂ ਦੋਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜੇਕਰ ਮਾਪੇ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨਾਬਾਲਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਗੱਡੀ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਤੋਂ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਐਕਟ ਦੀ ਧਾਰਾ 181 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਨਾਬਾਲਗ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਦੀ ਕੈਦ ਜਾਂ 5,000 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦਾ ਜੁਰਮਾਨਾ ਜਾਂ ਦੋਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਦੋਸ਼ੀ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜੁਵੇਨਾਈਲ ਜਸਟਿਸ ਦੀ ਧਾਰਾ 18 ਤਹਿਤ ਸਲਾਹ ਅਤੇ ਕਾਊਂਸਲਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ ਘਰ ਭੇਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਧੀਨ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਜਾਂ ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਜੁਰਮਾਨਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਹੇਠ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਤੱਕ ਪ੍ਰੋਬੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਛੱਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਜਿਸ ਨੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਚੰਗੇ ਵਿਹਾਰ ਅਤੇ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਘਰ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ, ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ, ਸਲਾਹ, ਵਿਹਾਰ ਸੋਧ ਥੈਰੇਪੀ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਰਾਜ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਉਮਰ 18 ਤੋਂ 25 ਸਾਲ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਰਾਬ ਪੀ ਕੇ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲਜ਼ ਐਕਟ 1988 ਦੇ ਤਹਿਤ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਹਨ।
 ਜੋ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ-

ਇਸ ਐਕਟ ਮੁਤਾਬਕ ਜੇਕਰ ਕੋਈ 30 ਮਿਲੀਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ 100 ਮਿਲੀਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀ ਕੇ ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੈਦ ਅਤੇ ਜੁਰਮਾਨੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਫੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਦੀ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਪਰਾਧੀ ਦਾ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ ਮੁਅੱਤਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਦੋਸ਼ੀ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ 16 ਤੋਂ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਕੋਈ ਨੌਜਵਾਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਧੀਨ ਗੱਡੀ ਚਲਾ ਕੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੌਤ ਜਾਂ ਸੱਟ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸੱਤ ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੁਰਮ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਬਾਲਗ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਕਿਸ਼ੋਰ 50cc ਸਮਰੱਥਾ ਤੱਕ ਗੇਅਰ ਰਹਿਤ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਲਈ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਿਸ਼ੋਰ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਨੂੰ ਅਪਡੇਟ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਨਾਬਾਲਗ ਇਸ ਵਾਹਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵਾਹਨ ਚਲਾਉਂਦਾ ਫੜਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।