ਆਗਾ ਖਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਹ ਲਏ
ਆਗਾ ਖਾਨ, ਜੋ 20 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੱਖਾਂ ਸ਼ੀਆ ਇਸਮਾਈਲੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਆਗੂ ਬਣੇ, ਦਾ ਮੰਗਲਵਾਰ, 4 ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ 88 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਨ। ਇਸਮਾਈਲੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਗਵਾਈ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸ ਨੇ ਅਰਬਾਂ ਡਾਲਰਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਘਰ, ਹਸਪਤਾਲ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਬਣਾਉਣ ਵਰਗੇ ਆਪਣੇ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਕੰਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਪਛਾਣ ਵੀ ਬਣਾਈ। ਆਗਾ ਖਾਨ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਇਸਮਾਈਲੀ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮਹਾਮਹਿਮ ਪ੍ਰਿੰਸ ਕਰੀਬ ਅਲ-ਹੁਸੈਨੀ, ਆਗਾ ਖਾਨ ਚੌਥਾ ਅਤੇ ਸ਼ੀਆ ਇਸਮਾਈਲੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ 49ਵੇਂ ਵਿਰਾਸਤੀ ਇਮਾਮ, ਦਾ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਪੁਰਤਗਾਲ ਵਿੱਚ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ।
ਆਗਾ ਖਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਹ ਲਏ। ਆਗਾ ਖਾਨ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਸ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਨਾਮ ਉਸਦੀ ਵਸੀਅਤ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਜਨਤਕ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਸਬਨ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂਆਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਸੁਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸਮਾਈਲੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਚੋਣ ਉਸ ਦੇ ਪੁਰਸ਼ ਵੰਸ਼ਜਾਂ ਜਾਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਆਗਾ ਖਾਨ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਪੈਗੰਬਰ ਮੁਹੰਮਦ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਵੰਸ਼ਜ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਿੰਸ ਕਰੀਮ ਆਗਾ ਖਾਨ 20 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਨੇ 1957 ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਅਲੀ ਖਾਨ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਕੇ ਵਾਰਸ ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਇਹ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਨੌਜਵਾਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜੋ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ।
ਆਪਣੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਹ ਹਾਰਵਰਡ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸੀ। 2012 ਵਿੱਚ ਵੈਨਿਟੀ ਫੇਅਰ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨਾਲ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਮੈਂ ਇੱਕ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਬਾਕੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਕਿ ਮੇਰੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ।
ਆਗਾ ਖਾਨ ਚੌਥੇ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਜੀਵਨ ਲੋਕ ਭਲਾਈ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਆਗਾ ਖਾਨ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਨੈੱਟਵਰਕ (AKDN) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਅੱਜ 96,000 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ, ਸਿੱਖਿਆ, ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨੇ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਸਮੇਤ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ।
ਇਸਲਾਮੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਰਖਵਾਲੇ ਵਜੋਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਸਲਿਮ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਪੁਲ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਝਿਜਕਦੇ ਸਨ। ਆਗਾ ਖਾਨ ਇਸਲਾਮੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਸਮਰਥਕ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਲਈ ਆਗਾ ਖਾਨ ਅਵਾਰਡ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਐਮਆਈਟੀ ਅਤੇ ਹਾਰਵਰਡ ਵਿਖੇ ਇਸਲਾਮੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ।
ਇਸਮਾਈਲੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ, ਪਰ ਪੂਰਬੀ ਅਫਰੀਕਾ, ਮੱਧ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸਮਾਈਲੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਆਗਾ ਖਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਆਗੂ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ ਦਾ 12.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਉਸਨੂੰ ਦੇਣਾ ਆਪਣਾ ਫਰਜ਼ ਸਮਝਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਹੱਦ ਨੂੰ ਮਾਪਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਕੁਝ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਦੌਲਤ ਅਰਬਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ।
