
ਹਦੀਸ ਵਿੱਚ ਦਾੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਮੁੱਛਾਂ ਲਈ ਖ਼ਾਸ ਨਿਯਮ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਧਾਰਮਿਕ, ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਦਾੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟਾ ਰੱਖਣ ਜਾਂ ਕੱਟਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਅਕਸਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਲਾਮ ਵਿੱਚ ਦਾੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਮੁੱਛਾਂ ਬਾਰੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਦੀਸਾਂ (ਪੈਗੰਬਰ ਮੁਹੰਮਦ ਦੇ ਕਥਨ ਅਤੇ ਕਾਰਜ) ਤੋਂ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਰਾਨ ਵਿੱਚ ਦਾੜ੍ਹੀ ਜਾਂ ਮੁੱਛਾਂ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਆਇਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ ਹਦੀਸਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਕੁਝ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਹਨ।
ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਮੁੱਛਾਂ ਕੱਟਣ ਜਾਂ ਨਾ ਕੱਟਣ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੈਗੰਬਰ ਮੁਹੰਮਦ ਦੀ ਸੁੰਨਤ ਅਤੇ ਹਦੀਸਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ, ਜੋ ਦਾੜ੍ਹੀ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਮੁੱਛਾਂ ਕੱਟਣ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਾਰਨ ਗੈਰ-ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਪਛਾਣ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਫਾਈ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਸਾਰੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਵੇਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਹਦੀਸ ਵਿੱਚ ਦਾੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਮੁੱਛਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ
ਹਦੀਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਪੈਗੰਬਰ ਹਜ਼ਰਤ ਮੁਹੰਮਦ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਰਜ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾੜ੍ਹੀ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਾਹਿਤ ਬੁਖਾਰੀ, ਕਿਤਾਬ-ਉਲ-ਲਿਬਾਸ, ਹਦੀਸ ਨੰਬਰ 5892 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 'ਮੁੱਛਾਂ ਛੋਟੀਆਂ ਕਰੋ ਅਤੇ ਦਾੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਵਧਣ ਦਿਓ।'
ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਦੀਸ ਵਿੱਚ, ਪੈਗੰਬਰ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਗੈਰ-ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੇ ਦਿਖਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਸਹੀ ਮੁਸਲਿਮ, ਕਿਤਾਬ-ਉਲ-ਤਹਾਰਤ, ਹਦੀਸ ਨੰਬਰ 260 ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, 'ਮਜੂਨਾਂ (ਅੱਗ ਪੂਜਕਾਂ) ਦੇ ਉਲਟ ਕਰੋ, ਮੁੱਛਾਂ ਛੋਟੀਆਂ ਕਰੋ ਅਤੇ ਦਾੜ੍ਹੀ ਵਧਣ ਦਿਓ।'
ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਦੀਸਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਾੜ੍ਹੀ ਰੱਖਣਾ ਸੁੰਨਤ (ਪੈਗੰਬਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ) ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟਾ ਜਾਂ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣਾ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਦੇਣਾ ਸੀ।
ਸਫ਼ਾਈ ਰੱਖਣਾ ਵੀ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ
ਇਸਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਫਾਈ (ਤਹਾਰਤ) ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟਾ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਲੰਬੀਆਂ ਮੁੱਛਾਂ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੌਰਾਨ ਅਪਵਿੱਤਰ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੌਲਾਨਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਕਰ ਮੁੱਛਾਂ ਦੇ ਵਾਲ ਭੋਜਨ ਜਾਂ ਪੀਣ ਨੂੰ ਛੂੰਹਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ 'ਮਕਰੂਹ' (ਅਨੁਚਿਤ) ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਮਾਹਰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?
ਇਸਲਾਮੀ ਮਾਹਰ ਮੁਹੰਮਦ ਇਰਫਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਿਸ਼ਕਤ ਅਲ-ਮਸਬੀਹਾ, ਅਧਿਆਇ ਦੋ, ਪੰਨਾ 381 ਵਿੱਚ, ਜ਼ੈਦ ਇਬਨ ਅਰਕਾਮ ਤੋਂ ਇਹ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦੇ ਰਸੂਲ (ਸ.ਅ.ਵ.) ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀਆਂ ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਕੱਟਦਾ ਉਹ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਨਹੀਂ ਹੈ।' ਅੱਲ੍ਹਾ ਦੇ ਰਸੂਲ (ਸ.ਅ.ਵ.) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਮੁੱਛਾਂ ਨਹੀਂ ਕੱਟਦਾ ਉਹ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਦੋਵੇਂ ਕੋਨਿਆਂ ਤੱਕ ਦਾ ਉੱਪਰਲਾ ਬੁੱਲ੍ਹ, ਜਿੱਥੋਂ ਹੇਠਲੇ ਜਬਾੜੇ ਦੀ ਹੱਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਮੁੱਛਾਂ ਦੀ ਹੱਦ ਹੈ। 'ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਮੁੱਛਾਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਇਸਨੂੰ ਕੈਂਚੀ, ਟ੍ਰਿਮਰ ਆਦਿ ਨਾਲ ਇੰਨੀ ਬਾਰੀਕ ਕੱਟਣਾ ਕਿ ਇਹ ਸ਼ੇਵ ਕਰਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇ ਅਤੇ ਕੁਝ ਕਥਨ ਸਾਬਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਬਾਰੀਕ ਨਹੀਂ ਕੱਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸਗੋਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੱਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਲਾਲੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇ। ਇਸ ਲਈ, ਦੋਵੇਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਬਾਕੀ ਦੇ ਲਈ, ਰੇਜ਼ਰ ਅਤੇ ਬਲੇਡ ਨਾਲ ਸ਼ੇਵ ਕਰਨਾ ਵੀ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ 'ਖਿਲਾਫ਼-ਏ-ਔਲਾ' ਹੈ (ਜੋ ਬਿਹਤਰ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ)।
ਇਸਲਾਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਰਬੀ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ
ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਉਭਾਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਅਰਬ ਵਿੱਚ ਮੂਰਤੀ-ਪੂਜਕ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੰਬੀਆਂ ਮੁੱਛਾਂ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਦਾੜ੍ਹੀ ਮੁੰਨਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਸੀ। ਪੈਗੰਬਰ ਮੁਹੰਮਦ ਨੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦਾੜ੍ਹੀ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਮੁੱਛਾਂ ਛੋਟੀਆਂ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਭੇਦ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ।
ਦਾੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਮੁੱਛਾਂ ਰੱਖਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਸਾਰੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ, ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟਾ ਜਾਂ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਈ ਹੋਰ ਮੁਸਲਿਮ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਰਕੀ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ, ਜਾਂ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ) ਵਿੱਚ, ਲੋਕ ਦਾੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਮੁੱਛਾਂ ਦੋਵੇਂ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਥੇ ਵੀ ਇਹ ਸਾਰੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਨੌਜਵਾਨ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਮੁੱਛਾਂ
ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਛਾਂ ਰੱਖਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਮੁੱਛਾਂ ਰੱਖਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਟਾਈਲ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇ।
ਦਾੜ੍ਹੀ ਰੱਖਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇਸਲਾਮੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦਾੜ੍ਹੀ ਰੱਖਣਾ ਸੁੰਨਤ-ਏ-ਮੁਕੱਦਾ (ਮਜ਼ਬੂਤ ਸੁੰਨਤ) ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਹਰ ਮੁਸਲਿਮ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨ ਇਸਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ (ਜ਼ਰੂਰੀ) ਵੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹਨਾਫੀ ਅਤੇ ਸਲਾਫੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਮੱਤ ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਾਰੇ ਵਿਦਵਾਨ ਇਸਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ।
ਮੁੱਛਾਂ ਬਾਰੇ ਕੀ ਨਿਯਮ ਹਨ?
ਮੁੱਛਾਂ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਮਨਾਹੀ (ਹਰਮ) ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਦੀਸਾਂ ਵਿੱਚ, ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟਾ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੁੱਛਾਂ ਇੰਨੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਬੁੱਲ੍ਹ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ, ਤਾਂ ਜੋ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵਿੱਚ ਸਫਾਈ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਿ ਇਸਲਾਮ ਵਿੱਚ ਮੁੱਛਾਂ ਰੱਖਣਾ ਹਰਾਮ ਹੈ, ਗਲਤ ਹੈ। ਹਦੀਸਾਂ ਵਿੱਚ, ਸਿਰਫ ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟਾ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਉਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਰਜਿਤ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ‘ਮੋਈ-ਏ-ਮੁਕੱਦਸ’
ਕੁਝ ਸਰੋਤਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਹਜ਼ਰਤਬਲ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਪੈਗੰਬਰ ਮੁਹੰਮਦ ਦਾ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ (‘ਮੋਈ-ਏ-ਮੁਕੱਦਸ’) ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮੁੱਛਾਂ ਨਹੀਂ ਉਗਾਉਂਦੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਦਾਅਵੇ ਲਈ ਕੋਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਜਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਦਵਾਨ ਇਸਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਭਿੰਨਤਾ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਪਸੰਦ
ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੁੱਛਾਂ ਵਧਾਉਣੀਆਂ ਜਾਂ ਨਾ ਲਗਾਉਣੀਆਂ ਨਿੱਜੀ ਪਸੰਦ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੈ, ਬਸ਼ਰਤੇ ਇਹ ਇਸਲਾਮੀ ਸਫਾਈ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ, ਸਲਾਫੀ ਅਕਸਰ ਮੁੱਛਾਂ ਨਹੀਂ ਉਗਾਉਂਦੇ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੁਸਲਿਮ ਬ੍ਰਦਰਹੁੱਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਮੁੱਛਾਂ ਅਤੇ ਦਾੜ੍ਹੀ ਦੋਵੇਂ ਉਗਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਵਿਦਵਤਾਪੂਰਨ ਰਾਏ ਅਤੇ ਮਤਭੇਦ
ਇਸਲਾਮੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਕੁਝ ਅਸਹਿਮਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁੰਨਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਕੱਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹਨਾਫੀ ਅਤੇ ਹੰਬਲੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁੰਨਣ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸ਼ਫੀਈ ਅਤੇ ਮਲਕੀ ਸਕੂਲ ਕੱਟਣ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਾਰੇ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹਨ ਕਿ ਮੁੱਛਾਂ ਲੰਬੀਆਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।
ਦਾੜ੍ਹੀ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਦਵਾਨ ਇਸਨੂੰ ਸੁੰਨਤ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਹਨਾਫੀ ਅਤੇ ਸਲਾਫੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਵਾਜਿਬ (ਜ਼ਰੂਰੀ) ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਫੀ ਅਤੇ ਮਲਕੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਸੁੰਨਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਸਾਰੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮੁੱਛਾਂ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ?
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੁਸਲਿਮ ਮਰਦ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਆਧੁਨਿਕ ਨੌਜਵਾਨ, ਮੁੱਛਾਂ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਭਿਆਸ ਖੇਤਰ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਪਸੰਦ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।