1857 ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ ਇਹ ਮੀਨਾਰ 
Published : Sep 11, 2019, 10:51 am IST
Updated : Sep 11, 2019, 10:51 am IST
SHARE ARTICLE
Mutiny Memorial
Mutiny Memorial

ਇਸ ਨੂੰ ਅਜੀਤਗੜ੍ਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ 1857 ਦੇ ਵਿਦਰੋਹ ਦੇ ਗਵਾਹ ਹਨ. ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਚੁੰਗਲ ਵਿਚੋਂ ਉਭਰਨ ਵਾਲੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਉੱਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਬਗਾਵਤ ਦੌਰਾਨ ਮਾਰੇ ਗਏ ਦਿੱਲੀ ਫੀਲਡ ਫੋਰਸ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ 1863 ਵਿਚ ਇਕ ਇਮਾਰਤ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਇਮਾਰਤ ਹਿੰਦੂਰਾਵ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਮੀਉਟੀਨੀ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਹੈ।

 MuniMutiny memorialਇਸ ਨੂੰ ਅਜੀਤਗੜ੍ਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟਾਵਰ ਲੋਕ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਲਾਲ ਰੇਤਲੇ ਪੱਥਰ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਬੁਰਜ ਅੱਠਭੁਜ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਕ ਪੌੜੀ ਵੀ ਹੈ। ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਇਹ ਬੁਰਜ ਇਕ ਚਰਚ ਵਾਂਗ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬੁਰਜ ਉੱਤੇ ਪੱਥਰਾਂ ਉੱਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਯੂਨਿਟ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਬਗ਼ਾਵਤ ਵਿਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਦਰਜਾ ਵੀ ਪੱਥਰਾਂ ਉੱਤੇ ਹਨ।

ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਮਰੇ, ਕਿੰਨੇ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਅਤੇ ਕਿੰਨੇ ਲਾਪਤਾ ਹੋਏ, ਇਸ ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਦੱਸੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਦੋਵੇਂ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸਿਪਾਹੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। 30 ਮਈ ਤੋਂ 20 ਸਤੰਬਰ 1857 ਤੱਕ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗਵਾ ਚੁੱਕੇ ਦਿੱਲੀ ਫੀਲਡ ਫੋਰਸ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਬਾਰੇ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪੱਥਰਾਂ ਉੱਤੇ ਉੱਕਰੀ ਹੋਈ ਹੈ।

MNMutiny memorialਮੁਟਿਨੀ ਯਾਦਗਾਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਅਸ਼ੋਕਾ ਪਿੱਲਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਫਿਰੋਜ਼ਸ਼ਾਹ ਤੁਗਲਕ ਮੇਰਠ ਤੋਂ ਲਿਆਇਆ ਅਤੇ ਇਥੇ ਖੜਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੁਟਿਨੀ ਯਾਦਗਾਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ਇਸ ਖੰਭੇ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਨੂੰ ਫਤਿਹਗੜ ਜਾਂ ਜੀਤਗੜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅਵਸਰ ਤੇ 1972 ਵਿਚ ਇਥੇ ਕੁਝ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਜਗ੍ਹਾ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ 1857 ਵਿਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਉੱਠੇ ਸਨ।

Delhi Delhi

ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਅਜੀਤਗੜ੍ਹ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਸੰਨ 1857 ਵਿਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲੜਾਈ ਵਿਚ, ਬਾਗ਼ੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਅਤੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਗੁਆਈਆਂ। ਇਕ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਅਨੁਸਾਰ 5,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਾਗੀ ਫੌਜੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਲਈ ਲੜ ਰਹੇ ਲਗਭਗ 1200–1300 ਸਿਪਾਹੀ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਤੋਂ ਹੱਥ ਧੋ ਬੈਠੇ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।

ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਗੇਟ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਸ਼ਾਹਜਹਾਨਾਬਾਦ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਸੀ। ਇਸ 'ਤੇ ਸ਼ੈੱਲਾਂ ਦੀ ਵਰਖਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਗੋਲ ਨਿਸ਼ਾਨ ਅਜੇ ਵੀ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਗੇਟ 'ਤੇ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 25 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਲਈ 1972 ਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਜਗ੍ਹਾ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ 1857 ਵਿਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਉੱਠੇ ਸਨ। ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਅਜੀਤਗੜ੍ਹ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।

Punjabi News  ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਰ ਅਪਡੇਟ ਲਗਾਤਾਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ  Facebook ਤੇ ਲਾਈਕ Twitter  ਤੇ follow ਕਰੋ।

Location: India, Delhi, New Delhi

SHARE ARTICLE

ਏਜੰਸੀ

ਸਬੰਧਤ ਖ਼ਬਰਾਂ

Advertisement

ਬਾਬਾ ਤਰਸੇਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ CCTV, ਦੇਖੋ ਕਿਵੇਂ ਕੁਰਸੀ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਬਾਬਾ ਤਰਸੇਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਬਦਮਾਸ਼ਾਂ ਨੇ ਮਾਰੀਆਂ..

28 Mar 2024 4:40 PM

'ਸਾਈਕਲ ਦਾ ਵੀ ਸਟੈਂਡ ਹੁੰਦਾ, ਆਹ ਰਿੰਕੂ ਦਾ ਕੋਈ ਸਟੈਂਡ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਹੈਰਾਨ ਹਾਂ'

28 Mar 2024 3:17 PM

Debate: BJP ਨੇ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਮਚਾਈ ਤਰਥੱਲੀ, ਪੱਟ ਲਏ ਵੱਡੇ ਲੀਡਰ! ਚੱਲਦੀ ਡਿਬੇਟ 'ਚ ਭਿੜ ਗਏ AAP ਤੇ BJP ਆਗੂ, ਰੱਜ ਕੇ

28 Mar 2024 3:09 PM

ਬੱਸ ਤੇ ਕਾਰ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਟੱਕਰ ਮਚ ਗਿਆ ਚੀਕ-ਚਿਹਾੜਾ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੇ ਜੀਰਾ ’ਚ ਵਾਪਰਿਆ ਦਰਦਨਾਕ ਹਾਦਸਾ

28 Mar 2024 1:08 PM

Punjab 'ਚ ਵਿਕ ਰਿਹਾ ਨਕਲੀ ਸੀਮਿੰਟ! Ambuja ਤੇ ACC ਸੀਮਿੰਟ ਦੇ ਗੱਟਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਟਰੱਕ Police ਨੇ ਫੜਿਆ

28 Mar 2024 12:50 PM
Advertisement