ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਰਾਕ ਓਬਾਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਆਬਾਦੀ ਦੀ ‘ਕਦਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ’ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਓਬਾਮਾ ਨੇ ‘ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਈਮਸ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਸਮਿਟ’ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਚਾਰ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਮੁਖਾਤਿਬ ਹੋਣ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਬਾਅਦ ਸਵਾਲ ਜਵਾਬ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਵਿਸ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਬੰਧਾਂ, ਅੱਤਵਾਦ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਓਸਾਮਾ ਬਿਨ ਲਾਦੇਨ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣਨ ਵਾਲੀ ਦਾਲ ਅਤੇ ਕੀਮਾ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਉੱਤੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।
ਮੋਦੀ ਨਾਲ ਬੰਦ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਸੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਗੱਲ
ਓਬਾਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ ਬਤੋਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਪਣੀ ਆਖਰੀ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬੰਦ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਧਾਰਮਿਕ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੰਥ (Sect) ਨੂੰ ਨਾ ਮੰਨਣ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਉੱਤੇ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਸਾਲ 2009 ਤੋਂ 2017 ਦੇ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਹੇ ਓਬਾਮਾ ਨੇ 2015 ਦੀ ਆਪਣੀ ਭਾਰਤ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੁਮੈਂਟ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੁਮੈਂਟ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵਿਵਾਦ ਦੀ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਵਾਲ ਜਵਾਬ ਸੈਸ਼ਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਆਮਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕਹੀ ਗਈ ਗੱਲ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨਾਲ - ਨਾਲ ਯੂਰੋਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੁਹਰਾਇਆ ਸੀ। ਓਬਾਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਤੈਅ ਕਰਨਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਆਵਾਜਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।
ਮੋਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਉੱਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਕਤਰਾਏ ਓਬਾਮਾ
ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਓਬਾਮਾ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ‘ਵੱਡੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਆਬਾਦੀ’ ਦਾ ਜਿਕਰ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਮੰਨਦੀ ਹੈ। ਓਬਾਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਰੂਪ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇਹ ਕੁੱਝ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਕਦਰ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ।’’ ਇਹ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੰਥ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਉੱਤੇ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਮੋਦੀ ਦੀ ਕੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਸੀ, ਓਬਾਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਡੀਟੇਲ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ।
ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਵਾਲ ਉੱਤੇ ਓਬਾਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੋਦੀ ਦੀ ‘ਇੱਛਾ’ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਏਕਤਾ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਹੋਵੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਵੰਬਰ 2008 ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਉੱਤੇ ਜਦੋਂ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੱਦ ‘ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਵੀ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਦਾ ਜਨੂੰਨ ਸਵਾਰ ਸੀ।’ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਅਮਰੀਕੀ ਖੁਫੀਆ ਕਰਮੀਆਂ ਨੂੰ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮੋਦੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਮਨਮੋਹਣ ਦੀ ਤਾਰੀਫ ਵੀ ਕਰ ਗਏ ਓਬਾਮਾ
ਮੋਦੀ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮੀਕਰਣ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਸਾਬਕਾ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾ ਦੇ ਚੰਗੇ ਸੰਬੰਧ ਸਨ। ਦੱਸਦੇ ਚੱਲੀਏ ਕਿ ਮੋਦੀ ਅਕਸਰ ਓਬਾਮਾ ਨੂੰ ‘ਮੇਰੇ ਮਿੱਤਰ ਓਬਾਮਾ’ ਕਹਿਕੇ ਬੁਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ (ਮੋਦੀ ਨੂੰ) ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਜ਼ਨ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੈਂ ਡਾ. (ਮਨਮੋਹਣ) ਸਿੰਘ ਦਾ ਵੀ ਚੰਗਾ ਦੋਸਤ ਸੀ।’’ ਓਬਾਮਾ ਨੇ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਿੰਘ ਵਲੋਂ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਕਦਮਾਂ ਦੀ ਤਾਰੀਫ ਕੀਤੀ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ‘ਆਧੁਨਿਕ ਭਾਰਤੀ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਦੇ ਆਧਾਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ ਹੋਈ।’
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਲਾਦੇਨ ਦਾ ਠਿਕਾਣਾ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਓਸਾਮਾ ਬਿਨ ਲਾਦੇਨ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਦਾ ਜਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਅਜਿਹੇ ਕੋਈ ਪ੍ਰਮਾਣ ਨਹੀਂ ਸਨ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਸਾਜਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲਾਦੇਨ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸੀ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਲੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਓਬਾਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਦੇ - ਕਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੱਖ - ਵੱਖ ਅਧਿਕਾਰਿਕ ਯੂਨਿਟਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸੰਬੰਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
