ਹਿੰਦੂ ਕੁਸ਼ ਹਿਮਾਲਿਆਈ ਖੇਤਰ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਤਹ 'ਤੇ ਜੰਮੇ ਹੋਏ ਪਾਣੀ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ
Hindu Kush Himalaya News: ਹਿੰਦੂ ਕੁਸ਼ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿਚ ਇਸ ਸਾਲ ਬਰਫਬਾਰੀ ਵਿਚ ਰਿਕਾਰਡ ਗਿਰਾਵਟ ਕਾਰਨ ਨੀਵੇਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਭਾਰੀ ਕਿੱਲਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕ ਨਵੀਂ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ।
ਨੇਪਾਲ ਸਥਿਤ ਅੰਤਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇੰਟੈਗਰੇਟਿਡ ਮਾਊਂਟੇਨ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ (ICIMOD) ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਜਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਥਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਸੋਕਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਕਟਕਾਲੀਨ ਜਲ ਸਪਲਾਈ ਉਪਾਅ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਹਿੰਦੂ ਕੁਸ਼ ਹਿਮਾਲਿਆਈ ਖੇਤਰ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਤਹ 'ਤੇ ਜੰਮੇ ਹੋਏ ਪਾਣੀ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਬਰਫ ਪਰਮਾਫ੍ਰੌਸਟ (ਇਕ ਸਤਹ ਜੋ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੰਮੀ ਹੋਈ ਹੈ), ਬਰਫ ਦੇ ਪਹਾੜ, ਝੀਲਾਂ ਅਤੇ ਨਦੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਜੰਮਿਆ ਹੋਇਆ ਪਾਣੀ ਹਿੰਦੂ ਕੁਸ਼ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲਗਭਗ 24 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਰੋਤ ਹੈ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲਗਭਗ 165 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਜੰਮੇ ਹੋਏ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਦੂਰਗਾਮੀ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਹਿੰਦੂ ਕੁਸ਼ ਹਿਮਾਲਿਆ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ 12 ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਬੇਸਿਨ ਵਿਚ ਕੁੱਲ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਦਾ ਲਗਭਗ 23 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਬਰਫ ਪਿਘਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਨਦੀ ਤੋਂ ਨਦੀ ਵਿਚ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਮੂ ਦਰਿਆ 'ਚ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਹਾਅ 'ਚ 74 ਫ਼ੀ ਸਦੀ, ਹੇਲਮੰਦ ਦੇ ਵਹਾਅ 'ਚ 77 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਅਤੇ ਸਿੰਧੂ ਨਦੀ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਹਾਅ 'ਚ 40 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਬਰਫ ਪਿਘਲਣ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ।
ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ 'ਚ ਬਰਫਬਾਰੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਪੰਜਵੇਂ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਬਰਫ਼ਬਾਰੀ ਵਿਚ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕਮੀ ਪੱਛਮ ਵਿਚ ਆਈ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬਰਫ਼ ਪਿਘਲਣ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਬਰਫ ਦੀ ਅਪਡੇਟ ਰਿਪੋਰਟ - 2024 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗੰਗਾ ਬੇਸਿਨ ਵਿਚ ਬਰਫ ਦਾ ਪੱਧਰ ਆਮ ਨਾਲੋਂ 17 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਬੇਸਿਨ ਵਿਚ ਆਮ ਨਾਲੋਂ 14.6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਸੀ।
ਬਰਫ਼ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿਚ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਿਰਾਵਟ ਹੇਲਮੰਡ ਨਦੀ ਬੇਸਿਨ ਵਿਚ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਥੇ ਇਹ ਆਮ ਨਾਲੋਂ 31.8 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, 2018 ਵਿਚ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਾ ਸੱਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪੱਧਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇਸ ਵਿਚ 42 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਸੀ। ਸਿੰਧੂ ਬੇਸਿਨ ਵਿਚ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਕੇ 23.3 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ 22 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਸਾਲ 2018 'ਚ ਬਰਫ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਾ ਪੱਧਰ 9.4 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ।
ਮੇਕਾਂਗ ਬੇਸਿਨ ਵਿਚ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਸੱਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਤਬਦੀਲੀ ਵੇਖੀ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਬਰਫ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਲਗਭਗ ਇਕ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਸੀ। ICIMOD ਮਾਹਰ ਅਤੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਲੇਖਕ ਸ਼ੇਰ ਮੁਹੰਮਦ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਪਿਛਲੇ 22 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚੋਂ 13 ਵਿਚ ਮੌਸਮੀ ਬਰਫ਼ਬਾਰੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਹਿੰਦੂ ਕੁਸ਼ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿਚ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਕਮੀ ਅਤੇ ਵਾਪਰਨ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਦੇਖਿਆ ਹੈ”।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ, ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰੇ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਘੱਟ ਬਰਫ਼ਬਾਰੀ ਅਤੇ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿਚ ਉਤਾਰ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਕਾਰਨ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ਉਤੇ ਇਸ ਸਾਲ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਗੰਭੀਰ ਖਤਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
(For more Punjabi news apart from Record Low Snowfall in Hindu Kush Himalaya Threatens Water Supply, stay tuned to Rozana Spokesman)
