ਸਊਦੀ ਅਰਬ ਤੇਲ ਉੱਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਜੁਗਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਦੇ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਿੰਸ ਨੇ ਤੇਲ ਤੋਂ ਇਤਰ ਦੀ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਬਖ਼ਤਾਵਰ ਕਰਨ ਦੇ
ਸਊਦੀ ਅਰਬ ਤੇਲ ਉੱਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਜੁਗਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਦੇ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਿੰਸ ਨੇ ਤੇਲ ਤੋਂ ਇਤਰ ਦੀ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਬਖ਼ਤਾਵਰ ਕਰਨ ਦੇ ਮਕਸਦ ਤੋਂ ਹੀ ਨਿਰਜਨ 2030 ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਿਰਜਨ ਡਾਕਿਉਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਹਜ ਅਤੇ ਉਮਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਊਦੀ ਅਰਬ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੱਖਾਂ -ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਫੋਕਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ 20 ਲੱਖ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਸਊਦੀ ਅਰਬ ਵਿੱਚ ਹਜ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।
ਹਜ ਹਰ ਸਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵੱਡੇ ਆਯੋਜਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸਲਾਮ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਪਰਿਪਾਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਛੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਹਜ ਯਾਤਰਾ ਕਾਫ਼ੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ। ਸਊਦੀ ਅਰਬ ਨੂੰ ਉਂਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਉੱਥੇ ਸਾਲ 2030 ਤੱਕ ਹਰ ਸਾਲ 3 ਕਰੋੜ ਹਜ ਯਾਤਰੀ ਆਉਣਗੇ। ਪਿਛਲੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 5 ਕਰੋੜ 40 ਲੱਖ ਲੋਕ ਹਜ ਯਾਤਰਾ ਉੱਤੇ ਸਊਦੀ ਅਰਬ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੀਰਥਾਟਨ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਇੰਡਸਟਰੀ ਹੈ। ਹਜ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਮਰਾ ਪੂਰੇ ਸਾਲ ਚੱਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਹਜ ਅਤੇ ਉਮਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਆਗਮਨ ਵਲੋਂ ਸਊਦੀ ਅਰਬ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਕਰੀਬ 12 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ( ਕਰੀਬ 840 ਅਰਬ ਰੁਪਏ ) ਦੀ ਆਮਦਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ 5 ਤੋਂ 6 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ( ਕਰੀਬ 4 ਖਰਬ ਰੁਪਏ ) ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰਕਮ ਸਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀ ਕੁਲ ਜੀਡੀਪੀ ਦਾ 7 % ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਤੇਲ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਮੱਦਾਂ ਵਲੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਆਮਦਨੀ ਦਾ ਕਰੀਬ 20 % ਹੈ। ਏਕਸਪਰਟਸ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ 2022 ਤੱਕ ਤੀਰਥਾਟਨ ਤੋਂ ਆਮਦਨੀ ਵਧ ਕੇ 150 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ( ਕਰੀਬ 10476 ਰੁਪਏ ) ਤੋਂ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਲਿਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਮੱਕਾ ਵਿੱਚ ਕਈ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਹੋਟਲ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।
ਇਹ ਅਜਿਹੀ ਜਗ੍ਹਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਮੱਕਾ ਮਸਜਦ ਸਿੱਧੇ ਦਿਖ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਸੁਇਟ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਭਰ ਠਹਿਰਣ ਲਈ 5 , 880 ਡਾਲਰ ( ਕਰੀਬ 4 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ) ਤੱਕ ਦੇਣਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਤੇਲ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉੱਥੇ ਦੇ ਬਜਟ ਦਾ 87 % ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਲ ਜੀਡੀਪੀ ਦਾ 47 % ਅਤੇ ਆਯਾਤ ਦਾ 97 % ਮਾਮਲਾ ਤੇਲ ਤੋਂ ਹੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ , ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰ - ਚੜਾਵ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਵਲੋਂ ਸਊਦੀ ਅਰਬ ਤੇਲ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘੱਟ ਕਰਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੱਦਾਂ ਵਲੋਂ ਮਾਮਲਾ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਉਪਰਾਲੀਆਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣ ਲਗਾ ਹੈ।
ਨਿਰਜਨ 2030 ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਇੱਕ ਡਿਵੇਲਪਮੇਂਟ ਕੰਪਨੀ ਖੜੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ 115 ਬਿਲਡਿੰਗ , 70 ਹਜਾਰ ਹੋਟਲ ਰੂਮ , 9 ਹਜਾਰ ਫਲੈਟਸ ਅਤੇ 3 . 6 ਲੱਖ ਸਕਵਇਰ ਮੀਟਰ ਵਿੱਚ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਣਾਏਗੀ। 14 ਹਜਾਰ ਫਲਾਇਟਸ ਵਲੋਂ 2 ਲੱਖ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰੀ ਸਊਦੀ ਅਰਬ ਪੁੱਜਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੀਰਥਾਟਨ ਕਰਵਾਉਣ ਵਿੱਚ 21 ਹਜਾਰ ਬੱਸਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।