ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿਚ ਪੰਤਨਗਰ ਅਤੇ ਉੜੀਸਾ ਵਿਚ ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
ਲੁਧਿਆਣਾ, ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿਚ ਪੰਤਨਗਰ ਅਤੇ ਉੜੀਸਾ ਵਿਚ ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪੀਏਯੂ (punjab agricultural university) ਦਾ ਅੱਜ 56ਵਾਂ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿਹਾੜਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਆਈਸੀਏਆਰ ਦੇ ਵੱਲੋਂ ਪਹਿਲਾ ਅਤੇ ਮਿਨਿਸਟਰੀ ਆਫ ਹਿਊਮਨ ਰਿਸੋਰਸ ਡੇਵੇਲਪਮੇਂਟ ਦੇ ਵੱਲੋਂ ਤੀਜਾ ਸਥਾਨ ਹਾਸਲ ਹੈ। ਬਟਵਾਰੇ ਵਿਚ ਉਜੜੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਬਸਾਉਣ ਅਤੇ ਬਖ਼ਤਾਵਰੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਦੱਸ ਦਈਏ ਕੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਵਿਚ ਡਿੱਗ ਕੇ ਉੱਠਣ ਦਾ ਜਜ਼ਬਾ ਤਾਂ ਸੀ ਹੀ ਪੀਏਉ (punjab agricultural university) ਨੇ ਅਪਣੀ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਇਸ ਵਿਚ ਭਰਪੂਰ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਅਸਲ ਵਿਚ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸੰਸਥਾ ਬਣਨ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵੀ ਸੰਯੁਕਤ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਹੀ ਜੁੜੀਆਂ ਹਨ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਇਲਪੁਰ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਕਾਲਜ ਸੀ। ਇਹੀ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਫੈਸਲਾਬਾਦ ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਐਫਏਯੂ) ਬਣੀ।
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਹੋਈ, ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਦੇ ਕੁੱਝ ਸਿੱਖਿਅਕ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਭਾਰਤ ਆਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਥੇ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਸੈਕਸ਼ਨ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ 1949 ਵਿਚ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਮਾਲਵਾ ਖ਼ਾਲਸਾ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਗਵਰਨਮੇਂਟ ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਕਾਲਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ ਅਤੇ ਫਿਰ 8 ਅਕਤੂਬਰ, 1962 ਨੂੰ ਪੀਏਊ (punjab agricultural university)। ਪੀਏਊ (punjab agricultural university) ਦੇ ਕਈ ਵੀਸੀ (vice chancellor) ਐਫਏਯੂ ਤੋਂ ਹੀ ਪਰ੍ਹੇ ਹੋਏ ਸਨ।
ਯਾਨੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸੰਸਥਾ ਵੀ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਈ ਜੋ ਪੰਜ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਬੰਜਰ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਖੇਤੀ ਦੇ ਲਾਇਕ ਬਣਾਇਆ। 1960 - 61 ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਖਾਦ ਉਤਪਾਦਨ 3.2 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਸੀ, ਪੀਏਊ (punjab agricultural university) ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕਾਂ ਦੀ ਖੋਜ, ਉੱਨਤ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਖੋਜ, ਨਵੀਂ - ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸਮੱਗਰੀ - ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦੇ ਚਲਦੇ ਹੁਣ 2014 - 15 ਤੱਕ ਇਹ ਵਧਕੇ 28.5 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਕਿ ਫੂਡ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ 10 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ।