ਜਾਣੋ ਕਿਸਮਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਿਜਾਈ ਤੱਕ ਦਾ ਪੂਰਾ ਵੇਰਵਾ 

ਫੁੱਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਲਾਬ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੁੱਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਗਭਗ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਗੁਲਾਬ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੰਗਾਂ (ਚਿੱਟੇ ਤੋਂ ਲਾਲ ਜਾਂ ਬਹੁਰੰਗੇ) ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਗੁਲਾਬ ਦਾ ਮੂਲ ਸਥਾਨ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਯੂਰਪ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਤੋਂ ਵੀ ਹਨ। ਗੁਲਾਬ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਤੋਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਚਮੜੀ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਕਰਨਾਟਕ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਬਿਹਾਰ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਗੁਜਰਾਤ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਗੁਲਾਬ ਉਤਪਾਦਕ ਸੂਬੇ ਹਨ।

ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਗ੍ਰੀਨਹਾਉਸ ਵਿੱਚ ਕਾਸ਼ਤ ਵਧੇਰੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਨਹਾਉਸ ਰਾਹੀਂ ਗੁਲਾਬ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਖੁੱਲੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਨਾਲੋਂ ਵਧੀਆ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਮਿੱਟੀ
ਜੈਵਿਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਨਿਕਾਸ ਵਾਲੀ ਰੇਤਲੀ ਦੋਮਟ ਮਿੱਟੀ ਗੁਲਾਬ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਢੁਕਵੀਂ ਹੈ। ਵਧੀਆ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਮਿੱਟੀ ਦਾ pH 6 ਤੋਂ 7.5 ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਗੁਲਾਬ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਸੇਮ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ, ਇਸ ਲਈ ਸਹੀ ਨਿਕਾਸੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੇਲੋੜੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਗੁਲਾਬ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਪੈਦਾਵਾਰ 
ਗੁਲਾਬ ਦਾ ਵਰਗੀਕਰਨ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਸਮੂਹਾਂ 'ਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ : - 
1) ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ 
2) ਪੁਰਾਣਾ ਬਾਗ 
3) ਆਧੁਨਿਕ ਜਾਂ ਨਵੇਂ ਗੁਲਾਬ

ਸਪੀਸੀਜ਼ ਗੁਲਾਬ: ਇਸ ਨੂੰ ਜੰਗਲੀ ਗੁਲਾਬ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫੁੱਲ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਪੱਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਰੰਗ ਚਮਕਦਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੁਲਾਬ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਪੇਸ਼ ਹਨ ਕੁਝ ਉਦਾਹਰਨਾਂ 
ਰੋਜ਼ਾ ਰੁਗੋਜ਼: ਇਹ ਜਪਾਨੀ ਗੁਲਾਬ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਮ ਕੁਦਰਤੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਖ਼ਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਫੁੱਲ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪੱਤੇ ਝੁਰੜੀਆਂ ਵਾਲੇ ਚਮੜੇ ਵਰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਗੁਲਾਬ ਸੰਘਣੀਆਂ ਝਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਫੁੱਲਾਂ 'ਤੇ ਰਸਾਇਣਕ ਸਪਰੇਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਪੌਦੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੱਤੇ ਝੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਮਲਟੀਫਲੋਰਾ: ਇਹ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀ ਹੈ। ਫੁੱਲ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਪੁਰਾਣੇ ਬਾਗ ਦੇ ਗੁਲਾਬ: ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫੁੱਲ ਵਧੇਰੇ ਆਕਰਸ਼ਕ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਗਰਮ ਮੌਸਮ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਵੀ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਧਣਾ ਆਸਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਧਕ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਬੂਟੇ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਵੇਲਾਂ ਵਾਂਗ ਉੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫੁੱਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਚਿੱਟੇ ਅਤੇ ਹਲਕੇ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਚੀਨੀ ਗੁਲਾਬ, ਚਾਹ ਦੇ ਗੁਲਾਬ, ਮੌਸ ਰੌਸੇਜ਼, ਡੈਮਾਸਕ ਗੁਲਾਬ, ਬੋਰਬਨ ਗੁਲਾਬ, ਐਲਬਾ, ਆਇਰਸ਼ਾਇਰ, ਗੈਲਿਕਾ, ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਪਰਪੇਚੁਅਲ, ਪੋਰਟਲੈਂਡ, ਰੈਂਬਲਰਜ਼, ਨੋਇਸੇਟ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਐਲਬਾ: ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫੁੱਲ ਹਲਕੇ ਗੁਲਾਬੀ ਤੋਂ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਬੋਰਬਨ: ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫੁੱਲ ਗੁਲਾਬੀ ਤੋਂ ਗਹਿਰੇ ਗੁਲਾਬੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਬੋਰਸੌਲਟ: ਇਹ ਕਿਸਮ ਝਾੜੀ ਵਾਲੀ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫੁੱਲ ਜਾਮਨੀ ਲਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

Centifolia: ਇਸ ਨੂੰ ਗੋਭੀ ਗੁਲਾਬ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਫੁੱਲ ਪੂਰੇ ਅਤੇ ਗੋਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫੁੱਲ ਚਿੱਟੇ ਤੋਂ ਗੁਲਾਬੀ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਡੈਮਾਸਕ: ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫੁੱਲ ਡੂੰਘੇ ਗੁਲਾਬੀ ਤੋਂ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਪਰਪੇਚੁਅਲ: ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫੁੱਲ ਵੱਡੇ, ਸੁਗੰਧਿਤ ਅਤੇ ਗੁਲਾਬੀ ਤੋਂ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਮੈਕਰਾੰਥਾ: ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫੁੱਲ ਹਲਕੇ ਗੁਲਾਬੀ ਤੋਂ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਸਮ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੁੱਲ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਮੌਸ: ਇਹ ਕਿਸਮ ਬੂਟੇ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਿਸਮ ਵਿੱਚ ਉੱਗਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਫੁੱਲ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।

ਨੋਇਸੇਟ: ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫੁੱਲ ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਅਤੇ ਗੁਲਾਬੀ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਆਧੁਨਿਕ ਗੁਲਾਬ: ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਅਤੇ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਟੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਮਰੋਜ਼ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਫੁੱਲ ਬਹੁ-ਰੰਗੀ ਅਤੇ ਜੀਵੰਤ ਹਨ।

ਉਧਾਹਰਣ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ : -

ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਟੀ ਗੁਲਾਬ, ਫਲੋਰੀਬੰਡਾ ਗੁਲਾਬ, ਪੀਲਾ ਪਰਮੇਟ ਗੁਲਾਬ, ਗ੍ਰੈਂਡੀਫਲੋਰਾ ਗੁਲਾਬ, ਅਮਰੀਕਨ ਪਿਲਰ, ਗ੍ਰੈਂਡੀਫਲੋਰਾਸ, ਐਲਬਾਸ, ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਰੋਜ਼, ਸੈਂਟੀਫੋਲੀਆ ਗੁਲਾਬ, ਮਿੰਨੀ ਫਲੋਰਾ, ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਮਸਕ ਅਤੇ ਪੋਲੀਅਨਥਾ।  

ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਟੀ ਗੁਲਾਬ : ਇਹ ਆਧੁਨਿਕ ਗੁਲਾਬ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਪੌਦੇ 3 ਤੋਂ 5 ਫੁੱਟ ਤੱਕ ਵਧਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਡਬਲ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਡਬਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।ਜਿਵੇਂ: ਪੈਰਾਡਾਈਜ਼, ਪੀਸ, ਪੋਲਰਸਟਰਨ, ਪ੍ਰਿਸਟੀਨ ਆਦਿ।

ਫਲੋਰੀਬੁੰਡਾ: ਇਹ ਕਿਸਮ ਝਾੜੀਦਾਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਤਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਸਮ ਗੁੱਛਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲਦੀ ਹੈ। Frisco, kiss, Florence, Jaguar, Impatient, Angel Face, Ivory Fashion. ਆਦਿ ਇਸ ਕਿਸਮ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।

ਬੂਟੇ ਦਾ ਗੁਲਾਬ: ਇਹ ਕਿਸਮ ਜੰਗਲੀ ਜਾਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਇਹ ਪੌਦੇ ਸਖ਼ਤ ਮਿਜਾਜ਼ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੁਲਾਬ ਅਤੇ ਝਾੜੀ ਦੇ ਗੁਲਾਬ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਫੁੱਲ ਗੁੱਛਿਆਂ ਵਿਚ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਕਾਰ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਬਹੁ-ਰੰਗੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਆਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਪੌਦੇ ਝਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉੱਗਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ: ਬੋਨਿਕਾ, ਫਰਾਉ ਡੋਗਮਾਰ ਹਾਰਟੋਪ, ਅਬਰਾਹਮ ਡਾਰਬੀ, ਗੋਲਡਨ ਵਿੰਗਜ਼ ਆਦਿ।

ਛੋਟੇ ਗੁਲਾਬ: ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਪੌਦੇ ਉਚਾਈ ਵਿੱਚ 2 ਫੁੱਟ ਤੱਕ ਵਧਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਫੁੱਲ ਛੋਟੇ, ਆਕਰਸ਼ਕ ਅਤੇ ਕਈ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੇਨਬੋਜ਼ ਐਂਡ, ਰੈੱਡ ਬਿਊਟੀ, ਰਾਈਜ਼ ਐਨ ਸ਼ਾਈਨ।

ਫਲਾਵਰ ਕਾਰਪੇਟ: ਇਸ ਨੂੰ ਗਰਾਊਂਡਕਵਰ ਗੁਲਾਬ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਮ ਕੀੜਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਧਕ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਠੰਡ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ  ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਵਪਾਰਕ ਕਿਸਮਾਂ: ਪੂਸਾ ਗੌਰਵ (ਗੁਲਾਬੀ ਕਿਸਮ), ਸੁਪਰ ਸਟਾਰ, ਮੋਂਟੇਜ਼ੂਮਾ, ਮਰਸੀਡੀਜ਼, ਪੂਸਾ ਪ੍ਰਿਆ 

ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਕਿਸਮਾਂ: ਆਈਫਲ ਟਾਵਰ, ਪੂਸਾ ਸੋਨੀਆ, ਲਾਲ-ਕ੍ਰਿਸਚੀਅਨ ਡਾਇਰ, ਮੋਂਟੇਜ਼ੂਮਾ, ਸੁਪਰ ਸਟਾਰ।

ਸੁਗੰਧ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ: ਕ੍ਰਿਮਸਨ ਗਲੋਰੀ, ਲਾ ਫਰਾਂਸ, ਸੁਗੰਧਾ।

ਗੁਲਾਬ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ
ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਨਰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੁਡਾਈ ਕਰੋ। ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 4-6 ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਬੈੱਡ ਤਿਆਰ ਕਰੋ। ਬੈੱਡ ਬਣਾਉਣ ਲਈ 2 ਟਨ ਖਾਦ ਅਤੇ 2 ਕਿਲੋ ਸੁਪਰ ਫਾਸਫੇਟ ਪਾਓ। ਬੈੱਡਾਂ ਨੂੰ ਇਕਸਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪੱਧਰ ਕਰੋ। ਬੈੱਡਾਂ 'ਤੇ ਬੀਜੇ ਗਏ ਗੁਲਾਬ ਟੋਇਆਂ ਵਿਚ ਬੀਜੇ ਗਏ ਗੁਲਾਬ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹਨ।

ਬਿਜਾਈ ਦਾ ਸਮਾਂ
ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਿਜਾਈ ਦਾ ਢੁਕਵਾਂ ਸਮਾਂ ਅੱਧ ਅਕਤੂਬਰ ਹੈ। ਟਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਛਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧੁੱਪ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪੌਦੇ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ। ਦੁਪਹਿਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬੀਜਿਆ ਗਿਆ ਗੁਲਾਬ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉੱਗਦਾ ਹੈ।

ਬੈੱਡ ਬਣਾਉਣ ਲਈ 30 ਸੈ.ਮੀ. ਵਿਆਸ ਅਤੇ 30 ਸੈ.ਮੀ. ਡੂੰਘੇ ਟੋਏ ਪੁੱਟ ਕੇ 75 ਸੈ.ਮੀ. ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਪੌਦੇ ਬੀਜੋ। ਦੋ ਪੌਦਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਦੂਰੀ ਗੁਲਾਬ ਦੀ ਕਿਸਮ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਬਿਜਾਈ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਬੀਜ 2-3 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਡੂੰਘਾ ਬੀਜਿਆ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਸਿੱਧੀ ਜਾਂ ਪਨੀਰੀ ਲਗਾ ਕੇ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰਜਨਨ ਅਤੇ ਪੌਦੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ 
ਗੁਲਾਬ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ ਜੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਟਿੰਗਜ਼ ਅਤੇ ਉਭਰ ਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਸੰਬਰ-ਫਰਵਰੀ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਟੀ ਬਡਿੰਗ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਪੌਦੇ ਦੀ ਛਾਂਟੀ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਗੁਲਾਬ ਦੀਆਂ ਟਹਿਣੀਆਂ ਦੀ ਛਾਂਟੀ ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਜਾਂ ਤੀਜੇ ਹਫ਼ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਝਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਘਣੀ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਓ। 

ਲਟਕਦੇ ਗੁਲਾਬ ਨੂੰ ਛਾਂਗਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਛਾਂਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪ੍ਰਤੀ ਬੂਟਾ 7-8 ਕਿਲੋ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੜਿਆ ਹੋਇਆ ਗੋਬਰ ਪਾਓ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਲਾਓ। ਗ੍ਰੀਨਹਾਉਸ ਵਿੱਚ, ਗੁਲਾਬ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੀਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੌਦੇ ਦੀ ਘਣਤਾ 7-14 ਪੌਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਸਿੰਚਾਈ ਅਤੇ ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ 
ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਪੌਦੇ ਲਗਾਓ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਧ ਸਕਣ। ਸਿੰਚਾਈ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਅਨੁਸਾਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਤੁਪਕਾ ਸਿੰਚਾਈ ਵਰਗੀਆਂ ਆਧੁਨਿਕ ਸਿੰਚਾਈ ਤਕਨੀਕਾਂ ਗੁਲਾਬ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹਨ। ਛਿੜਕਾਅ ਵਾਲੀ ਸਿੰਚਾਈ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪੱਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਮੋਨੋਕੋਟ ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਗਲਾਈਫੋਸੇਟ 300 ਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ ਆਕਸੀਫਲੂਰੋਨ 200 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਉਗਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ।

ਪੱਤਿਆਂ 'ਤੇ ਕਾਲੇ ਧੱਬੇ 
ਜੇਕਰ ਪੱਤਿਆਂ 'ਤੇ ਕਾਲੇ ਧੱਬੇ ਦਾ ਹਮਲਾ ਨਜ਼ਰ ਆਵੇ, ਤਾਂ ਕਾਪਰ ਆਕਸੀਕਲੋਰਾਈਡ ਜਾਂ ਮੈਨਕੋਜ਼ੇਬ @ 2.5 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਘੋਲ ਕੇ 8 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਸਪਰੇਅ ਕਰੋ।

ਪਾਊਡਰਰੀ ਫ਼ਫ਼ੂੰਦੀ
ਜੇਕਰ ਪੌਦੇ 'ਤੇ ਚਿੱਟੇ ਧੱਬੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਤਾਂ ਫਲੂਸੀਲਾਜ਼ੋਲ 40 ਮਿਲੀਲਿਟਰ + ਟੀਪੋਲ 50 ਮਿ.ਲੀ. ਪਾਵਰ ਸਪਰੇਅਰ ਨਾਲ 100 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ।

ਟਹਿਣੀਆਂ ਦਾ ਮੁਰਝਾ ਜਾਣਾ
ਇਹ ਇੱਕ ਆਮ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਬੂ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਦਾ ਹਮਲਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਲੋਰੋਥਾਲੋਨਿਲ 2 ਗ੍ਰਾਮ + ਟੀਪੋਲ 0.5 ਮਿ.ਲੀ. ਪਾਵਰ ਸਪਰੇਅਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਰੇਅ ਕਰੋ।

ਕੀ ਹੈ ਫਸਲ ਦੀ ਵਾਢੀ ਦਾ ਢੁਕਵਾਂ ਸਮਾਂ?
ਗੁਲਾਬ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਆਰਥਿਕ ਝਾੜ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਅਤੇ ਦੋ ਪੱਤੀਆਂ ਖੁੱਲ੍ਹ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ (ਪਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ) ਤਾਂ ਗੁਲਾਬ ਨੂੰ ਤਿੱਖੀ ਚਾਕੂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਵੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਲੋੜੀਂਦੀ ਲੰਬਾਈ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਹੱਥ ਦੇ ਚਾਕੂ ਨਾਲ ਕੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੰਡੀ ਦੀ ਮੰਗ ਅਨੁਸਾਰ ਵੱਡੇ ਫੁੱਲਾਂ ਲਈ ਤਣੇ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 60-90 ਸੈ.ਮੀ. ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਫੁੱਲਾਂ ਲਈ 40-50 ਸੈ.ਮੀ.। ਫਸਲ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਜਾਂ ਦੇਰ ਨਾਲ ਦੁਪਹਿਰ ਵਿੱਚ ਤੋੜਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਗੁਲਾਬ ਨੂੰ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਡੱਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਓ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰੱਖਣ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਘੋਲ ਵਿੱਚ ਭਿਓ ਦਿਓ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੀ-ਕੂਲਿੰਗ ਚੈਂਬਰ ਵਿੱਚ 10 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਮਰੇ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ 'ਤੇ 12 ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਰੱਖੋ। ਫਿਰ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਡੰਡੀ ਦੀ ਲੰਬਾਈ, ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰੋ।