ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਧੰਦਾ ਹੈ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ।ਜੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਬਹੁਤਾ ਲਾਹੇਵੰਦ ਨਹੀ ਰਿਹਾ। ਅੱਜ-ਕੱਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਜਿਹੇ ਸਹਾਇਕ ਧੰਦੇ....
ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਧੰਦਾ ਹੈ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ।ਜੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਬਹੁਤਾ ਲਾਹੇਵੰਦ ਨਹੀ ਰਿਹਾ। ਅੱਜ-ਕੱਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਜਿਹੇ ਸਹਾਇਕ ਧੰਦੇ ਹਨ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਆਮਦਨ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸਹਾਇਕ ਧੰਦਿਆਂ 'ਚੋ ਇਕ ਹੈ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ।ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਬਾਰੇ।
ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਲੋੜੀਂਦਾ ਤਲਾਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਰਸਾਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ-ਪਹਿਲਾਂ ਤਲਾਬ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
Fishery Business
ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਹਰੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਤਲਾਬ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਉਹ ਭਾਵੇਂ ਛੋਟੇ-ਵੱਡੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਮੌਸਮੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਬਾਰ੍ਹਾਂ-ਮਾਸੀ ਤਾਲਾਬਾਂ ਵਿਚ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਜਿਹੇ ਤਾਲਾਬ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਉੱਗਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਨਸਪਤੀ ਫਸਲਾਂ ਜਿਵੇਂ-ਸਿੰਘਾੜਾ, ਕਮਲਗੱਟਾ, ਮੁਰਾਰ ਆਦਿ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਲਈ ਤਾਲਾਬ ਵਿਚ ਜੋ ਖਾਂਦਾਂ, ਹੋਰ ਖਾਂਧ ਪਦਾਰਥ ਆਦਿ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਲਾਬ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਉਪਜਾਇਕਤਾ ਵਧਦੀ ਹੈ, ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਫਸਲ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
fishery
ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਨਸਪਤੀ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਕੂੜਾ ਜੋ ਤਾਲਾਬ ਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਸੜ ਗਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਪਜਾਊ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੱਛੀ ਦੇ ਲਈ ਵਧੀਆ ਕੁਦਰਤੀ ਖੁਰਾਕ ਪਲੈਕਟਾਨ (ਪਲਵਕ) ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੂਰਕ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਸ ਵਿਚ ਪੈਦਾਵਾਰ ਵਧਾਉਣ ਵਿਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਜਿੱਥੇ ਜੂਨ ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਲੋੜੀਂਦਾ ਪਾਣੀ ਭਰਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਆਮਦਨ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
Fish Farmer
ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਦੇ ਲਈ ਇਕ ਵੱਖਰੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਖੇਤ ਵਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਬੰਨਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਨੁਸਾਰ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਨਦੀਨ ਕੱਢਦਾ ਹੈ, ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਖਾਦ ਆਦਿ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਆਉਣ ‘ਤੇ ਬੀਜ ਬੀਜਦਾ ਹੈ। ਬੀਜ ਉੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਗੋਡੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਲੋੜ ਮੁਤਾਬਿਕ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ, ਸਫੂਰ ਅਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ ਖਾਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਹੀ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਦਵਾਈ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।
fishing
ਠੀਕ ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮੱਛੀ ਦੀ ਚੰਗੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮੱਛੀ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।ਮੌਸਮੀ ਤਾਲਾਬਾਂ ਵਿਚ ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਬਾਰ੍ਹਾਂ-ਮਾਸੀ ਤਾਲਾਬਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਮੱਛੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਜੂਨ ਮਹੀਨੇ ਤਾਲਾਬਾਂ ਵਿਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਹੋਣ ਤੇ ਬਾਰ-ਬਾਰ ਜਾਲ ਚਲਾ ਕੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਮੱਛੀਆਂ ਅਤੇ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਨੂੰ ਕੱਢ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
fish
ਜੇਕਰ ਤਲਾਬ ਵਿਚ ਮਵੇਸ਼ੀ ਆਦਿ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਪੀਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ 2000 ਤੋਂ 2500 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਪ੍ਰਤੀ ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਨਾਲ ਮਹੁਆ ਖਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮਹੁਆ ਖਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਜੀਵ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੱਛੀਆਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ ਮਰਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕਿਨਾਰੇ ਉੱਤੇ ਆ ਜਾਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਖਾਣ ਅਤੇ ਵੇਚਣ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਲਿਆਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
fish
ਮਹੁਆ ਖਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਇਹ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤਲਾਬ ਨੂੰ 2 ਤੋਂ 3 ਹਫ਼ਤੇ ਤੱਕ ਨਿਸਤਾਰ ਲਈ ਉਪਯੋਗ ਵਿਚ ਨਾ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਵੇ। ਮਹੁਆ ਖਲੀ ਪਾਉਣ ਦੇ ਤਿੰਨ ਹਫਤੇ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਮੌਸਮੀ ਤਲਾਬਾਂ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਭਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 250 ਤੋਂ 300 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਨਾਲ ਚੂਨਾ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਚੂਨਾ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੀ. ਐਚ. ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕਰਕੇ ਖਾਰਾਪਨ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
fish
ਚੂਨਾ ਪਾਉਣ ਦੇ ਇਕ ਹਫਤੇ ਬਾਅਦ ਤਾਲਾਬ ਵਿਚ 10,000 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਦੇ ਮਾਨ ਨਾਲ ਰੂੜੀ ਦੀ ਖਾਦ ਪਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤਾਲਾਬਾਂ ਵਿਚ ਖੇਤਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਵਰਖਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵਹਿ ਕੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਰੂੜੀ ਖਾਦ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਘੱਟ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਉਂਜ ਹੀ ਕਾਫੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਖਾਦ ਮੁਹੱਈਆ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਲਾਬ ਦੇ ਪਾਣੀ ਆਉਣ-ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਦੁਆਰ ਵਿਚ ਜਾਲੀ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਉਚਿਤ ਵਿਵਸਥਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
fish
ਤਾਲਾਬ ਵਿਚ ਮੱਛੀ ਦੇ ਬੀਜ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪਰਖ ਕਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਤਾਲਾਬ ਵਿਚ ਕਾਫੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਮੱਛੀ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਖੁਰਾਕ (ਪਲੈਂਕਟਾਨ) ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਤਾਲਾਬ ਵਿਚ ਪਲੈਂਕਟਾਨ ਦੀ ਚੰਗੀ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਰੂੜੀ ਦੀ ਖਾਦ ਦੇ ਨਾਲ ਸੁਪਰਫਾਸਫੇਟ 300 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ ਯੂਰੀਆ 180 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਦੇ ਨਾਲ ਪਾਇਆ ਜਾਵੇ।
fish
ਇਸ ਲਈ ਸਾਲ ਭਰ ਦੇ ਲਈ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਮਾਤਰਾ (10000 ਕਿਲੋ ਰੂੜੀ ਖਾਦ, 300 ਕਿਲੋ ਸੁਪਰਫਾਸਫੇਟ ਅਤੇ 180 ਕਿਲੋ ਯੂਰੀਆ) ਦੀਆਂ 10 ਮਾਸਿਕ ਕਿਸ਼ਤਾਂ ਵਿਚ ਬਰਾਬਰ-ਬਰਾਬਰ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ 1000 ਕਿਲ੍ਹਾ ਰੂੜੀ ਖਾਦ, 30 ਕਿਲੋ ਸੁਪਰ ਫਾਸਫੇਟ ਅਤੇ 18 ਕਿਲੋ ਯੂਰੀਆ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਤਾਲਾਬ ਵਿਚ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਕਾਫੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਪਲੈਂਕਟਾਨ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਧਾਰਨ ਤੌਰ ਤੇ ਤਾਲਾਬ ਵਿਚ 10000 ਫਰਾਈ ਜਾਂ 5000 ਫਿੰਗਰਲਿੰਗ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
Fishing
ਇਹ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਭੰਡਾਰ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਉਪਲਬਧ ਭੋਜਨ ਦਾ ਪੂਰਨ ਉਪਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਉਂਦਾ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭੰਡਾਰ ਨਾਲ ਸਾਰੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਭੋਜਨ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਤਾਲਾਬ ਵਿਚ ਉਪਲਬਧ ਭੋਜਨ ਦੇ ਉਚਿਤ ਉਪਯੋਗ ਲਈ ਕਤਲਾ ਸਤਹਿ ‘ਤੇ, ਰੋਹੂ ਮੱਧ ਵਿਚ ਅਤੇ ਮ੍ਰਿਗਲ ਮੱਛੀ ਤਾਲਾਬ ਦੇ ਤਲ ਵਿਚ ਉਪਲਬਧ ਭੋਜਨ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਬੀਜ ਇਕੱਤਰੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਤਲਾਬ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਮੁਹੱਈਆ ਭੋਜਨ ਦਾ ਉਚਿਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਉਪਯੋਗ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
Fish
ਇਸ ਨਾਲ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੈਦਾਵਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਦੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਦਾ ਬੀਜ ਮਿਸ਼ਰਤ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਇਹ ਮੱਛੀਆਂ ਦੇਸੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਫਰ ਮੱਛੀਆਂ ਨਾਲ ਕੋਈ ਮੁਕਾਬਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਿਲਵਰ ਕਾਰਪ ਮੱਛੀ ਕਤਲਾ ਦੇ ਸਮਾਨ ਪਾਣੀ ਦੇ ਉੱਪਰੀ ਸਤਹਿ ਤੋਂ, ਗ੍ਰਾਸ ਕਾਰਪ ਰੋਹੂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਤੰਭ ਤੋਂ ਅਤੇ ਕਾਮਨ ਕਾਰਪ ਮ੍ਰਿਗਲ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਾਲਾਬ ਦੇ ਤਲ ਤੋਂ ਭੋਜਨ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਦੀ ਹੈ।
katla fish
ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਸਾਰੇ ਛੇ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਦੇ ਬੀਜ ਇਕੱਤਰੀਕਰਨ ਹੋਣ ਤੇ ਕਤਲਾ, ਸਿਲਵਰ ਕਾਰਪ, ਰੋਹੂ, ਗ੍ਰਾਸ ਕਾਰਪ, ਮ੍ਰਿਗਲ ਅਤੇ ਕਾਮਨ ਕਾਰਪ ਨੂੰ 20:20:15:15:15:15 ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿੱਚ ਇਕੱਤਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਧਾਰਨ ਤੌਰ ਤੇ ਮੱਛੀ ਦੇ ਬੀਜ ਪਾਲੀਥੀਨ ਪੈਕੇਟ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਭਰ ਕੇ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਹਵਾ ਪਾ ਕੇ ਪੈਕ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਲਾਬ ਵਿਚ ਮੱਛੀਆਂ ਦੇ ਬੀਜ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਕਤ ਪੈਕੇਟਾਂ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਲਈ ਤਲਾਬ ਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
Fish business
ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤਲਾਬ ਦਾ ਕੁਝ ਪਾਣੀ ਪੈਕਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਾ ਕੇ ਸਮਤਾਪਣ (ਐਕਲੀਮੇਟਾਈਜੇਦਗਾਨ) ਦੇ ਲਈ ਵਾਤਾਵਰਨ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤਦ ਪੈਕਟ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਤਲਾਬ ਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਪਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਮੱਛੀ ਬੀਜ ਦੀੇ ਉੱਤਰ ਜੀਵਿਤਾ ਵਧਾਉਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
fish farming
ਮੱਛੀ ਬੀਜ ਭੰਡਾਰ ਦੇ ਬਾਅਦ ਜੇਕਰ ਤਾਲਾਬ ਵਿਚ ਮੱਛੀ ਦਾ ਭੋਜਨ ਘੱਟ ਹੈ ਜਾਂ ਮੱਛੀ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਘੱਟ ਹੈ ਤਾਂ ਚਾਵਲ ਦੀ ਫੱਕ (ਕਨਕੀ ਮਿਸ਼ਰਤ ਰਾਈਸ ਪਾਲਿਸ) ਅਤੇ ਸਰ੍ਹੋਂ ਜਾਂ ਮੂੰਗਫਲੀ ਦੀ ਖਲੀ ਲਗਭਗ 1800 ਤੋਂ 2700 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਹਰ ਸਾਲ ਦੇ ਮਾਨ ਨਾਲ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੱਛੀ ਉਸ ਨੂੰ ਖਾਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬੰਨ੍ਹ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਬੇਕਾਰ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ।
fishing
ਠੀਕ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਖਾਧ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਬੋਰੇ ਵਿਚ ਭਰ ਕੇ ਡੰਡਿਆਂ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਤਾਲਾਬ ਵਿਚ ਕਈ ਜਗ੍ਹਾ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿਓ ਅਤੇ ਬੋਰੇ ਵਿਚੋਂ ਬਾਰੀਕ-ਬਾਰੀਕ ਛੇਕ ਕਰ ਦਿਉ। ਇਹ ਵੀ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਬੋਰੇ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭਾਗ ਪਾਣੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਡੁਬਿਆ ਰਹੇ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਪਾਣੀ ਦੇ ਉੱਪਰ ਰਹੇ।ਸਧਾਰਨ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਪੁਰਾਣੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਜਿੱਥੇ 500-600 ਕਿੱਲੋ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਦਾ ਝਾੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਹੀ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਨਾਲ 3000 ਤੋਂ 5000 ਕਿਲੋ/ਹੈਕਟੇਅਰ/ਸਾਲ ਮੱਛੀ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
fish farming
ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਇਸ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਕਰਕੇ 7000 ਕਿਲੋ/ਹੈਕਟੇਅਰ/ਸਾਲ ਤੱਕ ਉਤਪਾਦਨ ਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੱਛੀ ਪਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਜਾਲ ਚਲਾ ਕੇ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੱਛੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪਰਿਪੂਰਕ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਆਸਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਸੰਚਿਤ ਮੱਛੀਆਂ ਦੀ ਵਾਧਾ ਦਰ ਪਤਾ ਲੱਗਾਉਣ ਵਿਚ ਵੀ ਆਸਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਦਿਸੇ ਤਾਂ ਝੱਟਪਟ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
