ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਵਿਚ ਘੱਟ ਸਮਾਂ, ਘੱਟ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਖਪਤ ਅਤੇ ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ ਤੇ ਈ-ਕੂੜੇ ਨਾਲ ਕੀਮਤੀ ਧਾਤਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਤੋਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਪੁਰਾਣੇ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਮਬਾਈਲ ਫੋਨ, ਕੰਪਿਊਟਰ, ਲੈਪਟਾਪ, ਪ੍ਰਿੰਟਰ ਆਦਿ ਦਾ ਗਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੀਤਾਂ ਜਾਂਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਇਕ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਉਪਕਰਣਾਂ ਵਿਚ ਸੋਨਾ, ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਤਾਂਬੇ ਜਿਹੀਆਂ ਕਈ ਕੀਮਤੀ ਧਾਤੂਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਧਾਤੂਆਂ ਨੂੰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਕੂੜੇ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਤਰੀਕੇ ਅਪਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
E-Waste Management
ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਤਕਨੀਕ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏ ਬਿਨਾਂ ਈ-ਕੂੜੇ ਨੂੰ ਮੁੜ ਤੋਂ ਵਰਤੋਂਯੋਗ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੌਮੀ ਤਕਨੀਕੀ ਸੰਸਥਾ, ਮਿਜ਼ੋਰਮ, ਸੀਐਸਆਈਆਰ, ਆਈਐਮਐਮਟੀ, ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਅਤੇ ਐਸਆਰਐਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕ, ਮੋਦੀਨਗਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਈ-ਕੂੜੇ ਨਾਲ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ
Electronic Waste
ਜਿਹੀਆਂ ਕੀਮਤੀ ਧਾਤੂਆਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਇਕ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਕੁੱਲ ਸੱਤ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸੱਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਾਈਕਰੋਵੇਵੇ ਭੱਠੀ ਵਿਚ 1450-1600 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗ੍ਰੇਡ ਤਾਪਮਾਨ 'ਤੇ 45 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਈ-ਕੂੜੇ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਿਘਲ ਹੋਏ ਪਲਾਸਟਿਕ ਅਤੇ ਧਾਤੂ ਤੋਂ ਲਾਵਾ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
E waste a big threat to human health
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੋਜਕਰਤਾ ਰਾਜੇਂਦਰਪ੍ਰਸਾਦ ਮਹਾਪਾਤਰਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੀਵਾਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਈ-ਕੂੜੇ ਦਾ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨਿਪਟਾਰਾ ਬਹੁਤ ਚੁਨੌਤੀਪੂਰਨ ਹੈ। ਸਾਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਈ-ਕੂੜੇ ਨਾਲ ਕੀਮਤੀ ਧਾਤਾਂ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਮੈਫਲ ਭੱਟੀ ਅਤੇ ਪਲਾਜ਼ਮਾ ਤਕਨੀਕ ਦੇ ਨਾਲ ਰਸਾਇਣਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਦੋ ਸੀਨੀਅਰ
E-Waste management in India
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਰਵਾਇਤੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋਵੇਵ ਵਾਲੀ ਇਹ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਵਿਚ ਘੱਟ ਸਮਾਂ, ਘੱਟ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਖਪਤ ਅਤੇ ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ ਤੇ ਈ-ਕੂੜੇ ਨਾਲ ਕੀਮਤੀ ਧਾਤਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਤੋਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆਵੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪੰਜਵਾਂ ਈ-ਕੂੜਾ ਉਤਪਾਦਕ ਦੇਸ਼ ਹੈ।
