ਅੰਬ ਵਿੱਚ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ C, ਵਟਾਮਿਨ A ਅਤੇ ਫਾਈਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,

National Mango Day 2025:  ਅੰਬ, ਜਿਸ ਨੂੰ ‘ਫਲਾਂ ਦਾ ਰਾਜਾ’ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਸੁਆਦ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਬੂ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਬੇਅੰਤ ਫਾਇਦਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਇਹ ਫਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਤੰਦਰੁਸਤ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਇਹ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਰਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਅੰਬ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਮਹੱਤਤਾ

ਅੰਬ ਵਿੱਚ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ C, ਵਟਾਮਿਨ A ਅਤੇ ਫਾਈਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਡੀ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਡੀਆਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ, ਦਿਲ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਹਜ਼ਮ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ। ਅੰਬ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਐਂਟੀਓਕਸੀਡੈਂਟ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਰੈਡੀਕਲਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਬ ਦੀ ਲੋੜ

ਅੰਬ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਫਲ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਵੀ ਅਟੁੱਟ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਬ ਦੀ ਖਾਸ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਰੰਗਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵੀ ਬਣਿਆ ਹੈ।

ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਅੰਬ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ

ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਅੰਬ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅੰਬ ਦੀ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਥਾਨਕ ਕਿਰਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਸਗੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਬਾਹਰੀ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਵੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੰਬ ‘ਫ਼ਲਾਂ ਦਾ ਰਾਜਾ’ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੇ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕਠੇ ਸੁਧਾਰਿਆ ਹੈ।

ਅੰਬ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾ

ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਫਜ਼ਲੀ, ਚੌਂਸਾ, ਦਸਹਰੀ ਅਤੇ ਲੰਗੜਾ ਵਰਗੀਆਂ ਕਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅੰਬ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਅੰਬ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਅੰਬ ਦਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਇਤਿਹਾਸ

ਅੰਬ ਦੀ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 4000 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਫਲ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਉਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਗ੍ਰੰਥਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ‘ਚਾਰਕ ਸੰਹਿਤਾ’ ਅਤੇ ‘ਸੁਸ਼ਰੁਤ ਸੰਹਿਤਾ’, ਵਿੱਚ ਵੀ ਅੰਬ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਦਰਭ

ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਅੰਬ ਦੀ ਕਾਫੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਫਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਪੂਜਾ-ਪਾਠ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਬ ਦੇ ਪੱਤੇ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਵਿਆਹ, ਜਨਮ ਤੇ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਭਤਾਮਕ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਅੰਬ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਖੇਤੀ

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇਂ ਤੋਂ, ਅੰਬ ਦੀ ਖੇਤੀ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭਾਰਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੱਧ-ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅੰਬ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ।