Fact Check: ਫਿਲਿਸਤੀਨ ਲੋਕ ਮੌਤ ਦਾ ਨਾਟਕ ਕਰ ਖਿਚਵਾ ਰਹੇ ਫੋਟੋਆਂ? ਨਹੀਂ, ਫਰਜ਼ੀ ਦਾਅਵਾ ਵਾਇਰਲ

Viral Post

ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਪੋਕਸਮੈਨ (ਮੋਹਾਲੀ ਟੀਮ) - ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਉੱਤੇ ਸਫੇਦ ਚਾਦਰ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕ ਮਰਨ ਦਾ ਨਾਟਕ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਫਿਲਿਸਤਿਨ ਦੇ ਲੋਕ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਖਾਤਰ ਮੌਤ ਦਾ ਨਾਟਕ ਕਰ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿਚਵਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹਮਦਰਦੀ ਹਾਸਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਨੇ ਵੀਡੀਓ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਹਾਲੀਆ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ 2013 ਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਜ਼ਿਪਟ ਵਿਚ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ (Symbolic) ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਵਾਇਰਲ ਪੋਸਟ ਫਰਜੀ ਹੈ। 

ਵਾਇਰਲ ਪੋਸਟ

TRK News Room ਦੀ ਐਡੀਟਰ Yana Mir ਨੇ ਵੀ ਕਈ ਯੂਜ਼ਰ ਵਾਂਗ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤਾ। Yana ਨੇ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਦਿਆਂ ਲਿਖਿਆ, "#Palestinian dead bodies are checking to see if foreign media have finished taking photos, some bodies are feeling suffocated Seriously journos need to give them a break"

ਇਸ ਪੋਸਟ ਦਾ ਟਵਿੱਟਰ ਲਿੰਕ।

ਪੜਤਾਲ

ਪੜਤਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਸੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਕੀਫ਼੍ਰੇਮਸ ਕੱਢੇ ਅਤੇ ਕੀਵਰਡ ਸਰਚ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੂਗਲ ਰਿਵਰਸ ਇਮੇਜ ਸਰਚ ਕੀਤਾ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ Youtube 'ਤੇ 2013 ਦਾ ਅਪਲੋਡ ਮਿਲਿਆ। 28 ਅਕਤੂਬਰ 2013 ਨੂੰ جريدة البديل ਨਾਂਅ ਦੇ ਅਕਾਊਂਟ ਨੇ ਵੀਡੀਓ ਅਪਲੋਡ ਕਰਦਿਆਂ ਟਾਈਟਲ ਲਿਖਿਆ, "عرض تمثيلي بالجثامين داخل جامعة الازهر" ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ (ਅਲ-ਅਜ਼ਹਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ)

ਇਹ ਟਾਈਟਲ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਦਾ ਡਿਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਡਿਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਦਾ ਗੂਗਲ ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ , "ਅਲ-ਅਜ਼ਹਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਦਰਜਨਾਂ ਮੁਸਲਿਮ ਬ੍ਰਦਰਹੁੱਡ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਕਾਲਜ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੁਜ਼ਾਹਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅਲ-ਅਜ਼ਹਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਬ੍ਰਦਰਹੁੱਡ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਲੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ।"

ਇਸ ਅਨੁਸਾਰ ਵੀਡੀਓ ਅਲ ਅਜ਼ਹਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਹੈ। ਅਲ ਅਜ਼ਹਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਇਜ਼ਿਪਟ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਹੇਠਾਂ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।