Fact Check: Blood clot the main reason for Covid-19 death, claims conspiracy theory

ਕੋਵਿਡ -19 ਬਾਰੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਲੇਖ ਵਿਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਟਲੀ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਨ, ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵੈਕਸੀਨ ਦੇਣ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਸਾਜਿਸ਼ ਰਚੀ ਹੈ। ਲੇਖ ਦੇ ਇਲਾਜ਼ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ, ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂਲ ਕਾਰਨਾਂ ਸੰਬੰਧੀ ਕਈ ਦਾਅਵੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਲੇਖ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਇਕ ਵਾਇਰਸ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਹੈ ਅਤੇ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਕੋਵਿਡ -19 ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਵਿਚ ਮੌਤ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਥ੍ਰੋਮੋਬਸਿਸ ਜਾਂ ਖੂਨ ਦਾ ਗਤਲਾ ਹੋਣਾ ਹੈ, ਨਮੂਨੀਆ ਨਹੀਂ। ਕੋਵਿਡ -19 ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਕਦੇ ਵੀ ਇੰਟੈਂਸਿਵ ਕੇਅਰ ਯੂਨਿਟਸ ਅਤੇ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਫੇਸਬੁੱਕ ਅਤੇ ਵਟਸਐਪ 'ਤੇ ਵੀ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਕ ਨਿਊਜ਼ ਚੈਨਲ ਨੇ ਵਾਇਰਲ ਲੇਖ ਵਿਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਈ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦੀ ਘੋਖ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਪਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਾਇਰਲ ਕੀਤੇ ਦਾਅਵੇ ਅਤੇ ਤੱਥ ਹਨ। ਆਈਡੀਆਈਓਟੀ ਸਿੰਡਰੋਮ, ਸੀਨੀਅਰ ਪਲਮਨੋਲੋਜਿਸਟ, ਡਾ. ਸ਼ਾਰਦ ਜੋਸ਼ੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਆਈਡੀਆਈਓਟੀ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਾਲੇ ਇਲਾਜ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਲਝਣ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਇਕ ਵਾਇਰਸ ਹੈ ਜਾਂ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਹੈ, ਕੋਈ ਵੀ ਜੀਨੋਮਿਕ ਗੁਣ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਬਾਰੇ ਲੈਂਸੈਟ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਐਲਐਨਜੇਪੀ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ. ਸੁਰੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿਚ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਕੋਈ ਭੂਮਿਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਸੈਕੰਡਰੀ ਜਾਂ ਜਮਾਂਦਰੂ ਜਰਾਸੀਮੀ ਲਾਗਾਂ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਦੂਜਾ ਦਾਅਵਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਵਿਚ ਮੌਤ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਥ੍ਰੋਮੋਬਸਿਸ ਜਾਂ ਖੂਨ ਦਾ ਗਤਲਾ ਹੋਣਾ ਹੈ, ਨਮੂਨੀਆ ਨਹੀਂ। ਕਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਗਿਆਨ ਰਸਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਜਾਂ ਖੂਨ ਦੇ ਕਲੋਟ ਦਾ ਥ੍ਰੋਮੋਬਸਿਸ ਜਾਂ ਜੰਮ ਜਾਣਾ ਇੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਪੇਚੀਦਗੀ ਹੈ। ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਗਤਲਾ 2030 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਗੰਭੀਰ ਕੋਵੀਡ-19 ਵਿੱਚ ਬਣਦੇ ਹਨ।

ਮਰੀਜ਼ ਇਸੇ ਕਰ ਕੇ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਨੇ “ਵੇਨੋਰਸ ਥ੍ਰੋਮਬੋਐਮਬੋਲਿਜ਼ਮ” ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ ਦੇ ਸ਼ੱਕ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਕਲੀਨਿਕਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਘੱਟ-ਅਣੂ-ਭਾਰ ਹੇਪਰਿਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਐਲ ਐਨ ਜੇ ਪੀ ਦੇ ਡਾ. ਕੁਮਾਰ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਕੋਈ ਖੋਜ ਅਧਿਐਨ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਕੋਰੋਡ -19 ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਥ੍ਰੋਮੋਬਸਿਸ ਕਾਰਨ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ ਇਹ ਉਹ ਮਰੀਜ਼ ਹਨ ਜੋ ਮਲਟੀ-ਆਰਗਨ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਰੀਨਲ ਸ਼ਟਡਾਊਨ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਮੈਕਸ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਡਾ. ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਕਿ “ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਥ੍ਰੋਮੋਬਸਿਸ ਦੀਆਂ ਜਟਿਲਤਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ (ਥ੍ਰੋਮੋਬਸਿਸ) ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੇਸ-ਟੂ- ਕੇਸ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਸਾਰੇ ਕੋਰੋਨਾ ਕੇਸਾਂ ਦਾ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ”।

ਕੋਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਮੌਤ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਥ੍ਰੋਮੋਬਸਿਸ ਹੈ ਜਾਂ ਐਂਟੀਕੋਆਗੂਲੈਂਟ ਡਰੱਗਜ਼ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕੋ ਦਵਾਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਇਕ ਲੈਂਸੇਟ ਲੇਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਹ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਕੋਰਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਮੌਤ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਤੀਜਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵੀਡ -19 ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰਾਂ ਅਤੇ ਇੰਟੈਂਸਿਵ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਦੀ ਕਦੇ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਸਾਰੇ ਸੀਨੀਅਰ ਮੈਡੀਕਲ ਪ੍ਰੈਕਟੀਸ਼ਨਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੋਵਿਡ -19 ਮਰੀਜ਼ ਗੰਭੀਰ ਸਾਹ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਜਾਂ ਮਲਟੀ-ਆਰਗਨਨ ਜਾਂ ਗੁਰਦਿਆਂ ਦੇ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਅਕਸਰ ਆਈਸੀਯੂ ਅਤੇ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪਰ ਸਾਰੇ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਈਸੀਯੂ ਅਤੇ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਟਲੀ ਦੇ ਮਿਲਾਨ ਵਿੱਚ ਸੈਨ ਜਿਊਸੇਪ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਨਮੋਲੋਜੀ ਆਪਰੇਟਿਵ ਯੂਨਿਟ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸਰਜੀਓ ਹਰਾਰੀ ਨੇ ਇਟਲੀ ਦੇ ਅਖਬਾਰ “ਕੋਰਿਏਰੇ ਡੇਲਾ ਸੇਰਾ” ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੌਤਾਂ ਅੰਤਰਮੁਖੀ ਨਮੂਨੀਆ ਅਤੇ ਸਾਹ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇੰਟਰਬਿਊਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ। ਵਾਈਰਲ ਲੇਖ ਵੈਬਸਾਈਟ “ਮਾਧਿਅਮ” ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ “ਈਫੋਗੇਟਰ ਡਾਟ ਕਾਮ” ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗਾਸਿਪ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਵੈਬਸਾਈਟ ਨੇ ਇਸ ਦੇ ਭਾਗ "ਵਰਤੋਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ" ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗਲਤੀ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਵਾਇਰਲ ਹੋਈ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਬੇਯਕੀਨੇ ਸਰੋਤ ਤੋਂ ਚੁਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿਚ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਬਾਰੇ ਇਹ ਵਾਇਰਲ ਪਰ ਅਸਪਸ਼ਟ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਸਿਧਾਂਤ ਝੂਠੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਇਰਲ ਲੇਖ ਵਿਚ ਕੀਤੇ ਦਾਅਵੇ ਵੀ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ। 

ਦਾਅਵਾ- ਥ੍ਰੋਮੋਬਸਿਸ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਦਾਅਵਾ ਸਮੀਖਿਆ- ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਸਾਹ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਮੌਤ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਪਰ ਸਿਰਫ ਜਮਾਂਦਰੂ ਬੈਕਟਰੀਆ ਦੀ ਲਾਗ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ- ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਝੂਠਾ ਹੈ।

Punjabi News  ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਰ ਅਪਡੇਟ ਲਗਾਤਾਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ  Facebook  ਤੇ  ਲਾਈਕ Twitter  ਤੇ follow  ਕਰੋ।