ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ WHO ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ Nipah virus ਬਾਰੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਾ ਸੱਚ? 

Fact Check: Viral WHO warning of Nipah virus outbreak in India is two years old

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ - ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਵਧ ਰਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਇਕ ਪੋਸਟ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹੁਣ ਨਿਪਾਹ ਵਾਇਰਸ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਵਾਇਰਲ ਹੋਈ ਪੋਸਟ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਫੇਸਬੁੱਕ ਯੂਜ਼ਰਸ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਪੋਸਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਪੋਸਟ ਦੇ ਨਾਲ, ਕੁਝ ਨੇ "ਦਿ ਨਿਊ ਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼" ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਲੇਖ ਦਾ ਲਿੰਕ ਵੀ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਹੈ, "ਨਿਪਾਹ ਵਾਇਰਸ, ਦੁਰਲੱਭ ਅਤੇ ਖਤਰਨਾਕ ਵਾਇਰਸ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।" ਇੰਡੀਆ ਟੂਡੇ ਐਂਟੀ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਵਾਰ ਰੂਮ ਨੇ ਇਸ ਦਾਅਵੇ ਦਾ ਸੱਚ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਨੇ ਨਿਪਾਹ ਵਾਇਰਸ ਫੈਲਣ ਦੀ ਆਖ਼ਰੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਅਗਸਤ 2018 ਵਿਚ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।

ਦਿ ਨਿਊ ਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼" ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਪੋਸਟ ਅਸਲ ਵਿੱਚ 4 ਜੂਨ 2018 ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਿਪਾਹ ਵਾਇਰਸ ਇੱਕ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿਚ ਬਦਲਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਰੱਖਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ 17 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਕੇਰਲ ਵਿਚ ਉਸ ਸਮੇਂ 18 ਵਿਅਕਤੀ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੋਏ ਸਨ। 

7 ਅਗਸਤ 2018 ਨੂੰ WHO ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਸਾਲ 17 ਜੁਲਾਈ ਤੱਕ 19 ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 17 ਦੀ ਮੌਤ ਕੇਰਲ ਵਿਚ ਹੋਈ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, “1 ਜੂਨ 2018 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਕੇਸ ਜਾਂ ਮੌਤ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੈ। 
ਨਿਪਾਹ ਇਕ ਜ਼ੂਨੋਟਿਕ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ ਜਾਨਵਰਾਂ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿਚ ਫੈਲਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਦੂਸ਼ਿਤ ਭੋਜਨ ਜਾਂ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਸੰਕਰਮਿਤ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਗੰਭੀਰ ਸਾਹ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਘਾਤਕ ਐਨਸੇਫਲਾਈਟਿਸ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਸਿਮੋਟੋਮੈਟਿਕ ਲਾਗ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਨਿਪਾਹ ਦੀ ਲਾਗ ਲਈ ਮੌਤ ਦਰ ਕਾਫ਼ੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਰ 40-75% ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਹੈ।
ਇਸ ਲਈ ਵਾਇਰਲ ਹੋਏ ਸੰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ WHO ਨੇ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਨਿਪਾਹ ਫੈਲਣ ਬਾਰੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੋ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਵੱਲੋਂ ਕੋਈ ਤਾਜ਼ਾ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਦਾਅਵਾ - ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੋਸਟ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹੁਣ ਨਿਪਾਹ ਵਾਇਰਸ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ।

ਸੱਚ - ਵਾਇਰਲ ਹੋਈ ਪੋਸਟ ਵਿਚ ਜੋ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਇਹ ਦੋ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਵੱਲੋਂ ਕੋਈ ਤਾਜ਼ਾ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਸੱਚ/ਝੂਠ - ਝੂਠ