ਯੂਪੀ ਦਾ ਇਹ ਕਿਸਾਨ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਕਮਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਮੁਨਾਫ਼ਾ, ਪਹਿਲਾਂ ਕਰਜ਼ੇ 'ਚ ਡੁੱਬੀ ਸੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 

ਕੌਸ਼ਾਂਬੀ: ਸਾਡੇ ਕਿਸਾਨ ਵੀ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬਦਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਹੁਣ ਰਵਾਇਤੀ ਖੇਤੀ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਉਗਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਯੂਪੀ ਦੇ ਕੌਸ਼ਾਂਬੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਸਿਰਥੂ ਤਹਿਸੀਲ 'ਚ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਇਕ ਕਿਸਾਨ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿਚ ਦੋ ਤੋਂ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਔਸਤਨ, ਉਹ ਇੱਕ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿਚ 4 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦਾ ਸ਼ੁੱਧ ਲਾਭ ਕਮਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮਦਦ ਦੇ ਇਹ ਸਭ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। 

ਸੰਗਮ ਲਾਲ ਮੌਰਿਆ ਸਿਰਥੂ ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਕੰਵਰ ਪਿੰਡ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਹੈ। ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਰਵਾਇਤੀ ਖੇਤੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਘੱਟ ਅਤੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੋਝ ਪਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਉਹ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਨੀ ਸਿੱਖੀ।

ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਲਗਨ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਨਕਦੀ ਫ਼ਸਲ ਵਜੋਂ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਸਕੈਫੋਲਡਿੰਗ ਵਿਧੀ ਨਾਲ 4 ਸ਼ੈੱਡਾਂ ਵਿੱਚ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਸੰਗਮ ਲਾਲ ਅਨੁਸਾਰ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਨਤੀਜੇ ਮਿਲੇ। ਮਸ਼ਰੂਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਲੱਸਟਰ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ 8 ਟਨ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਪਾਇਆ। ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮੰਡੀ 'ਚ ਵੇਚਿਆ ਤਾਂ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਰੇਟ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਸ ਨੂੰ 4 ਗੁਣਾ ਲਾਭ ਹੋਇਆ। ਉਸਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਗੁਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਖੁੰਬਾਂ ਉਗਾਉਣ ਵਿਚ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਾਰਨ ਇਹ ਖੁੰਬਾਂ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੱਥੋ-ਹੱਥ ਵੇਚੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।

ਸੰਗਮ ਲਾਲ ਮੌਰੀਆ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਝੋਨੇ-ਕਣਕ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਗੋਬਰ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੀਜ ਨੂੰ ਸ਼ੈੱਡ ਵਿਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਬੈੱਡ 'ਤੇ ਪਾ ਕੇ ਬੀਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਸ਼ਰੂਮ ਲਗਭਗ 3 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਵਿਕਰੀ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 

ਇਕ ਸ਼ੈੱਡ ਤੋਂ ਉਸ ਨੂੰ 5 ਤੋਂ 8 ਟਨ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸ਼ੁੱਧ ਕਮਾਈ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਲਾਗਤ ਨੂੰ ਕੱਢ ਕੇ ਉਹ ਇੱਕ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿਚ 4 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਕਮਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਰਵਾਇਤੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਸੀ।