ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਨਹੀਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ’ਚ ਭਾਰੀ ਧਾਤਾਂ ਹਨ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ : ਮਾਹਰ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਖੇਤੀ ਅਧੀਨ ਰਕਬੇ ’ਚ ਕਮੀ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਕੁਆਲਿਟੀ ’ਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤਕਨੀਕ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਪੋਸਣ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਇਹ ਰਾਏ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਹੈ।

‘ਕਿਸਾਨ ਦਿਵਸ’ ਮੌਕੇ ’ਤੇ ਕਰਵਾਏ ‘ਬਿਹਤਰੀਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ: ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਸੰਮੇਲਨ 2023’ ’ਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ, ਇਹ ਕੁਦਰਤ ਲਈ ਆਰਥਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। 

ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦੇਣ ਲਈ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਿਆਂ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੋਜ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ (ਆਈ.ਸੀ.ਏ.ਆਰ.) ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਡਾ. ਆਰ.ਸੀ. ਅਗਰਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ (ਏ.ਆਈ.) ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਰ ਦਿਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦੇਣ ਦੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ’ਚ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਛਿੜਕਾਅ ਵਰਗੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੁਨੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਏ.ਆਈ. ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ ’ਚ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਵਧਣ ਨਾਲ ਇਹ ਖੇਤਰ ਵੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ’ਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ ਫਾਰ ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਐਂਡ ਰੂਰਲ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ (ਨਾਬਾਰਡ) ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁਖੀ ਗੋਵਿੰਦ ਰਾਜੂਲ ਚਿੰਤਲਾ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿਤੀ ਕਿ ਇਹ ਵੱਡਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਤਾਂ ਹੀ ਲਾਭ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰੇਗਾ ਜੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤਕਨੀਕ ਨਾ ਸਿਰਫ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਲਈ, ਬਲਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਵੰਨ-ਸੁਵੰਨਤਾ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਵੀ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹੋਵੇਗੀ।

ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਮਿੱਥ ’ਤੇ ਧਨੁਕਾ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਡਾ. ਆਰ.ਜੀ. ਅਗਰਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ’ਚ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਖਪਤ (350 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ) ਚੀਨ (1300 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ) ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਧਿਐਨਾਂ ’ਚ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ ਵਿਚਕਾਰ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਸਥਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।’’ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ ’ਚ ਵਿਆਪਕ ਤਬਦੀਲੀ ਲਈ ਪੰਜ ਨੁਕਤਿਆਂ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਲੋਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਵਰਤੋਂ, ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਜਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਛੱਪੜਾਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ, ਬੀਜ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ’ਚ ਸਰਕਾਰੀ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਸੈਮੀਨਾਰ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਰਾਕੇਸ਼ ਸ਼ਾਰਦਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਮ ਧਾਰਨਾ ਦੇ ਉਲਟ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਡਾ. ਸ਼ਾਰਦਾ ਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿਤੀ ਕਿ ਇਹ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ’ਚ ਭਾਰੀ ਧਾਤਾਂ ਹਨ ਜੋ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।

ਪੀ.ਕੇ. ਸਿੰਘ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕੀਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਪਣਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ’ਚ ਵਿਗਾੜ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ’ਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਰਸਾਇਣ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ’ਚ ਖੋਜ ’ਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਕ ਰੁਪਏ ’ਤੇ ਇਕ ਰੁਪਿਆ 14 ਰੁਪਏ ਦਾ ਰਿਟਰਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।