ਖੇਤ ਖ਼ਬਰਸਾਰ : ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਨਾਲ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਫ਼ਾਇਦਾ
ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਨਾਲ ਵੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਲਾਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਭੇਡ ਪਾਲਣ ਬਾਰੇ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਾਂਗੇ।
ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਨਾਲ ਵੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਲਾਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਭੇਡ ਪਾਲਣ ਬਾਰੇ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਾਂਗੇ। ਭੇਡ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲੋਹੀ, ਮੈਰੀਨੋ, ਨਾਲੀ ਭੇਡ, ਮੁੰਜਾਲ, ਗੱਦੀ, ਮਗਰਾ, ਮਾਲਪੁਰਾ, ਪੁਗਲ ਆਦਿ। ਪਰ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਮੈਰੀਨੋ ਭੇਡ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗੇ। ਇਹ ਭੇਡ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਉੱਨ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਦੁੱਧ ਚੰਗੀ ਕੁਆਲਿਟੀ ਵਾਲਾ ਪਨੀਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਭੇਡ ਕੇਵਲ 1 ਮੇਮਣੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੇਵਲ 10 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੇਮਣਿਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਵੇ। ਇਹ ਇਕ ਦਰਮਿਆਨੇ ਆਕਾਰ ਦਾ ਜਾਨਵਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਚਿੱਟਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਇਹ ਹਿਸਾਰ ਵਿਚ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸਿਰ ਅਤੇ ਪੈਰ ਉੱਨ ਨਾਲ ਢਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਸਾਹਸੀ ਸੁਭਾਅ ਕਾਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਲਵਾਯੂ ਵਿਚ ਰਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਭੇਡਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਚਰਨਾ ਹੀ ਪਸੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਲੀਦਾਰ (ਪੱਤੇ, ਫੁੱਲ ਆਦਿ), ਲੋਬੀਆ, ਬਰਸੀਮ, ਫਲੀਆਂ ਆਦਿ ਖਾਣਾ ਚੰਗਾ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਚਾਰਾ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਵਾਂਹ/ਲੋਬੀਆ ਆਦਿ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇਕ ਸਾਲਾਨਾ ਪੌਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਮੱਕੀ ਅਤੇ ਜਵਾਰ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨਾਲ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭੇਡ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ 6 ਤੋਂ 7 ਘੰਟੇ ਤਕ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਚਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਹਰੇ ਘਾਹ ਅਤੇ ਸੁੱਕੇ ਚਾਰੇ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਚਰਨ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ੇ ਹਰੇ ਘਾਹ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ | ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਾਰੇ ਵਾਲਾ ਟਿਮੋਥੀ ਅਤੇ ਕੈਨਰੀ ਘਾਹ।
ਚਾਰੇ ਵਾਲੇ ਪੌਦੇ: ਫਲੀਦਾਰ: ਬਰਸੀਮ, ਲੱਸਣ, ਫਲੀਆਂ, ਮਟਰ, ਜਵਾਰ ਗੈਰ-ਫਲੀਦਾਰ: ਮੱਕੀ, ਜਵੀ, ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪੱਤੇ: ਪਿੱਪਲ, ਅੰਬ, ਅਸ਼ੋਕਾ, ਨਿੰਮ, ਬੇਰ, ਕੇਲਾ, ਪੌਦੇ ਅਤੇ ਝਾੜੀਆਂ, ਜੜ੍ਹੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਅਤੇ ਵੇਲ: ਗੋਖਰੂ, ਖੇਜੜੀ, ਕਰੌਂਦਾ, ਬੇਰ ਆਦਿ।
ਜੜ੍ਹ ਵਾਲੇ ਪੌਦੇ (ਬਚੀਆਂ-ਖੁਚੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ): ਸ਼ਲਗਮ, ਆਲੂ, ਮੂਲੀ, ਗਾਜਰ, ਚੁਕੰਦਰ, ਫੁੱਲ-ਗੋਭੀ, ਬੰਦ-ਗੋਭੀ।
ਘਾਹ: ਨੇਪੀਅਰ ਘਾਹ, ਗਿੰਨੀ ਘਾਹ, ਦੁੱਬ ਘਾਹ, ਅੰਜਨ ਘਾਹ, ਸਟੀਲੋ ਘਾਹ
ਸੁੱਕਾ ਚਾਰਾ: ਤੂੜੀ/ਪਰਾਲੀ: ਚਨੇ, ਅਰਹਰ ਅਤੇ ਮੂੰਗਫਲੀ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਚਾਰਾ
ਹੇਅ: ਘਾਹ, ਫਲੀਦਾਰ (ਚਨੇ) ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਫਲੀਦਾਰ (ਜਵੀ)
ਸਾਈਲੇਜ: ਘਾਹ, ਫਲੀਦਾਰ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਫਲੀਦਾਰ ਪੌਦੇ।
ਅਨਾਜ: ਬਾਜਰਾ, ਜਵਾਰ, ਜਵੀ, ਮੱਕੀ, ਛੋਲੇ, ਕਣਕ
ਫ਼ਾਰਮ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਪ-ਉਤਪਾਦ: ਨਾਰੀਅਲ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਖਲ, ਸਰੋਂ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਖਲ, ਮੁੰਗਫਲੀ ਦਾ ਛਿਲਕਾ, ਅਲਸੀ, ਸ਼ੀਸ਼ਮ, ਕਣਕ ਦਾ ਚੂਰਾ, ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਚੂਰਾ ਆਦਿ।
ਪਸ਼ੂ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਉਤਪਾਦ: ਪੂਰੇ ਅਤੇ ਅੱਧੇ ਸੁੱਕੇ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦ, ਮੱਛਲੀ ਦਾ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਰਕਤ ਭੋਜਨ
ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਪ-ਉਤਪਾਦ: ਜੌਂ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਵਾਲੇ ਉਪ-ਉਤਪਾਦ
ਫਲੀਆਂ: ਬਬੂਲ, ਕੇਲਾ, ਮਟਰ ਆਦਿ।
ਨਵੇਂ ਜਨਮੇ ਮੇਮਣੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ: ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੇਮਣੇ ਦੇ ਨੱਕ, ਚਿਹਰਾ ਅਤੇ ਕੰਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਸੁੱਕੇ ਨਰਮ ਸੂਤੀ ਕਪੜੇ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ ਅਤੇ ਗਰਭ-ਨਾਲ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿਉ। ਨਵੇਂ ਜਨਮੇ ਮੇਮਣੇ ਨੂੰ ਕੋਮਲਤਾ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਨਵਜਾਤ ਬੱਚਾ ਸਾਹ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਪੈਰਾਂ ਤੋਂ ਫੜ ਕੇ ਸਿਰ ਹੇਠਾਂ ਵਲ ਕਰ ਕੇ ਲਟਕਾ ਕੇ ਰੱਖੋ, ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭੇਡ ਦੇ ਥਣਾਂ ਨੂੰ ਟਿੰਕਚਰ ਆਇਉਡੀਨ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ ਅਤੇ ਫਿਰ ਜਨਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ 30 ਮਿੰਟ ਵਿਚ ਹੀ ਮੇਮਣੇ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉ।
ਮੇਮਣੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ: ਜੀਵਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿਚ ਮੇਮਣੇ ਦੀ ਖ਼ਾਸ ਦੇਖਭਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਭੇਡ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਕੁਆਲਿਟੀ ਵਾਲਾ ਘਾਹ ਜਾਂ ਚਾਰਾ ਦਿਉ, ਜੋ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਚੰਗਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਚਣ-ਯੋਗ ਹੋਵੇ। ਚਰਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਲੀਦਾਰ ਅਤੇ ਤਾਜ਼ਾ ਪੱਤੇ ਦਿਉ।