Employs

ਮੁਜ਼ੱਫਰਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਗੜ੍ਹਵਾੜਾ ਪਿੰਡ ਦਾ 46 ਸਾਲਾ ਯੋਗੇਸ਼ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤਕ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਕੋਲ 70 ਵਿੱਘੇ ਦੀ ਜੱਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਪੜੇ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਪਾਈ ਅਤੇ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਪੁਲਿਸ ਵਿਚ ਭਰਤੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਖੇਤੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਆਪਣੇ ਉਪਰ ਲਈ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕਿੱਤਾ ਬਣਾਇਆ।

“ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਜਾਂਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਗੰਨਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤੇ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਬਲਦਾਂ ਅਤੇ ਕਰੱਸ਼ਰ ਤੋਂ ਗੁੜ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਫਿਰ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਗੰਨੇ ਦੀ ਬਜਾਏ ਹੋਰ ਫਸਲਾਂ ਉਗਾਉਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ। 

ਯੋਗੇਸ਼ ਨੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਉਗਾਈਆਂ ਹਨ, ਕਿਸੇ ਵਿਚ ਮੁਨਾਫਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵਿਚ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਸਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਸੈਮੀਨਾਰਾਂ ਵਿਚ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੂੰ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਖੇਤੀ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨੀ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜਨਾ ਪਵੇਗਾ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਕਰਨ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਕੰਮ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਰਾਕੇਸ਼ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮਦਦ ਮਿਲੀ। 

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਗਾਹਕਾਂ ਅਤੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਜੁੜਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਯੋਗੇਸ਼ ਦੀ ਵੀ  ਗੁੜ ਵੇਚਣ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਵਿਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਗਈ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੰਨੇ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਕਾਸ਼ਤ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਗੰਨੇ ਦੀ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।

ਯੋਗੇਸ਼ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਯੂਨਿਟ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਗੰਨੇ ਤੋਂ ਜੂਸ ਡਿਸਪੈਂਸਰ, ਫਿਰ ਇਸ ਜੂਸ ਨੂੰ ਉਬਾਲਣ ਲਈ ਵੱਡੇ ਕੜਾਹ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਚੀਨੀ ਨੂੰ ਫਿਲਟਰ ਕਰਨ ਲਈ ਗੁੜ ਅਤੇ ਸਿਈਵੀ ਸੈਟ ਕਰਨ ਲਈ ਟ੍ਰੇ ਆਦਿ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਗੰਨੇ ਦਾ ਰਸ ਕੱਢਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਘਣੇ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੈਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਗੁੜ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਹ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਬਰਫੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਗੁੜ ਦੀ ਪੈਕਿੰਗ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਖੁਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਇਸਦੇ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੰਪਨੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਗੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਇਕ ਟੀਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਗੁੜ ਚੁੱਕ ਕੇ ਛੋਟੇ ਪੈਕਟਾਂ ਅਤੇ ਡੱਬਿਆਂ ਵਿਚ ਪੈਕ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਵੇਚਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ, ਉਸਨੇ ਲਗਭਗ 42 ਕੁਇੰਟਲ ਗੁੜ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਵੇਚੀ। ਯੋਗੇਸ਼ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਆਪਣਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵਧਾ ਲਿਆ।

ਆਪਣੀ ਗੰਨੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦਿਆਂ ਉਸਨੇ ਹੋਰਨਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਗੰਨਾ ਖਰੀਦਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਅੱਜ ਉਹ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 50,000 ਕੁਇੰਟਲ ਗੰਨੇ ਦੀ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 5000 ਕੁਇੰਟਲ ਗੁੜ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ 2000 ਲੀਟਰ ਸਿਰਕਾ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗੰਨੇ ਦਾ ਸਿਰਕਾ ਕਈ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯੋਗੇਸ਼ ਇਕ ਦਿਨ ਵਿਚ 18 ਕੁਇੰਟਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੁੜ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ 45 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਆਪਣੀ ਨਿਰਮਾਣ ਯੂਨਿਟ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।