ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਖਾਓ ਮੋਟਾ ਅਨਾਜ

Grain

ਸਾਡੇ ਵੱਡੇ-ਬੂੜੇ ਅਕਸਰ ਅਨਾਜ ਖਾਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਸਟਡੀ 'ਚ ਵੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।  ਮੋਟਾ ਅਨਾਜ ਸਿਹਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਵੀ ਦੁਰੁਸਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ 'ਚ ਜਵਾਰ, ਬਾਜਰਾ, ਰਾਗੀ, ਮੱਕਾ, ਜੌਂ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜ ਉਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਨਾਜ ਆਇਰਨ, ਕੋਪਰ, ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਵਰਗੇ ਤੱਤ ਨਾਲ ਤਾਂ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਹਨ, ਕਣਕ, ਝੋਨੇ ਵਰਗੀ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਰੀਨ ਹਾਉਸ ਗੈਸਾਂ ਦੇ ਬਣਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਬਣਦੇ।

ਇਕ ਸਟਡੀ ਦਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਣਕ ਅਤੇ ਝੋਨੇ ਨੂੰ ਉਗਾਉਣ 'ਚ ਯੂਰੀਆ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯੂਰੀਆ ਜਦੋਂ ਵੱਖ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਨਾਈਟਰਸ ਆਕਸਾਇਡ, ਨਾਈਟਰੇਟ, ਅਮੋਨਿਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਤੱਤਾਂ 'ਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।  ਨਾਈਟਰਸ ਆਕਸਾਇਡ ਹਵਾ 'ਚ ਘੁਲ ਕੇ ਸਿਹਤ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਾਹ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਐਸਿਡ ਰੇਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਗੈਸ ਤਾਮਪਾਨ 'ਚ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।  

ਇਸ ਨਾਲ ਹੀ ਯੂਰੀਆ ਕਾਰਨ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਕਵਾਲਿਟੀ ਵੀ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ 'ਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸੂਕਸ਼ਮ ਜੀਵੀ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਰਨਲ ਗਲੋਬਲ ਐਨਵਾਈਰਨਮੈਂਟਲ ਚੇਂਜ 'ਚ ਛਪੀ ਇਸ ਸਟਡੀ 'ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜਾਂ ਲਈ ਯੂਰੀਆ ਦੀ ਖਾਸ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਉਹ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਚ ਵੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਕਮੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਾ 
ਇਸ 'ਤੇ ਅਫ਼ਸੋਸ ਜਤਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜਾਂ ਦੇ ਰਕਬੇ 'ਚ ਲਗਾਤਾਰ ਕਮੀ ਆਉਂਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਟਡੀ ਮੁਤਾਬਕ 1966 'ਚ ਦੇਸ਼ ਚ ਕਰੀਬ 4.5 ਕਰੋਡ਼ ਹੈਕਟੇਇਰ 'ਚ ਮੋਟਾ ਅਨਾਜ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਰਕਬਾ ਘੱਟ ਕੇ ਢਾਈ ਕਰੋਡ਼ ਹੈਕਟੇਇਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਸਰਕਾਰ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ 
ਜਿੱਥੇ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜਾਂ ਦਾ ਰਕਬਾ ਘੱਟ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਉਨਹਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਉਗਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਥੇ ਹੀ ਸਰਕਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਦੇਣ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੋਸ਼ਣ ਵਾਲੇ ਗੁਣਾ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਨੂੰ ਕਹਿ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਡ-ਡੇ ਮੀਲ ਸਕੀਮ 'ਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।