ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਨੇ ਪੁੱਤਰ ਸਲੀਮ ਨੂੰ ਅਲਵਰ ਦੇ ਇਸ ਕਿਲ੍ਹੇ 'ਚ ਕੀਤਾ ਸੀ ਨਜ਼ਰਬੰਦ
ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਨੇ ਅਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਸਲੀਮ ਨੂੰ ਜਿਸ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਹ ਅਲਵਰ ਸਥਿਤ ਬਾਲ ਕਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਲਵਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨਾਮ...
ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਨੇ ਅਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਸਲੀਮ ਨੂੰ ਜਿਸ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਹ ਅਲਵਰ ਸਥਿਤ ਬਾਲ ਕਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਲਵਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਰਾਵਲੀ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ 'ਤੇ ਬਣੇ ਇਸ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਕੰਧ ਪੂਰੀ ਪਹਾੜੀ 'ਤੇ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜੋ ਹਰੇ - ਭਰੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਤੋਂ ਹੋਕੇ ਲੰਘਦੀ ਹੈ। 1000 ਫੀਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਇਸ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਹਸਨ ਖਾਨ ਮੇਵਾਤੀ ਨੇ ਕਰਾਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਅਲਵਰ ਦੀ ਸੱਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ।
ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਬਣਾਵਟ : ਇਹ ਕਿਲ੍ਹਾ ਅਪਣੀ ਬਣਾਵਟ ਲਈ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। 5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਮੇ ਅਤੇ 1.5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਚੌੜੇ ਬਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਲਈ ਪੰਜ ਦਰਵਾਜੇ ਹਨ। ਦੁਰਗ ਵਿਚ ਜਲਮਹਿਲ, ਨਿਕੁੰਭ ਮਹਿਲ, ਸਲੀਮ ਸਾਗਰ, ਸੂਰਜ ਕੁੰਡ ਅਤੇ ਕਈ ਮੰਦਿਰਾਂ ਦੇ ਵੀ ਰਹਿੰਦ ਖੂਹੰਦ ਵੀ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲਗਭੱਗ 340 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ 15 ਵੱਡੇ ਅਤੇ 51 ਛੋਟੇ ਟਾਵਰ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ 8 ਵੱਡੇ ਗੁੰਬਦ ਦੇ ਨਾਲ ਬੰਦੂਕਾਂ ਦਾਗਣ ਲਈ 446 ਛੇਦ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਰਾਮ ਮੰਦਿਰ, ਸਿਰ ਵਾਲੇ ਹਨੁਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਮੰਦਿਰ ਅਤੇ ਚਕਰਧਰ ਹਨੁਮਾਨ ਮੰਦਿਰ ਪੁਰਾਤਨਕਾਲ ਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਹੋਣਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਬਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇਤਹਾਸ : ਸੰਨ 1551 ਵਿਚ ਹਸਨ ਖਾਨ ਵਲੋਂ ਬਣਾਏ ਗਏ ਇਸ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਅੱਜ ਵੀ ਉਂਝ ਹੀ ਬਰਕਰਾਰ ਹੈ। ਜਿਸ ਉਤੇ ਮੁਗਲ, ਮਰਾਠਾਂ ਅਤੇ ਜਾਟਾਂ ਨੇ ਵੀ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ। ਅੰਤ ਵਿਚ 1775 ਵਿਚ ਕੱਛਵਾਹਾ ਰਾਜਪੂਤ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਅਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਲੈ ਲਿਆ।
ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਘੁੱਮਣ ਦਾ ਸਮਾਂ : ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਦਾ ਆਨੰਦ ਤੁਸੀਂ ਸਵੇਰੇ 6 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 7 ਵਜੇ ਤੱਕ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਂਝ ਅਲਵਰ ਘੁੱਮਣ ਲਈ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਮੌਸਮ ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਂਝ ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵੀ ਅਲਵਰ ਘੁੱਮਣ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।