ਜਲਦ ਲਾਂਚ ਹੋਵੇਗਾ ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਇਆ, ਜਾਣੋ ਇਹ ਆਮ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਲੱਗ?

Digital Rupee

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨਵੇਂ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪਰਸ ਵਿੱਚ ਕਾਗਜ਼ ਦੇ ਨੋਟ ਲੈ ਕੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਜਾਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022-23 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਯਾਨੀ ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਈਆ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਯਾਨੀ ਅੱਜ ਆਪਣੇ ਬਜਟ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ।

ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (ਆਰ.ਬੀ.ਆਈ.) ਨੇ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਮੁਕੰਮਲ ਕਰ ਲਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਡਿਜੀਟਲ ਮੁਦਰਾ ਬਲਾਕਚੈਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕ੍ਰਿਪਟੋ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਆਧਾਰਿਤ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਿਟਕੋਇਨ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀਆਂ। ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਡਿਜੀਟਾਈਜੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਆਵੇਗੀ।

ਸੈਂਟਰਲ ਬੈਂਕ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ (CBDC) ਕੀ ਹੈ?

ਇਹ ਨਕਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਰੂਪ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਨਕਦ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੁਸੀਂ ਡਿਜੀਟਲ ਮੁਦਰਾ ਨਾਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵੀ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਵੋਗੇ। CBDC ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਿਟਕੋਇਨ ਜਾਂ ਈਥਰ) ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਿਨ੍ਹਾ ਕਿਸੇ ਵਿਚੋਲੇ ਜਾਂ ਬੈਂਕ ਦੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਤੋਂ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਮਿਲੇਗੀ ਅਤੇ ਇਹ ਉਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇਗੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਨਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਬਟੂਏ ਵਿਚ ਜਾਏਗਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਵਿਚ। ਬਿਲਕੁਲ ਨਕਦੀ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ, ਪਰ ਡਿਜੀਟਲ ਹੋਵੇਗਾ।

ਇਹ ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਿਆ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ?

ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਵੋਗੇ ਕਿ ਡਿਜੀਟਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਬੈਂਕ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ, ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਵਾਲਿਟ ਜਾਂ ਕਾਰਡ ਪੇਮੈਂਟ ਰਾਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਵੱਖਰੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਗਈ?

ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਚੈੱਕਾਂ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦਿਓ। ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰਕਮ ਵਿੱਚੋਂ 'ਅਸਲ' ਰੁਪਏ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਜਾਂ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਡਿਜੀਟਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਨਾਲ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਇਹ ਤੁਰੰਤ ਮਿਲ ਗਿਆ ਹੈ? ਨੰ. ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਨੂੰ ਫਰੰਟ-ਐਂਡ ਦੇ ਖਾਤੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮਿੰਟ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 48 ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਕਿ ਭੁਗਤਾਨ ਤੁਰੰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਇਸਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਜਾਂ ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਏ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਇਹੀ ਇਸਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਜੋ ਡਿਜੀਟਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹ ਹੈ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾ ਪੈਸੇ ਦਾ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ। ਪਰ CBDC ਕਰੰਸੀ ਨੋਟ ਬਦਲਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।