ਭਾਰਤ ਨੇ ਕਤਰ ਨਾਲ LNG ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਕੀਤਾ, 6 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦੀ ਬਚਤ ਕੀਤੀ 

ਬੈਤੂਲ (ਗੋਆ) : ਭਾਰਤ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਕਤਰ ਤੋਂ 20 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਤਰਲ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ (LNG) ਦੇ ਆਯਾਤ ਲਈ 78 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸੌਦੇ ’ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ। ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ, ਜੋ ਮੌਜੂਦਾ ਕੀਮਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੀਮਤ ’ਤੇ 2048 ਤਕ ਲਾਗੂ ਹੈ, ਦੇ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਦੀ ਮਿਆਦ ’ਚ 6 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦੀ ਬਚਤ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। 

ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ LNG ਦਰਾਮਦਕਾਰ Petonet LNG Ltd. ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ LNG ਦਰਾਮਦਕਾਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਇਕ ਬਿਆਨ ’ਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਊਰਜਾ ਹਫਤੇ ਦੌਰਾਨ ਕਤਰ ਐਨਰਜੀ ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ, ਖਾਦ ਅਤੇ CNG ’ਚ ਬਦਲਣ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ 75 ਲੱਖ ਟਨ ਗੈਸ ਖਰੀਦਣ ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕ ਸਮਝੌਤੇ ’ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ। 

ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਦਸਿਆ ਕਿ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮਝੌਤੇ ਨਾਲੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਕੀਮਤ ’ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਨਵੀਂਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਮੌਜੂਦਾ ਕੀਮਤਾਂ ’ਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿਲੀਅਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਥਰਮਲ ਯੂਨਿਟ (ਐੱਮ.ਆਈ.ਐੱਲ.) ਦੀ 0.8 ਡਾਲਰ ਦੀ ਬਚਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੌਰਾਨ ਕੁਲ 6 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਬਚਤ ਹੋਵੇਗੀ। 

ਰਾਸਗੈਸ ਨਾਲ 19 ਦਾ ਸੌਦਾ ਪਹਿਲਾ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਸੀ ਜਿਸ ’ਤੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਕ੍ਰਾਇਓਜੈਨਿਕ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ’ਚ ਤਰਲ ਰੂਪ ’ਚ ਗੈਸ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਲਈ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। 25 ਸਾਲ ਦੇ ਸੌਦੇ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਡਿਲੀਵਰੀ 2004 ’ਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਦੀ ਮਿਆਦ 2008 ’ਚ ਖਤਮ ਹੋਣੀ ਸੀ। ਰਾਸਗੈਸ ਹੁਣ ਕਤਰ ਐਨਰਜੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਤੇਲ ਮੰਤਰੀ ਹਰਦੀਪ ਪੁਰੀ ਨੇ ਟਵਿੱਟਰ ’ਤੇ ਲਿਖਿਆ, ‘‘ਮੈਂ ਊਰਜਾ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਕਤਰ ਐਨਰਜੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅਤੇ ਸੀਈਓ ਸਾਦ ਸ਼ੈਰੀਦਾ ਅਲ-ਕਾਬੀ ਨੂੰ LNG ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ਖਰੀਦ ਸਮਝੌਤੇ (LNG SPA) ਲਈ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ’ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਿਲ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਹਾਂ। Petronet LNG Ltd. ਕਤਰ ਐਨਰਜੀ ਅਤੇ ਕਤਰ ਐਨਰਜੀ ਵਿਚਕਾਰ ਸਾਲਾਨਾ ਲਗਭਗ 7.5 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ LNG ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਇਕ ਸਮਝੌਤੇ ’ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।’’

ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਊਰਜਾ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਵਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਵੇਗਾ। ਭਾਰਤ 2030 ਤਕ ਊਰਜਾ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰੋਤਾਂ ’ਚ ਗੈਸ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਨੂੰ 6 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 15 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਕਰ ਕੇ ਗੈਸ ਅਧਾਰਤ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਲ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਨੇ ਕਤਰ ਸੌਦੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਸਟਰੇਲੀਆ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਰੂਸ ਤੋਂ LNG ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਸੌਦੇ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ LNG ਨਿਰਯਾਤਕ ਕਤਰ 2027 ਤਕ ਅਪਣੀ ਤਰਲ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ 77 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਸਾਲਾਨਾ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 126 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਸਾਲਾਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਦਰਭ ’ਚ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਉਸ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। 

ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਦਸਿਆ ਕਿ ਪੈਟਰੋਨੈਟ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੋ ਇਕਰਾਰਨਾਮਿਆਂ ਤਹਿਤ ਕਤਰ ਤੋਂ ਸਾਲਾਨਾ 85 ਲੱਖ ਟਨ LNG ਦਾ ਆਯਾਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ 25 ਸਾਲ ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਮਿਆਦ 2028 ਵਿਚ ਖਤਮ ਹੋਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਸ ਨੂੰ 20 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਵਧਾ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 2015 ’ਚ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਦੂਜੇ 1 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਸਾਲਾਨਾ ਸਮਝੌਤੇ ’ਤੇ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। 

1999 ਵਿਚ 75 ਲੱਖ ਟਨ ਦੇ ਸੌਦੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਪਲਾਈ ਦੀ ਮਿਆਦ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ’ਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਆਖਰੀ ਤਰੀਕ ਦਸੰਬਰ 2023 ਸੀ।