UPI ਰਾਹੀਂ ਹੋਇਆ 126 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ, 54 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦਾ ਇਜ਼ਾਫ਼ਾ

ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਯੂਪੀਆਈ ਨੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਯਾਨੀ 2022 'ਚ UPI ਰਾਹੀਂ 126 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ 74 ਅਰਬ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਸਾਲਾਨਾ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਮੁੱਲ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ 54 ਫ਼ੀਸਦੀ ਅਤੇ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ 70 ਫ਼ੀਸਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਨ।

2022 ਵਿੱਚ, 149.5 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਕੁੱਲ 87.92 ਬਿਲੀਅਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ UPI, ਡੈਬਿਟ-ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਪੇਡ ਭੁਗਤਾਨ ਸਾਧਨਾਂ ਵਰਗੇ ਸਾਧਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ, UPI ਵਿਅਕਤੀ-ਤੋਂ-ਵਪਾਰੀ (P2M) ਅਤੇ UPI ਵਿਅਕਤੀ-ਤੋਂ-ਵਿਅਕਤੀ (P2P) ਤਰਜੀਹੀ ਭੁਗਤਾਨ ਮਾਧਿਅਮ ਰਹੇ। UPI P2P ਦਾ ਸ਼ੇਅਰ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 44% ਅਤੇ 66% 'ਤੇ ਮੁੱਲ ਅਤੇ ਵਾਲੀਅਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ।

ਦਸੰਬਰ 2022 ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪੁਆਇੰਟ ਆਫ ਸੇਲ (ਪੀਓਐਸ) ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 37 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਧ ਕੇ 75.5 ਲੱਖ ਯੂਨਿਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੀਓਐਸ ਵਾਲੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਯੂਪੀ 5ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ, ਦਿੱਲੀ 6ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ 10ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।

ਡਿਜੀਟਲ ਪੇਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ
ਸ਼ਹਿਰ           ਗਿਣਤੀ           ਮੁੱਲ
ਬੰਗਲੌਰ        2.9               65
ਦਿੱਲੀ           1.96             50
ਮੁੰਬਈ         1.87             495
ਪੁਣੇ            1.5              32.8
ਚੇਨਈ         1.43             35.5
(ਸੰਖਿਆ: ਕਰੋੜਾਂ ਵਿੱਚ, ਮੁੱਲ: ਅਰਬਾਂ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ)

ਚੋਟੀ ਦੇ-5 ਬੈਂਕਾਂ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਦਾਇਗੀਆਂ
-SBI
-HDFC ਬੈਂਕ
-ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ
-ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ
-ਆਈ.ਸੀ.ਆਈ.ਸੀ.ਆਈ.

ਟਾਪ-5 ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ
-ਪੇਟੀਐਮ ਪੇਮੈਂਟਸ ਬੈਂਕ
-ਯੈੱਸ ਬੈਂਕ
-ਐਸ.ਬੀ.ਆਈ.
-ਐਕਸਿਸ ਬੈਂਕ 
-ਆਈ.ਸੀ.ਆਈ.ਸੀ.ਆਈ.

ਵਰਲਡਲਾਈਨ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਹੋਰ ਮੁੱਖ ਅੰਸ਼: 
-ਦਸੰਬਰ, 2022 ਤੱਕ 1.02 ਬਿਲੀਅਨ ਕ੍ਰੈਡਿਟ-ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ
-ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਰਾਹੀਂ 13.12 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ 2.76 ਅਰਬ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕੀਤੇ ਗਏ
-ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡਾਂ ਰਾਹੀਂ 7.4 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ 3.64 ਅਰਬ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕੀਤੇ ਗਏ
-2.25 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ 5.87 ਅਰਬ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਮੋਬਾਈਲ ਵਾਲੇਟ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੇ ਗਏ
-ਆਧਾਰ ਆਧਾਰਿਤ ਭੁਗਤਾਨ ਸੇਵਾ 2022 ਵਿੱਚ 2.63 ਅਰਬ ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਦਾ ਮੁੱਲ 3.42 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਰਿਹਾ।