GST 2.0 ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ 2, 5 ਅਤੇ 10 ਰੁਪਏ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਅਜੀਬੋ-ਗ਼ਰੀਬ, ਜਾਣੋ ਕੰਪਨੀਆਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਕੀ ਉਪਾਅ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਜੀ.ਐਸ.ਟੀ. ਦੀਆਂ ਘੱਟ ਦਰਾਂ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ, FMCG ਵਸਤਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਅਪਣੇ  ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ‘ਰਾਊਂਡ ਫ਼ਿਗਰ’ ਵਿਚ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਚੁਨੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਜਾਦੂਈ ਕੀਮਤ ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਹਾਲ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। 

ਹਾਲ ਦੀ ਘੜੀ FMCG ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਅਪਣੇ  ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਪੈਕ ਦੇ ਜਾਦੂਈ ਮੁੱਲ ਬਿੰਦੂਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ 2, 5 ਅਤੇ 10 ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਘਟਾ ਦਿਤਾ ਹੈ। ਹੁਣ 5 ਰੁਪਏ ਦੇ ਪਾਰਲੇ ਜੀ ਬਿਸਕੁਟਾਂ ਦਾ ਇਕ  ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਪੈਕ 4.45 ਰੁਪਏ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕ ਸ਼ੈਂਪੂ ਪਾਊਚ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ 2 ਰੁਪਏ ਸੀ, ਦੀ ਕੀਮਤ ਘਟ ਕੇ 1.75 ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। 

ਨਵੇਂ ਪੈਕੇਜਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਛਾਪਣ ਲਈ ਸਮੇਂ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਘੱਟ ਟੈਕਸ ਦਰਾਂ ਦੇ ਲਾਭ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਦੇਣ ਲਈ ਘੱਟ ਕੀਮਤ ਵਾਲੇ ਟੈਗ ਵਾਲੇ ਉਤਪਾਦ ਪੈਕ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਹਨ।

ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮਾਹਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੰਪਨੀਆਂ ਕੋਲ ‘ਗੈਰ-ਮਿਆਰੀ’ ਕੀਮਤਾਂ ਉਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਬਦਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੰਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਭਾਰ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਲਈ ਫੈਕਟਰੀ ਦੇ ਮੋਲਡ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਆਖ਼ਰੀ ਉਪਾਅ ਦੇ ਤੌਰ ਉਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੀਮਤ ਪੈਕ ਦੀ ਐਮ.ਆਰ.ਪੀ. ਨੂੰ ਹੀ ਘਟਾ ਦਿਤਾ ਹੈ। 

ਦੋ ਕੁ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਨਵੇਂ ਪੈਕੇਟ ਬਣਨਗੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਕੀਮਤਾਂ 2, 5 ਅਤੇ 10 ਰੁਪਏ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ’

5 ਫੀ ਸਦੀ  ਅਤੇ 18 ਫੀ ਸਦੀ  ਦਾ ਨਵਾਂ ਦੋ-ਸਲੈਬ ਜੀ.ਐਸ.ਟੀ. ਢਾਂਚਾ 22 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ ਖਪਤ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਜੀ.ਐਸ.ਟੀ. ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਸੁਧਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਚਾਰ ਦਰਾਂ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿਤਾ ਹੈ। 

ਪਾਰਲੇ ਪ੍ਰੋਡਕਟਸ ਦੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮਯੰਕ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਹਾਂ, ਇਹ 100 ਫ਼ੀ ਸਦੀ  ਅਸਥਾਈ ਵਰਤਾਰਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ਉਤੇ  ਜਦੋਂ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਪੈਕ ਦੇ ਭਾਰ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਬਦੀਲੀ ਲਈ ਡੇਢ ਤੋਂ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਲਗਦੇ ਹਨ।’’ ਫਿਲਹਾਲ ਜੀ.ਐਸ.ਟੀ. ਲਾਭ ਪਾਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਰਲੇ ਜੀ ਬਿਸਕੁਟ ਦਾ ਇਕ  ਪੈਕੇਟ 5 ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ਦੀ ਥਾਂ 4.45 ਰੁਪਏ ਵਿਚ ਵਿਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

ਉਦੋਂ ਤਕ ਪੈਸਿਆਂ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੀਏ?

ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਅਕਤੂਬਰ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਲਈ ਮੇਰਾ ਰੈਪਰ ਛਪਿਆ ਪਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਮੇਰੇ ਲਈ ਬਾਹਰ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਭਾਰ ਵਿਚ ਕੋਈ ਤਬਦੀਲੀ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਐਮ.ਆਰ.ਪੀ. ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਰਖਣਾ  ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ਉਤੇ, ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਮਿਆਰੀ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ।’’ ਛੋਟੇ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਉਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖਰੀਦਦਾਰਾਂ ਕੋਲ ਕਈ ਪੈਕੇਟ ਦੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨ ਜਾਂ ਯੂ.ਪੀ.ਆਈ. ਰਾਹੀਂ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਬਦਲ ਹੈ। 

ਜਦਕਿ ਨੁਵਾਮਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਸ਼ਨਲ ਇਕੁਇਟੀਜ਼ ਦੇ ਅਬਨੀਸ਼ ਰਾਏ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਐਫ.ਐਮ.ਸੀ.ਜੀ. ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਲੋਂ ‘ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਉਪਾਅ’ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਆਖਰਕਾਰ, ਕੰਪਨੀਆਂ ਭਾਰ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨਗੀਆਂ ਅਤੇ 2, 5 ਰੁਪਏ ਅਤੇ 10 ਰੁਪਏ ਆਦਿ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਉਤੇ ਵਾਪਸ ਆਉਣਗੀਆਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ਉਤੇ  4.5 ਰੁਪਏ ਜਾਂ 4.6 ਰੁਪਏ ਵਿਵਹਾਰਕ ਨਹੀਂ ਹਨ।’’ 

ਇਹ ਜਾਦੂਈ ਕੀਮਤ ਬਿੰਦੂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ’ਚ ਵਾਧਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਜੀ.ਐਸ.ਟੀ. ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਘੱਟ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸਿਰਫ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਵਿਗਾੜ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਿਰਫ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ। ਆਖਰਕਾਰ, ਕੰਪਨੀਆਂ ਭਾਰ ਵਧਾ ਕੇ 5, 10, 20 ਰੁਪਏ ਉਤੇ  ਵਾਪਸ ਆਉਣਗੀਆਂ।’’

ਡਾਬਰ ਦੇ ਸੀ.ਈ.ਓ. ਮੋਹਿਤ ਮਲਹੋਤਰਾ ਨੇ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਅਪਣੇ  ਪੈਕ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਵਿਵਸਥਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਡਾਬਰ ਵਿਖੇ, ਸਾਡਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਫਾਇਤੀ ਕਦੇ ਵੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀ ਕੀਮਤ ਉਤੇ  ਨਹੀਂ ਆਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਅਪਣੇ  ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਵਿਚ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਜੀ.ਐਸ.ਟੀ. ਕਟੌਤੀ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਵਿਵਸਥਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਘੱਟ ਯੂਨਿਟ ਕੀਮਤ ਪੈਕ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਹਰ ਖਪਤਕਾਰ, ਬਜਟ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਇਸ ਟੈਕਸ ਕਟੌਤੀ ਦੇ ਲਾਭਾਂ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈ ਸਕੇ।’’