2 ਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੋਨਾ ਖਰੀਦਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੜ੍ਹ ਲਵੋ ਇਹ ਖ਼ਬਰ

Hallmarking is mandatory on jewellery

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਖਪਤਕਾਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਦੀ ਹਾਲਮਾਰਕਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਮਸੌਦਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਦੋ ਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ ਉਤੇ ਦੇ ਗਹਿਣੇ 'ਤੇ ਹਾਲਮਾਰਕਿੰਗ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਰਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੁਲਿਅਨ ਅਤੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਇਸ ਤੋਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਵਿਚ ਸੋਨੇ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੋਈ ਦਬਾਅ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿਚ ਅਣਜਾਣ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਮੌਕਿਆਂ ਉਤੇ 22 ਕੈਰੇਟ ਦੀ ਬਜਾਏ 21 ਜਾਂ ਹੋਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਮਾਨਕਾਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੈਰੇਟ ਦਾ ਸੋਨਾ ਵੇਚ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,

ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਸੋਨੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਸੂਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੰਤਰਾਲਾ ਵਲੋਂ ਮਸੌਦੇ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਨਿਯਮ ਗਾਹਕਾਂ ਲਈ ਅਹਿਮ ਹੋਣਗੇ। ਮਸੌਦਾ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬੀਆਈਐਸ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਾਉਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਣ ਹੋਵੇਗਾ। ਨਾਲ ਹੀ ਹਾਲਮਾਰਕਿੰਗ ਕੇਂਦਰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਸਬੰਧੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਵੀ ਬੀਆਈਐਸ ਵਲੋਂ ਦਿਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੰਤਰਾਲਾ ਜਾਂ ਰਾਜ ਵਲੋਂ ਸੰਯੁਕਤ ਸਕੱਤਰ ਪੱਧਰ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੀ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋਣਗੇ। ਮੰਤਰਾਲਾ ਨੇ ਮਸੌਦਾ ਨਿਯਮਾਂ ਉਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਸਲਾਹ ਮੰਗੀ ਹੈ।

ਸਾਰੀਆਂ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰਾਲਾ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਗਠਨ (ਡਬਲਿਊਟੀਓ) ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹਾਲਮਾਰਕਿੰਗ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। ਨਾਲ ਹੀ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਫ਼ਰਵਰੀ ਮੱਧ ਵਿਚ ਬੈਠਕ ਬੁਲਾਈ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮਾਂ 750 ਹਾਲਮਾਰਕਿੰਗ ਕੇਂਦਰ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ 'ਤੇ ਵੀ ਮੰਤਰਾਲਾ ਅਪਣੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰਾਲਾ ਵਲੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮਸੌਦੇ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੈਡੀਕਲ, ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਹਸਪਤਾਲ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹਾਲਮਾਰਕਿੰਗ ਤੋਂ ਛੋਟ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੋਨੇ ਦੇ ਪਤਲੇ ਧਾਗੇ, ੳਸਾਰੀ ਅਧੀਨ ਗਹਿਣੇ, ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸੋਨੇ, ਬੁਲਿਅਨ ਅਤੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ 14, 18 ਅਤੇ 22 ਕੈਰੇਟ ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦਾ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੋਰ ਗੁਣਵੱਤਾ ਯਾਨੀ 15, 16, 17 ਜਾਂ 19 ਕੈਰੇਟ 'ਤੇ ਗਹਿਣਾ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ।

ਮਸੌਦਾ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਪਾਲਨ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ  ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਜੁਰਮਾਨੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਇੰਡੀਅਨ ਸਟੈਂਡਰਡਜ਼ ਬਿਊਰੋ (ਬੀਆਈਐਸ) ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਉਲੰਘਣਕਰਤਾ ਉਤੇ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੌਜੂਦਾ ਸੋਧ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰਾਉਣ 'ਤੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੱਕ ਲਈ ਇਕ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੱਤਰ ਉਪਲੱਬਧ ਕਰਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਲਈ 2,000 ਰੁਪਏ ਦੀ ਫ਼ੀਸ ਚੁਕਾਉਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਰੇਕ ਰਜਿਸਟਰਡ ਸੁਨਿਆਰ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਹਾਲਮਾਰਕਿੰਗ ਗਹਿਣਿਆਂ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਰੱਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਾਲਮਾਰਕਿੰਗ ਦੇ ਠੀਕ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿਚ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੌਜੂਦਾ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿਚ ਹਾਲਮਾਰਕਿੰਗ ਕੇਂਦਰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ ਸੋਨੇ ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਨੂੰ 10,000 ਰੁਪਏ ਦੀ ਫ਼ੀਸ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਕੇਂਦਰ ਹਰੇਕ ਗਹਿਣਾ 'ਤੇ 35 ਰੁਪਏ ਦੀ ਫ਼ੀਸ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।