ਫੌਜ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਦੌਰਾਨ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦੈ: ਹਾਈ ਕੋਰਟ
ਕੈਂਸਰ ਕਾਰਨ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਫੌਜੀ ਜਵਾਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਰਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੇਣ ਵਿਰੁੱਧ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਖਾਰਜ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕੈਂਸਰ ਕਾਰਨ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਫੌਜੀ ਜਵਾਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਰਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੇਣ ਵਿਰੁਧ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਫੌਜੀ ਸੇਵਾ ਦੌਰਾਨ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਦਬਾਅ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਪਟੀਸ਼ਨਕਰਤਾ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਵੀ ਹਵਾਲਾ ਦਿਤਾ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਕਾਰਨ ਕੈਂਸਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਬਾਕੀ ਕੈਂਸਰ ਹੋਣ ’ਚ ਫੌਜੀ ਸੇਵਾ ਸਹਾਈ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਜਸਟਿਸ ਹਰਸਿਮਰਨ ਸਿੰਘ ਸੇਠੀ ਅਤੇ ਜਸਟਿਸ ਵਿਕਾਸ ਸੂਰੀ ਦੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਬੈਂਚ ਨੇ ਆਰਮਡ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨਲ (ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ) ਦੇ 2019 ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਨੂੰ ਚੁਨੌਤੀ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰਦਿਆਂ ਇਹ ਟਿਪਣੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਟ੍ਰਿਬਿਊਨਲ ਨੇ ਹੁਕਮ ਦਿਤਾ ਸੀ ਕਿ ਕੁਮਾਰੀ ਸਲੋਚਨਾ ਵਰਮਾ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਬੇਟੇ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਮਿਤੀ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਰਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਿਤੀ ਜਾਵੇ।
ਪਟੀਸ਼ਨਕਰਤਾ ਦੇ ਵਕੀਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਰਮਾ ਦਾ ਬੇਟਾ ਵਿਆਪਕ ਮੈਟਾਸਟੈਸਿਸ ਦੇ ਨਾਲ ਰੈਟਰੋਪੈਰੀਟੋਨੀਅਲ ਸਰਕੋਮਾ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸੀ ਅਤੇ 24 ਜੂਨ, 2009 ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਮੈਡੀਕਲ ਬੋਰਡ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਲਈ ‘ਨਾ ਤਾਂ ਫੌਜੀ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲਾ’, ਵਕੀਲ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉੱਤਰਦਾਤਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਇਕ ਦੁਰਲੱਭ ਅਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਰੂਪ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸੀ। ਪਟੀਸ਼ਨਕਰਤਾ ਨੇ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨਲ ਦੇ ‘ਇਤਰਾਜ਼’ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।
ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਅਪਣੇ ਹੁਕਮ ’ਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਵਰਮਾ ਦੇ ਬੇਟੇ ਨੂੰ 12 ਦਸੰਬਰ 2003 ਨੂੰ ਫੌਜ ’ਚ ਭਰਤੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਭਰਤੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਡਾਕਟਰੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਹਰ ਪੱਖੋਂ ਫਿੱਟ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਧਰਮਵੀਰ ਸਿੰਘ ਬਨਾਮ ਯੂਨੀਅਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਐਂਡ ਹੋਰਸ, 2013 ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਜਿੱਥੇ ਇਕ ਫ਼ੌਜੀ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਸਮੇਂ ਫਿੱਟ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਫੌਜੀ ਸੇਵਾ ਵਲੋਂ ਵਧਿਆ ਜਾਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ।
ਬੈਂਚ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਰਮਾ ਦਾ ਬੇਟਾ ਜਿਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸੀ, ਉਹ ਇਕ ਦਿਨ ਤੁਰਤ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਇਹ ਇਕ ਬਹੁ-ਪੜਾਅ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਰੀਰ ਦੇ ਆਮ ਸੈੱਲ ਘਾਤਕ ਟਿਊਮਰ ਸੈੱਲਾਂ ਵਿਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ‘ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸਬੰਧਤ ਮਰੀਜ਼ ਵਲੋਂ ਸਹਿਣ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਿਰੰਤਰ ਤਣਾਅ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ’ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬੈਂਚ ਨੇ ਅਪਣੇ ਹੁਕਮ ’ਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਛੇ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵਰਮਾ ਦਾ ਬੇਟਾ ਫੌਜ ’ਚ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੋਸਟਿੰਗਾਂ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਪੋਸਟਿੰਗਾਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ’ਚ ਰਖਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਤਣਾਅ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਕੈਂਸਰ ਹੋ ਗਿਆ।
ਇਸ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦਸਿਆ ਕਿ ਕੋਈ ਠੋਸ ਸਬੂਤ, ਸਮੱਗਰੀ ਜਾਂ ਵਿਸਥਾਰਤ ਮੈਡੀਕਲ ਰੀਕਾਰਡ ਰੀਕਾਰਡ ਉਤੇ ਨਹੀਂ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਿਮਾਰੀ ਫੌਜੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ‘ਅਜਿਹਾ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਕਤ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਫੌਜੀ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।’