Punjab Haryana High Court News: ਨਸਬੰਦੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਬੱਚਾ ਹੋਣ ’ਤੇ ਹਰਜਾਨੇ ਦੀ ਮੰਗ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਲੋਂ ਰੱਦ

High Court rejects claim for damages for having a child despite sterilization

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 19 ਅਪ੍ਰੈਲ (ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸੱਤੀ): ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਅਸਫ਼ਲ ਨਸਬੰਦੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਅਣਚਾਹੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਇਕ ਜੋੜੇ ਨੂੰ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਦੁਰਲੱਭ ਅਸਫ਼ਲਤਾ ਹੈ। ਬੈਂਚ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਹੇਠਲੀ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਉਸ ਹੁਕਮ ਵਿਰੁਧ ਦਾਇਰ ਅਪੀਲ ’ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਮੁਦਈ-ਜੋੜੇ ਦੀ ਅਪੀਲ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕਰ ਲਈ ਸੀ।

ਜਸਟਿਸ ਨਿਧੀ ਗੁਪਤਾ ਦੇ ਸਿੰਗਲ ਬੈਂਚ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ, ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਉਕਤ ਨਸਬੰਦੀ ਅਸਫ਼ਲ ਰਹੀ ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੇਠਲੀ ਅਦਾਲਤ ਨੂੰ ਇਸ ਤੱਥ ’ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੁਦਈਆਂ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਡਾ. ਆਰ.ਕੇ. ਗੋਇਲ ਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਅਜਿਹੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਸਨ।

ਬੈਂਚ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੰਕੜੇ ਦਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨਸਬੰਦੀ ਦੀ ਅਸਫ਼ਲਤਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਦਰ 0.3 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਤੋਂ 9 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਤਕ ਹੈ। ਮੁਦਈ ਉਸ ਦੁਰਲੱਭ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਕੋਈ ਲਾਪ੍ਰਵਾਹੀ ਹੈ। ਹੇਠਲੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਮੁਦਈਆਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਰਟੀਫ਼ੀਕੇਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਅਸਫ਼ਲਤਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ, ਬਚਾਅ ਪੱਖਾਂ ’ਤੇ ਕੋਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਮੁਦਈ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਜ ਤੋਂ 2 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਸੂਲੀ ਲਈ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦਾਇਰ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਲੀਲ ਸੀ ਕਿ 1986 ਵਿਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਸਬੰਦੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਡਾਕਟਰ ਗੋਇਲ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੁਦਈਆਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਸੀ ਕਿ ਲੋੜੀਂਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਮੁਦਈ-ਪਤਨੀ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਮੁਦਈ-ਪਤੀ ਨੇ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਇਆ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਨਸਬੰਦੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਸਫ਼ਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।