20 ਸਾਲਾਂ 'ਚ 3 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਲਗਾਇਆ ਮੌਤ ਨੂੰ ਗਲੇ
ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਕਿਸਾਨ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਉਤਰ ਕੇ ਅਪਣਾ ਦਰਦ ਬਿਆਨ ਕਰਨ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਹਨ। ਉਹ ਦਸਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਪ੍ਰਰੇਸ਼ਾਨ ਹਨ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ.....
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਭਾਸ਼ਾ): ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਕਿਸਾਨ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਉਤਰ ਕੇ ਅਪਣਾ ਦਰਦ ਬਿਆਨ ਕਰਨ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਹਨ। ਉਹ ਦਸਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਪ੍ਰਰੇਸ਼ਾਨ ਹਨ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਇਹ ਮੁਸ਼ਕਲ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਲਜ਼ਮ ਬਿਯੂਰੋ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਵੀ ਦਸਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਸਭਾ 'ਚ ਦਿਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗ-ਭੱਗ 12 ਹਜ਼ਾਰ ਅੰਨਦਾਤਾ ਮੌਤ ਨੂੰ ਗਲੇ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ 20 ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਕਰੀਬ 3 ਲੱਖ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਤੰਗੀ 'ਚ ਆ ਕੇ ਅਪਣੀ ਜਾਨ
ਦਿਤੀ ਹੈ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜਾਬ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਰਗੇ ਸੂਬਿਆਂ 'ਚ ਕਿਸਾਨ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵਰਗਾ ਕਦਮ ਚੁਕਣ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਉਥੇ ਵੀ ਕੇ ਕਿਸਾਨ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵਰਗੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਧਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ ਹਨ। ਸਰਕਾਰੀ ਅੰਕੜੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪਿਛਲੇ 20 ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਕਰੀਬ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਕਿਸਾਨ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਚੁਕੇ ਹਨ। 1997-2006 ਵਿਚਾਲੇ ਅੰਕੜਿਆਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਰੀਬ 1,66,304 ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। 2004 ਤੋਂ ਬਾਅਦ।
ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਦੇਸ਼ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚ 1991 ਤੋਂ ਵਧਿਆ ਹੈ।ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਲਜ਼ਮ ਬਿਯੂਰੋ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ 2008 'ਚ 16,196, 2009 'ਚ 17,368 ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। 2004 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਹੀ ਹਲਾਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਇਆ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਮਰਾਠਵਾੜਾ ਖੇਤਰ, ਕਰਾਟਕ, ਤਮਿਲਨਾਡੂ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਰਗੇ ਮੁੱਖ ਹਨ।
2001 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਇਕ ਪਾਸ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਕਰੀਬ 71 ਲੱਖ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਖੇਤੀ-ਬਾੜੀ ਦਾ ਸੌਦਾ ਮੰਨ ਕੇ ਖੇਤੀ ਕਰਨਾ ਹੀ ਛੱਡ ਦਿਤਾ। ਸੁਪ੍ਰੀਮ ਕੋਰਟ 'ਚ ਦਰਜ ਇਕ ਹਲਫਨਾਮੇਂ 'ਚ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮੰਨਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਕਰੀਬ 12,602 ਕਿਸਾਨ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ 8007 ਪੈਦਾਵਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨ ਹੈਂ ਅਤੇ 4,595 ਦੇ ਕਰੀਬ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਆਦਿ ਹਨ।
ਦੱਸ ਦਈਓੇ ਕਿ 2014 'ਚ 12,360, 2015 'ਚ 12,602 ਅਤੇ 2016 'ਚ 11,370 ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਨੇਤਾ ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਚੌਧਰੀ ਕੇ ਮੁਤਾਬਕ ਦੇਸ਼ ਕਾ ਅੰਨਦਾਤਾ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਚਕਾਚੌਂਦ ਦੀ ਦੁਨਿਆਂ 'ਚ ਕੁੱਝਵੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸੇ ਨਾ ਤਾਂ ਅਪਣੇ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦਾ ਸਹੀ ਮੁੱਲ ਮਿਲੀਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੁਣ ਦੇ ਦੌਰ 'ਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰਕੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਬਾਰੇ ਬਨਾਰਸ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਨੇਤਾ ਵਿਨੋਦ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਜਦੋਂ ਬਜ਼ਾਰ 'ਚ ਖੁਦ ਦਾਲ ਖਰੀਦਣ ਜਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਈ ਗੁਣਾ ਮਹਿੰਗਾ ਮਿਲਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਪਣਾ ਅਨਾਜ ਵੇਚਣ ਜਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਗ ਕਾਫੀ ਸਸਤਾ ਵੇਚ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਦਾ ਲੋਨ ਲੈ ਕੇ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕਾ ਪਾਉਂਦਾ ਤਾਂ ਜੇਲ ਚਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਉਦਯੋਗਪਤੀ ਲੱਖਾਂ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਅਪਣੀ ਜੇਬ 'ਚ ਪਾ ਕੇ ਬੈਠੇ ਹਨ।